Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, nguyên tắc sắp xếp các đơn vị hành chính nhằm mục đích mở rộng không gian để phát triển ổn định trăm năm, thể hiện tính chất chiến lược dài hạn, đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Chúng ta có thể kỳ vọng tạo được không gian phát triển ổn định trong thời gian dài như vậy không?

Đại diện cơ quan chủ trì xây dựng đề án sắp xếp tỉnh thành khẳng định thời gian qua, đề án được thực hiện một cách khẩn trương, cũng đặc biệt cẩn trọng (Ảnh: Mạnh Quân). Quá trình đưa ra chủ trương, Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ đã cân nhắc rất kỹ và xác định đã đến thời điểm chín muồi cho quyết định này rồi. Tôi cũng nói rõ thêm, không phải cách đây mấy tháng chúng tôi mới nghiên cứu đâu mà từ Đại hội XIII của Đảng, vấn đề này đã đặt ra rồi. Chúng tôi đã có những bước chuẩn bị căn cơ, trong thời gian dài. Từ thời điểm đó, nói thật chúng ta đã mường tượng ra tương lai là gì rồi. Còn quá trình xây dựng đề án vừa qua, chúng tôi thực hiện vừa khẩn trương nhưng cũng rất cẩn trọng, cân nhắc. Các yếu tố để bảo đảm cho phương án sáp nhập sau này khả thi vì đã tính toán để đảm bảo thực hiện chiến lược đến cả trăm năm, thậm chí vài trăm năm. Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ cho biết, chủ trương sáp nhập tỉnh thành đã được nêu từ Đại hội 13 của Đảng (Ảnh: Mạnh Quân). Trong ngày hôm nay, bên cạnh đề án trình Trung ương, dự kiến Bộ Nội vụ cũng trình Chính phủ dự án luật Tổ chức chính quyền địa phương, sửa đổi căn cơ, để thay thế luôn cho luật hiện hành. Với việc này, từ 1/7, sau khi sửa Hiến pháp, bộ máy chính quyền 2 cấp ở địa phương sẽ đi vào vận hành ngay. Chúng ta sẽ sớm có một hệ thống tổ chức, bộ máy đồng bộ, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả đúng như yêu cầu của Bộ Chính trị, Ban Bí thư trong thời gian tới.

Vậy ở thời điểm này, các địa phương trong diện sáp nhập cần bắt tay vào chuẩn bị như thế nào, thưa Vụ trưởng Phan Trung Tuấn?

Vụ trưởng Phan Trung Tuấn đề cập, các địa phương đã và đang rất tích cực cho việc thực hiện đề án sắp xếp tỉnh thành lần này (Ảnh: Mạnh Quân). Tôi có thể khẳng định đây là thời điểm chín muồi để thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính với các căn cứ quy mô, diện tích, dân số, dư địa phát triển của nhiều địa phương... Để có đề án trình các cấp có thẩm quyền, chúng tôi đã thực hiện nghiên cứu từ rất lâu bởi chủ trương sáp nhập tỉnh có trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới. Quá trình xây dựng đề án, chúng tôi thực hiện khẩn trương, song cũng nghiên cứu kỹ lưỡng, tính đến tất cả yếu tố tác động có liên quan. Bên cạnh đề xuất phương án sắp xếp, chúng tôi tính toán đến nhiều yếu tố đảm bảo phương án sáp nhập này khả thi, đi vào thực tiễn. Cùng với sắp xếp lại cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, tiếp tục sáp nhập cấp xã, thì phải có hệ thống pháp luật đồng bộ đi kèm. Trong ngày hôm nay, chúng tôi sẽ trình Chính phủ dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa đổi, đảm bảo xác định chức năng, nhiệm vụ của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cơ sở. Trong đó, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền của cơ quan Trung ương cho cấp tỉnh, cấp cơ sở. Đồng thời, chúng tôi đã tham mưu để Chính phủ ban hành Nghị quyết 74 về Kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Từ đó, Chính phủ giao nhiệm vụ cho các cơ quan trong việc hoàn thiện hệ thống thể chế để bảo đảm từ 1/7 chính quyền địa phương 2 cấp sẽ đi vào hoạt động. Vụ trưởng Phan Trung Tuấn và Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân tại cuộc tọa đàm (Ảnh: Mạnh Quân). Với công việc khổng lồ liên quan, Bộ Nội vụ đã kịp thời phối hợp với địa phương có định hướng ban đầu làm cơ sở cho việc sắp xếp, hợp nhất cấp tỉnh, quy hoạch cấp xã. Qua nắm bắt ban đầu của Bộ Nội vụ, nhiều địa phương đã tích cực chuẩn bị các phương án kỹ lưỡng. Ngày 1/5 tới là thời hạn cuối cùng địa phương gửi đề án sắp xếp hợp nhất cấp tỉnh, xã về Bộ Nội vụ. Từ đó, Bộ Nội vụ tổng hợp, nghiên cứu hoàn thiện đề án trình Quốc hội, Chính phủ,

Ông Trần Ngọc Chính có tán thành với luận giải của Vụ trưởng Phan Trung Tuấn không ạ? Ông nhận định thế nào về hướng sáp nhập để những tỉnh nội địa, những tỉnh ở trung tâm đồng bằng, thậm chí những tỉnh miền núi như tại Tây Nguyên, cũng có thể mở đường ra biển khi hợp nhất với một tỉnh duyên hải liền kề? Về ý nghĩa kết nối, những bước sáp nhập phá vỡ ranh giới nội vùng lâu nay mang lại giá trị gì cho phát triển?`

Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính đặc biệt quan tâm hướng mở để các tỉnh Tây Nguyên cũng có biển (Ảnh: Mạnh Quân). Tôi rất chăm chú lắng nghe những chia sẻ sâu sắc của Vụ trưởng Phan Trung Tuấn liên quan đến vấn đề phát triển gắn với không gian biển. Đây không chỉ là quan điểm cá nhân, mà còn thể hiện tư duy chiến lược, là chỉ đạo nhất quán của Trung ương. Bộ Nội vụ, với vai trò là cơ quan tham mưu, đã và đang thay mặt Chính phủ nghiên cứu cụ thể nội dung này. Theo tôi, công tác quy hoạch là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng, và điều cốt lõi là quy hoạch phải đúng, phải phù hợp với thực tiễn và định hướng phát triển bền vững của đất nước. Như đã đề cập, Việt Nam hiện có 6 vùng kinh tế - trong đó vùng Tây Nguyên là một vùng đặc thù, mang nhiều yếu tố riêng biệt cần được nhìn nhận đầy đủ và toàn diện. Tây Nguyên hiện gồm 5 tỉnh với tổng diện tích trên 50.000 km² và dân số khoảng 6 triệu người. Nhưng điều quan trọng hơn là giá trị chiến lược của vùng Tây Nguyên không chỉ nằm ở quy mô dân số hay diện tích, mà còn ở bản sắc văn hóa độc đáo, khí hậu đặc thù, và nguồn tài nguyên phong phú. Tất cả những yếu tố đó tạo nên một vùng kinh tế - xã hội mang tính chiến lược, có vai trò đặc biệt đối với quốc gia cả về phát triển bền vững lẫn ổn định chính trị, an ninh quốc phòng. Khi nhắc đến Tây Nguyên, người ta thường nghĩ ngay đến vùng đất "đại ngàn" hùng vĩ - nơi hội tụ của những cao nguyên trải dài như Kon Tum, Di Linh, Buôn Ma Thuột... Dù các cao nguyên này liền kề về mặt địa lý, nhưng thực tế không gian lại bị chia cắt bởi địa hình hiểm trở. Đây cũng chính là nơi khởi nguồn của nhiều dòng sông lớn và quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực duyên hải miền Trung và Đông Nam Bộ, tiêu biểu như sông Sê San, sông Đồng Nai… Những con sông này không chỉ có giá trị về mặt thủy lợi và năng lượng mà còn góp phần tạo nên mối liên kết tự nhiên và kinh tế giữa các vùng. Tôi muốn nhấn mạnh thêm về không gian văn hóa - lịch sử đặc sắc của Tây Nguyên. Khu vực này là nơi sinh sống của nhiều đồng bào dân tộc như Ê Đê, Gia Rai… với đời sống văn hóa phát triển lâu đời, giàu bản sắc và gắn bó chặt chẽ với thiên nhiên, đất đai. Một đặc điểm nổi bật khác là Tây Nguyên sở hữu vùng đất đỏ bazan màu mỡ, rất thích hợp cho canh tác nông nghiệp, đặc biệt là cây công nghiệp như cà phê - một sản phẩm đã đưa thương hiệu Việt Nam vươn ra thị trường quốc tế. Không chỉ có nông nghiệp, Tây Nguyên còn là "kho báu" về tài nguyên thiên nhiên, với nhiều mỏ khoáng sản, đất hiếm có giá trị cao. Có thể nói, đây là vùng có trữ lượng tài nguyên phong phú, đa dạng, là tiềm lực lớn để phục vụ sự phát triển của đất nước trong tương lai. Bên cạnh đó, đời sống văn hóa - nghệ thuật ở Tây Nguyên cũng rất sôi động và độc đáo, với không gian văn hóa cồng chiêng - đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, hay các lễ hội nổi bật như Festival Hoa Đà Lạt… Tất cả tạo nên một Tây Nguyên không chỉ giàu tiềm năng phát triển kinh tế mà còn rất giàu bản sắc văn hóa và sức sống cộng đồng. Trong quá trình nghiên cứu, hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đã có những thời điểm các chuyên gia, nhà quản lý đề xuất việc chia tách Tây Nguyên thành hai vùng riêng biệt. Một ví dụ tiêu biểu là việc xem xét đưa tỉnh Lâm Đồng về với vùng Đông Nam Bộ, bởi Lâm Đồng có nhiều mối liên hệ về kinh tế, văn hóa, giao thương và du lịch với các tỉnh khu vực này. Sự phát triển của Lâm Đồng - đặc biệt là thành phố Đà Lạt - có ảnh hưởng trực tiếp đến du lịch, nông nghiệp công nghệ cao và đời sống kinh tế - xã hội của một số tỉnh thuộc Đông Nam Bộ. Trong khi đó, các tỉnh phía bắc Tây Nguyên lại có mối quan hệ gắn bó chặt chẽ với khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, thể hiện rõ qua các tuyến giao thông chiến lược như quốc lộ 19, 25, 24, hay qua các dòng sông như Sê San, sông Ba - những huyết mạch kết nối vùng cao nguyên với các cảng biển phía Đông. Như vậy, mối liên kết giữa Tây Nguyên và các tỉnh duyên hải Nam Trung Bộ là hoàn toàn rõ ràng, không chỉ về mặt địa lý mà còn về kinh tế, giao thương và phát triển không gian vùng. Ý tưởng tách đôi Tây Nguyên trước đây phần nào phản ánh mong muốn khai thác tốt hơn các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của vùng này, cũng như thúc đẩy liên kết vùng theo đặc điểm phát triển riêng biệt. Tuy nhiên, ngày nay, khi chúng ta đã có tư duy phát triển theo không gian tích hợp, điều quan trọng hơn là kết nối vùng một cách hài hòa và hiệu quả thay vì chia tách hành chính đơn thuần. Liên quan đến ý kiến của Vụ trưởng Phan Trung Tuấn, cần nhấn mạnh rằng Việt Nam hiện có 28 tỉnh, thành phố có biển, trong đó khu vực Nam Trung Bộ sở hữu nhiều cảng biển nước sâu như Cam Ranh, Vân Phong... Đây là những lợi thế chiến lược cho phát triển kinh tế biển và giao thương quốc tế. Do đó, cần tăng cường liên kết giữa Tây Nguyên và Nam Trung Bộ để hình thành trục kết nối Đông - Tây, kết nối giữa miền biển và miền núi, giữa đồng bằng và cao nguyên. Sự kết nối này không chỉ là về giao thông, vận tải, mà còn là sự liên thông về dòng chảy kinh tế, dòng chảy văn hóa và lịch sử, mở rộng không gian phát triển một cách bền vững và hiệu quả. Tôi cho rằng, đây là yếu tố có ý nghĩa chiến lược trong quy hoạch phát triển vùng, cần được quan tâm sâu sắc và triển khai bài bản.

Ngoài vấn đề mở rộng không gian biển, các hướng đề xuất nêu trong đề án sắp xếp tỉnh thành dường như còn thể hiện hướng xoay trục phát triển, hướng tuyến không chỉ còn chạy theo chiều dài đất nước mà còn phát triển theo trục ngang, nới rộng hơn không gian vùng, không gian kết nối hạ tầng. Ông Trần Ngọc Chính có thể chia sẻ gì về việc này?

Cần phải khẳng định rằng, trong quy hoạch phát triển không gian quốc gia, bất kỳ quốc gia nào cũng đặc biệt chú trọng đến các trục phát triển chính - đặc biệt là trục Bắc - Nam và Đông - Tây. Chẳng hạn, nước Áo với hình khối tròn hay nước Pháp với hình lục lăng đều có lợi thế tự nhiên trong việc quy hoạch kết nối các trục giao thông nội địa. Những trục này không chỉ có vai trò kinh tế mà còn là trục xương sống trong chiến lược phát triển tổng thể. Diễn giả Trần Ngọc Chính - nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng tại tọa đàm về sắp xếp tỉnh thành của báo Dân trí (Ảnh: Mạnh Quân). Việt Nam là một quốc gia có hình chữ S đặc thù, trải dài trên 14 độ vĩ tuyến, với chiều ngang ở nơi hẹp nhất chỉ khoảng vài chục km. Chính vì thế, trục dọc Bắc - Nam trở thành huyết mạch chủ đạo, là "cột sống" của quốc gia. Đây là trục kết nối xuyên suốt lãnh thổ, từ cực Bắc đến cực Nam, mà theo chỉ đạo của Trung ương, việc phát triển trục này không chỉ dừng lại ở đường bộ, mà còn phải mở rộng ra cao tốc, đường sắt, và thậm chí cả đường thủy, đường hàng không. Các tuyến đường sắt chiến lược như tuyến từ Vân Nam (Trung Quốc) qua Việt Trì về Hà Nội, xuống cảng Hải Phòng; tuyến từ Móng Cái, Lạng Sơn về các trung tâm công nghiệp lớn ở miền Bắc; hay các hành lang từ Bắc Kinh, Thượng Hải, Nam Ninh về Việt Nam, đều tạo thành mạng lưới liên kết quan trọng trong chuỗi trục dọc. Bên cạnh đó, cao tốc Bắc - Nam, tuyến đường Hồ Chí Minh, các tuyến đường ven biển phía Đông và tuyến biên giới phía Tây cũng đóng vai trò then chốt trong việc hình thành mạch lưu thông liên tục và mạnh mẽ dọc theo chiều dài đất nước. Tuy nhiên, nếu trục Bắc - Nam được coi là xương sống, thì trục Đông - Tây lại là mạch máu kết nối chiều ngang, giữ vai trò quan trọng không kém trong phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh quốc phòng. Đặc biệt ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên - nơi địa hình hiểm trở, bị chia cắt bởi núi non và rừng già - trục Đông - Tây lại càng có ý nghĩa chiến lược. Không gian Đông - Tây không chỉ mở ra cơ hội kết nối kinh tế giữa miền núi và vùng biển, giữa các tỉnh miền núi và duyên hải, mà còn đóng vai trò trung tâm trong bảo vệ chủ quyền, đảm bảo quốc phòng - an ninh. Ví dụ như vùng Tây Nguyên - nếu chỉ kết nối nội vùng giữa 5 tỉnh Tây Nguyên thì sự phát triển và bảo vệ sẽ hạn chế. Nhưng khi các tỉnh ven biển miền Trung như Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Định… có sự hỗ trợ, liên kết với Tây Nguyên, thì không chỉ kinh tế được thúc đẩy mà năng lực phòng thủ, di chuyển quân sự, bảo vệ an ninh quốc gia cũng được tăng cường đáng kể. Vì vậy, trong quy hoạch phát triển không gian, cần đặc biệt lưu ý đến trục Đông - Tây ở miền Trung và Tây Nguyên, không chỉ vì lý do kinh tế, mà vì sự sống còn trong chiến lược quốc phòng toàn diện của đất nước. Trong quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), các trục giao thông Đông - Tây đã được xác định rất rõ ràng. Có thể kể đến các tuyến từ Bạc Liêu - Rạch Giá - Hà Tiên, nối sang Campuchia, không chỉ phục vụ phát triển kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong an ninh - quốc phòng. Một tuyến khác đi từ Cần Thơ, dọc theo sông Hậu, hướng về An Giang, cũng kết nối trực tiếp đến Campuchia. Ngoài ra, tuyến TPHCM - Mộc Bài - Phnom Penh chính là hành lang chiến lược trong hợp tác liên vùng và liên quốc gia. Như vậy, chúng ta không chỉ có trục dọc Bắc - Nam là xương sống phát triển, mà còn có các trục ngang Đông - Tây "chia lửa", tạo nên bộ khung giao thông vững chắc. Các nhánh kết nối từ trung tâm ra biển tạo thành mạng lưới lan tỏa, nơi mọi tuyến hành lang phía Tây đều có đích đến là biển - một yếu tố quan trọng trong tổ chức không gian phát triển tổng thể quốc gia, vừa phục vụ kinh tế, vừa đảm bảo quốc phòng. Về hệ thống cảng biển, Việt Nam đang sở hữu các cảng mang tầm quốc tế. Cảng Hải Phòng hiện xử lý trên 300 triệu tấn hàng hóa/năm, trong khi các cảng như Thị Vải - Cái Mép - Cam Ranh được quy hoạch với năng lực từ 600 đến 800 triệu tấn. Mỗi tháng có hàng chục chuyến tàu container xuất phát từ các cảng như Cái Mép - Thị Vải đi trực tiếp sang Hoa Kỳ, cho thấy xuất khẩu của Việt Nam đang vận hành liên tục và hiệu quả. Cảng biển nước sâu là điều kiện then chốt để hàng hóa Việt Nam hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu. Vị trí địa lý của nước ta gần tuyến hàng hải quốc tế, cùng với lợi thế tự nhiên của Biển Đông, chính là lợi thế vàng để phát triển kinh tế biển, gắn kết giao thương, bảo vệ chủ quyền và gia tăng vị thế quốc gia.

Từ góc độ kinh tế, định hướng phát triển hướng biển đã được đề ra lâu nay. Xin hỏi đại biểu Nguyễn Văn Thân, định hướng sáp nhập một tỉnh không có biển với một tỉnh ven biển có thể giúp các địa phương có hướng hóa giải chuyện xây dựng khu thương mại tự do, sân bay, cảng biển và vấn đề nội đô... Ông nghĩ thế nào về việc tạo không gian phát triển như vậy so với kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp ở các địa phương hiện nay?

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân hiện là Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam (Ảnh: Mạnh Quân). Đại biểu Nguyễn Văn Thân trao đổi: "Về các điều kiện thuận lợi, tính khách quan, tất yếu thì tôi không nói nữa. TS Phan Trung Chính, anh Phạm Văn Hiểu cũng đã nói rồi, tôi chỉ nói những phần mang tính rất thực tế. Ngày xưa, dân cư sống ven biển nghèo hơn ở trong. Nhưng bây giờ lại khác, tình hình đã thể hiện chiều hướng ngược lại. Điểm quan trọng nữa là chi phí về logistic, chi phí về hành trình, như Nguyên Thứ trưởng Trần Ngọc Chính có nói, anh nhấn mạnh rất lớn về 6 tỉnh Tây Nguyên. Tôi có một thời kỳ dạy đại học ở đây thì tôi rất hiểu. Nếu như có giao thoa giữa vùng biển, vùng Quy Nhơn, Tuy Hòa, giao thoa lên trên Tây Nguyên thì rất tuyệt vời. Cộng với yếu tố hạ tầng, tôi nghĩ chi phí logistic thì nó đang rất cao, nó làm cho chúng ta không xuất khẩu được. Kể cả các nhà máy dùng nguyên liệu trên núi, mà nhà máy lại đặt ở rừng. Nếu ta kết hợp, nếu cùng chung một chính quyền một tỉnh, thì dưới góc độ doanh nghiệp thì rất hay. Nếu chúng ta làm được điều đó, càng sớm càng tốt, chắc chắn dư địa phát triển nó tốt hơn nhiều. Chưa kể vị trí địa lý, mà nó thay đổi hàng ngày, nếu chúng ta khắc phục được những điều đó thì rất tuyệt vời, dưới góc độ doanh nghiệp là rất tuyệt vời". Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính đề cập nhiều không gian quy hoạch vùng khác nhau (Ảnh: Mạnh Quân). Cùng về vấn đề này, nguyên Thứ trưởng Trần Ngọc Chính bày tỏ: "Tôi chia sẻ chỗ Đại biểu Nguyễn Văn Thân, logistic ở Việt Nam còn rất cao. Nếu chúng ta giải quyết được vấn đề này tốt thì việc xuất khẩu hàng hóa tăng trưởng nó rất tốt, giá trị nó cao hơn rất nhiều. Hướng nhà máy ở đâu, thì nguyên liệu đầu vào ở đấy, nguyên liệu từ thô đến tinh thì chúng ta có thể hướng xuất được của địa phương đấy, rõ ràng logistic nó khác hẳn. Rõ ràng có biển với không có biển thì nó hoàn toàn khác hẳn". Đại biểu Nguyễn Văn Thân đáp lại, Giao thoa văn hóa nữa, bây giờ không thể giữ nguyên bản nữa. Thực tế đã có sự giao thoa giữa trong nước và quốc tế, rồi việc giao thoa giữa cùng Tây Nguyên và vùng ven biển rất quan trọng, vì xã hội đã rất phát triển. Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính tán thành. Ông phân tích: "Ngay ở Đà Lạt hay trong khu vực Bà Nà của Đà Nẵng đều có sự giao thoa của văn hóa của châu Âu ở đấy. Người ta không cần đi châu Âu vẫn thấy văn hóa châu Âu như thế nào. Ngay bờ hồ Hoàn Kiếm cũng có những đội biểu diễn của châu Âu. Cho nên chúng ta phải quan tâm đến có biển hay không có biển, nó rất quan trọng".

Nhắc lại về tiêu chí sáp nhập tỉnh thành để mở rộng không gian phát triển của địa phương, theo tờ trình, dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn nêu con số 11 tỉnh sẽ giữ nguyên, không sáp nhập. Ông lý giải gì về điều này, thưa Vụ trưởng Phan Trung Tuấn? Không gian phát triển của tỉnh đó như thế nào?

Trong phần 2 của tọa đàm, các khách mời trao đổi về những hướng mở không gian như không gian biển, không gian vùng, không gian hạ tầng - kinh tế... cho lần sắp xếp tỉnh thành này (Ảnh: Mạnh Quân) Dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính có đề xuất 11 tỉnh không thuộc diện sắp xếp lần này. Tuy nhiên, các địa phương này mới dừng lại ở việc xem xét tiêu chí diện tích tự nhiên, quy mô dân số. Như tôi đã trao đổi, diện tích, dân số là yếu tố ban đầu, không phải yếu tố quyết định trong việc sắp xếp đơn vị hành chính. Yếu tố quyết định là làm sao tạo ra được nhiều dư địa phát triển tốt hơn trong tương lai. Trong phương án chúng tôi tham mưu, trình Hội nghị Trung ương xem xét thì có một số tỉnh thuộc diện không đề xuất trong sắp xếp tỉnh lần này. Tôi nêu ví dụ tỉnh Nghệ An, tỉnh Thanh Hóa không đề xuất sắp xếp trọng giai đoạn này. Ngoài yếu tố diện tích, dân số của hai tỉnh này, chúng tôi tính đến tiềm năng, lợi thế nội tại để phát triển địa bàn này đủ lớn, đủ rõ ràng để tạo động lực phát triển cho địa phương, cho một vùng. Nghệ An và Thanh Hóa đều nằm trong vùng Bắc Trung Bộ. Đây là 1 trong 5 tiểu vùng của 6 vùng kinh tế. Hai tỉnh này chúng ta có thể ví von như "Việt Nam thu nhỏ" với đầy đủ miền núi, đồng bằng, ven biển, biên giới, sân bay, cảng biển, cao tốc... Vụ trưởng Phan Trung Tuấn nêu nhiều hướng mở rộng, phát triển địa phương (Ảnh: Mạnh Quân). Như chúng tôi đã nêu, không gian phát triển là yếu tố rất quan trọng nhưng không phải là yếu tố duy nhất. Các phương án phải tính toán rất kỹ lưỡng các yếu tố để đưa ra phương án tối ưu nhất. Thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy, mở rộng dư địa phát triển nhưng bảo đảm được chính quyền gần dân, sát dân. Trong quá trình sắp xếp, chúng ta cân nhắc nhiều yếu tố, trong đó có diện tích tự nhiên, dân số thì có một số tỉnh không thuộc diện sắp xếp lần này. Bên cạnh diện tích tự nhiên, dân số, chúng ta cần tính đến yếu tố về quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế phải gắn với quốc phòng an ninh, chủ quyền quốc gia.

Trong lịch sử 50 năm từ sau giải phóng miền Nam đến nay, Cần Thơ đã có nhiều lần sáp nhập rồi lại chia tách với các tỉnh lân cận như Hậu Giang, Sóc Trăng. Lãnh đạo thành phố có kỳ vọng mở lại không gian rộng lớn, hướng biển như trước đây cho vùng đất gạo trắng nước trong? Trong chiến lược chung hướng biển của Việt Nam, một thành phố đồng bằng châu thổ mở cửa ngõ ra biển có thể dẫn đến hướng thay đổi, đột phá gì cho Cần Thơ?

Trong 50 năm qua, Cần Thơ cũng đã nhiều lần sáp nhập, chia tách. Cần Thơ có thể nói là địa phương hoàn toàn nằm ở vùng đồng bằng, không giáp biển. Đó là ưu điểm, cũng là hạn chế. Dự kiến, trong thời gian tới, Cần Thơ sáp nhập với một địa phương có biển. Tôi cho rằng đây là cơ hội lớn với thành phố. Phó Bí thư thường trực Thành ủy Cần Thơ Phạm Văn Hiểu nhận định, nếu thành phố được mở rộng về phía biển sẽ là một cơ hội phát triển lớn (Ảnh: Xuân Hinh) Cần Thơ được Trung ương xác định là trung tâm văn hóa xã hội, đầu mối giao thông liên vùng, kết nối quốc tế... Về giao thông hiện nay, đường bộ có sự chuyển mình với cao tốc nối TPHCM, nối Bình Thuận. Đường hàng không có sân bay quốc tế, tuy số đường bay và lượng khách còn hạn chế. Cần Thơ cũng được Đảng, Chính phủ định hướng quy hoạch, đưa vào chương trình phát triển đường sắt cao tốc. Đường thủy cũng phát triển rất nhiều nhưng chưa phát huy hết lợi thế. Cần Thơ cũng có cảng biển là cảng Cái Cui, được xem là cảng lớn nhất Đồng bằng Sông Cửu Long. Đây cũng được coi là cảng biển nhưng cách cửa biển Định An cả trăm cây số. Cửa biển lại bồi lắng hàng năm, tàu lớn ra vào rất khó. Mỗi năm nạo vét tốn kém cả trăm tỷ đồng. Tàu trọng tải lớn cũng khó vào Cần Thơ. Nếu như sáp nhập Cần Thơ với một tỉnh có biển thì sẽ là lợi thế rất lớn. Như các chuyên gia tính toán, nếu một tấn hàng hóa mà chở ra cảng Cái Mép ở Bà Rịa - Vũng Tàu thì tốn kém cả chục USD. Mà Cần Thơ có lượng nông sản, thủy sản, trái cây rất lớn. Nếu Cần Thơ có cảng biển sẽ tạo thuận lợi rất lớn trong việc vận chuyển hàng hóa, liên vận quốc tế. Đó chỉ là về giao thông. Mà có biển thì còn nhiều mặt lợi khác. Nếu có biển, chúng tôi có thể phát triển nuôi trồng, khai thác thủy hải sản, phát triển hệ sinh thái ven biển, du lịch biển gắn kết với đồng bằng sinh thái, logistics... Đây là nguồn lực rất lớn, nếu có biển sẽ có sự phát triển rất mạnh mẽ. Nếu như trong đợt sáp nhập lần này, Cần Thơ sáp nhập với tỉnh có biển sẽ tạo ra cơ hội bước ngoặc cho Cần Thơ nói riêng và các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long nói chung. Chúng tôi rất vui mừng khi biết có định hướng mở rộng ra hướng biển. Nếu được như vậy, chúng tôi có điều kiện vươn mình mạnh mẽ trong thời gian tới, tác động lớn đến sự phát triển của cả vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Chúng tôi mong muốn định hướng trên sẽ sớm thành hiện thực để tạo động lực đi lên cho Cần Thơ và Đồng bằng Sông Cửu Long.

Trở lại với phần 2 cuộc tọa đàm "Sắp xếp tỉnh thành để kiến tạo không gian cho chiến lược phát triển trăm năm" của báo Dân trí, chúng tôi xin dành câu hỏi đầu tiên của phần này cho Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ) Phan Trung Tuấn. Thưa ông, dư luận vừa qua đặc biệt quan tâm hướng sắp xếp để mở ra những không gian phát triển hoàn toàn mới cho nhiều địa phương, tiêu biểu như mở rộng không gian hướng biển, sáp nhập để những tỉnh nội địa thêm phần địa giới có biển, xóa nhòa ranh giới dải đất nhỏ, hẹp ở duyên hải miền Trung bằng cách ghép với phần lãnh thổ phía Tây. Ông lý giải gì về định hướng này?

Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương Phan Trung Tuấn nhấn mạnh, phát trriển hướng biển là một trong những định hướng chiến lược (Ảnh: Mạnh Quân). Cũng như anh Trần Ngọc Chính đã nêu, Việt Nam là một quốc gia biển. Chúng ta có đường bờ biển dài, có vùng biển rộng lớn. Vậy nên phát triển hướng biển vẫn là một định hướng lớn, định hướng chiến lược. Từ đó, các cấp thẩm quyền đã hoạch định chiến lược, quy hoạch để tạo động lực cho sự phát triển. Bên cạnh định hướng biển, chúng ta còn chú trọng đến những yếu tố phát triển vùng, liên vùng khác. Trong lần sắp xếp này, đây cũng là một trong các định hướng được chúng tôi tham mưu, thể hiện trong đề án trình Trung ương hôm nay. Về yếu tố hướng biển vô cùng quan trọng, nên chúng tôi đề xuất sắp xếp các địa phương theo hướng kết nối tỉnh, thành nằm sâu trong nội địa, chưa có không gian biển với địa bàn duyên hải miền Trung. Vừa qua, việc phát triển kinh tế - xã hội của đất nước cũng theo chủ trương hướng biển. Điều này thể hiện qua quy hoạch tuyến đường giao thông, đường sắt trọng điểm. Các tuyến đường này có sự kết nối với những khu vực, những nơi có biển. Vì vậy, trong các phương án đề xuất sắp xếp tỉnh thành, chúng tôi đều cân nhắc hướng phát triển này nhằm tạo không gian phát triển cho địa phương. Không gian phát triển không chỉ là quy mô, diện tích mà còn có yếu tố khác đảm bảo mục tiêu phát triển lâu dài, hướng biển. Tôi lấy ví dụ ở khu vực Tây Nguyên chưa gắn với biển về địa hình. Trong lần sáp nhập tỉnh này, chúng tôi cũng định hướng sắp xếp gắn với các địa phương có biển để khai thác hết tiềm năng về quỹ đất, phát triển vựa nông sản nổi tiếng của cả nước. Như vậy, gắn kết một địa phương có biển, đồng bộ với kết nối hạ tầng giao thông như đường bộ, đường sắt, đường thủy thì sẽ có tương hỗ trong phát triển, gắn kết với địa phương. Chúng tôi có thể quay trở lại tỉnh Lâm Đồng, Đắk Lắk mà có thể gắn trực tiếp với địa bàn có biển thì nông sản địa bàn này có thể được luân chuyển, đưa xuống cảng biển xuất khẩu. Ngược lại, việc vận hành này cũng hỗ trợ các tỉnh ven biển, có mối tương hỗ với các tỉnh ở khu vực Tây Nguyên. Ngoài sự tương hỗ trong xuất khẩu với khu vực có cảng biển, chúng ta còn thấy có thể phát triển thế mạnh của địa phương như du lịch. Trong quy hoạch nội vùng, liên vùng chắc chắn sẽ phải tính toán để điều chỉnh lại về quy hoạch tổng thể quốc gia, địa phương, hạ tầng giao thông đồng bộ. Như vậy, chúng ta có những công cụ, phương tiện thực hiện chiến lược vùng biển tốt hơn. Trong đó, yếu tố quan trọng là kết nối mạng lưới hạ tầng giao thông. Ví dụ một tỉnh ở khu vực Tây Nguyên sáp nhập với 1 tỉnh ở duyên hải Nam Trung Bộ thì yếu tố hạ tầng sẽ đóng vai trò quan trọng để kết nối, tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội.

Thưa ông Phạm Văn Hiểu - Phó Bí thư thường trực Thành ủy Cần Thơ, ông đánh giá thế nào về định hướng không chỉ căn cứ trên diện tích, quy mô dân số mà quan trọng là xét ở tính chất quy hoạch vùng, quy hoạch tổng thể quốc gia, để mở rộng không gian phát triển ở địa phương của Bộ Chính trị, Ban Bí thư? Định hướng này áp dụng với Cần Thơ thì thế nào? Mở rộng không gian phát triển có phải là vấn đề quan trọng với thành phố thủ phủ miền Tây lúc này?

Trưởng đại diện báo Dân trí ở phía Nam tặng hoa chào mừng Phó Bí thư thường trực Thành ủy Cần Thơ tại cuộc tọa đàm (Ảnh: Xuân Hinh). Chủ trương sáp nhập tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được xác định là bước đi chiến lược đúng đắn, thể hiện tầm nhìn dài hạn của Đảng và Nhà nước trong tổ chức lại bộ máy hành chính, đồng thời mở ra không gian phát triển mới cho các địa phương. Kết luận 127 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh: ngoài yếu tố quy mô dân số và diện tích, việc sáp nhập cần đặt trong bối cảnh tổng thể của quy hoạch quốc gia, điều kiện kinh tế - xã hội và đặc biệt là phải phát huy được lợi thế đặc thù của từng địa phương. Tại Cần Thơ - thành phố trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long - chủ trương này được nhìn nhận như một cơ hội lớn để tháo gỡ những điểm nghẽn về không gian phát triển và quy mô địa giới. Trong bối cảnh hiện nay, Cần Thơ chỉ có diện tích khoảng 1.400 km² - là địa phương nhỏ nhất trong khu vực, điều này tạo ra nhiều hạn chế trong quá trình quy hoạch, phân bổ nguồn lực và phát triển liên kết vùng. Chúng tôi cảm thấy rõ rệt sự "chật chội" trong phát triển, không chỉ về không gian mà còn cả trong tiềm lực hạ tầng và kinh tế. Tuy nhiên, với sự phát triển nhanh chóng của hệ thống giao thông, điển hình như việc rút ngắn thời gian di chuyển từ Cần Thơ đến TPHCM chỉ còn khoảng 2 giờ, cùng với quá trình chuyển đổi số và phát triển kinh tế số đang diễn ra mạnh mẽ, Cần Thơ đang có điều kiện thuận lợi để "cởi trói" cho không gian phát triển. Việc sáp nhập các địa phương lân cận, đặc biệt là những tỉnh có tiềm năng tiếp cận biển, được kỳ vọng sẽ mở rộng dư địa quy hoạch và khai thác tốt hơn hệ thống hạ tầng hiện có, từ đó thúc đẩy phát triển logistics, giao thông thủy - bộ, cảng biển và hạ tầng ven biển. Việc mở rộng địa giới hành chính thông qua sáp nhập sẽ giúp Cần Thơ phát huy tốt hơn vai trò trung tâm vùng, không còn bị bó hẹp trong giới hạn địa lý cũ. Các địa phương nếu được tổ chức lại hợp lý sẽ hỗ trợ, bù đắp cho nhau, thay vì mỗi tỉnh "mặc một chiếc áo chật", chúng ta có thể cùng khoác một chiếc áo rộng hơn, phù hợp hơn với chiến lược phát triển vùng. Sáp nhập tỉnh cũng đồng nghĩa với việc Cần Thơ có thêm cơ hội để tái quy hoạch tổng thể, khai thác tối đa các nguồn lực, phát huy thế mạnh của từng khu vực trong địa bàn mới. Khi không gian phát triển được mở rộng, nội dung quy hoạch cũng phải được hoàn thiện tương xứng, đảm bảo đồng bộ giữa phát triển kinh tế, hạ tầng kỹ thuật và chính sách xã hội. Đây là điều kiện then chốt để thành phố bứt phá, đồng thời đóng góp vào tăng trưởng chung của toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước.

Thưa ông Trần Ngọc Chính, ông có thấy thuyết phục với những tiêu chí xác định tỉnh thành cần sắp xếp được đưa ra lần này, gồm các yếu tố về "Diện tích tự nhiên và Quy mô dân số", về "lịch sử, truyền thống, văn hóa, dân tộc", về "vị trí địa kinh tế", "địa chính trị" hay về "quốc phòng an ninh"? Đối chiếu những tiêu chí này, có 52 tỉnh thành hiện tại nằm trong diện sáp nhập để giảm số lượng, tăng quy mô tỉnh, mở rộng không gian phát triển cho các địa phương.

Diễn giả Trần Ngọc Chính trao đổi thêm với Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương Phan Trung Tuấn tại cuộc tọa đàm (Ảnh: Mạnh Quân). Trước hết, chúng ta cần thấy rằng, trước khi tiến hành sáp nhập các tỉnh, Trung ương đã thực hiện việc sáp nhập các bộ, ngành. Việc tinh gọn bộ máy ở cấp Trung ương đã mang lại những hiệu quả rất rõ rệt. Nhờ đó, chúng ta có điều kiện ngân sách để triển khai chính sách miễn học phí cho học sinh từ bậc mẫu giáo đến phổ thông - một chính sách có ý nghĩa rất lớn đối với đời sống người dân. Người dân đặc biệt quan tâm đến việc tinh giản bộ máy không chỉ ở Trung ương mà cả ở cấp địa phương. Việc sáp nhập các tỉnh sắp tới chính là bước tiếp theo trong quá trình tinh gọn bộ máy hành chính. Khi hai tỉnh được sáp nhập thành một, nghĩa là chúng ta đã giảm được đầu mối cấp tỉnh, đồng thời góp phần tổ chức lại hệ thống quản lý hiệu quả hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất, theo tôi, là việc sáp nhập này sẽ tạo ra dư địa phát triển không gian lớn hơn cho các địa phương. Đây là yếu tố có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới. Trước đây, như tôi đã chia sẻ, do điều kiện kinh tế - xã hội, hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc còn hạn chế nên chúng ta buộc phải tách một số tỉnh để tạo điều kiện phát triển phù hợp theo từng vùng. Tuy nhiên, hiện nay, khi các điều kiện đã hội tụ, việc sáp nhập lại các tỉnh là cần thiết. Vấn đề đặt ra là sáp nhập tỉnh nào với tỉnh nào, sáp nhập như thế nào để đảm bảo hiệu quả và phát triển bền vững. Trước hết, việc sáp nhập phải tính đến yếu tố dư địa phát triển, hay nói cách khác là không gian phát triển - bao gồm không gian cho nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và đặc biệt là không gian biển. Đất nước ta là quốc gia biển đảo, có nhiều đảo, quần đảo, và đang định hướng mạnh mẽ ra biển. Hiện nay, chỉ có 28 trong số 63 tỉnh, thành phố có biển. Vì vậy, việc sáp nhập nên cân nhắc đến yếu tố này, nhằm tạo điều kiện cho các địa phương tiếp cận không gian biển - một không gian có ý nghĩa chiến lược cả về kinh tế, quốc phòng và phát triển lâu dài. Chúng ta đã có hệ thống sân bay lớn, mạng lưới giao thông kết nối tốt hơn, cho phép mở rộng không gian phát triển theo chiều sâu và chiều rộng. Chính phủ đã nhấn mạnh không gian phát triển ngày nay không chỉ là lãnh thổ địa phương mà còn là không gian biển, không gian vũ trụ, không gian số... Tôi hoàn toàn đồng tình với nội dung do Vụ trưởng Phan Trung Tuấn trình bày. Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố kinh tế - kỹ thuật, khi thực hiện sáp nhập, cần đặc biệt lưu ý đến yếu tố văn hóa - xã hội, truyền thống lịch sử của từng địa phương. Bởi đây là điều gắn bó mật thiết với tình cảm của người dân. Sự đồng thuận của người dân là yếu tố quyết định cho sự thành công của quá trình sáp nhập. Phát triển kinh tế là yêu cầu tất yếu. Tuy nhiên, bên cạnh đó, cần đặc biệt quan tâm đến các yếu tố địa chính trị và địa kinh tế. Không gian phát triển hiện nay có thể được xác lập theo vùng, theo ngành nghề. Chúng ta đã có hệ thống quản trị vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch địa phương một cách tương đối đầy đủ. Do vậy, khi xem xét sáp nhập tỉnh, cần đánh giá kỹ không gian phát triển tổng thể, khả năng kết nối hạ tầng, điều kiện giao thông đi lại giữa các địa phương để lựa chọn phương án tối ưu. Từ những phân tích của các chuyên gia, tôi cho rằng trong quá trình sáp nhập tỉnh, thậm chí là bỏ cấp huyện ở một số nơi, chúng ta cần hết sức quan tâm đến cấp cơ sở - cụ thể là xã, phường, thị trấn và các mô hình đặc thù như đặc khu hành chính - kinh tế. Đây là cấp gần dân, sát dân nhất, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức bộ máy hiệu quả, đồng thời duy trì sự kết nối mật thiết giữa chính quyền và người dân.

Từ góc nhìn của địa phương, nếu xét riêng về diện tích, với hơn 1.400 km2, nếu không sáp nhập với tỉnh liền kề, không gian phát triển của Cần Thơ có bị hạn hẹp, bí bách không, thưa Phó Bí thư thường trực Thành ủy Phạm Văn Hiểu? Nói rộng hơn, khu vực đồng bằng sông Cửu Long có diện tích hơn 40.000km2 với 13 tỉnh thành, dù có không gian sông nước mênh mang thì dường như cũng có phần chia rẽ manh mún với những giới hạn hành chính?

Nói về diện tích, Cần Thơ chỉ gần 1.400km2 có lẽ nhỏ nhất trong các địa phương vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Đấy là điểm nghẽn, khó khăn để địa phương phát triển. Trong quá trình phát triển, định hướng quy hoạch, phân vùng kinh tế, chúng tôi đã cảm thấy có sự chật chội. Phó Bí thư thường trực Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố Cần Thơ Phạm Văn Hiểu khẳng định cuộc sáp nhập là cơ hội để thành phố thủ phủ miền Tây mở rộng không gian phát triển (Ảnh: Xuân Hinh). Chính vì vậy, định hướng sáp nhập tỉnh thành lần này, Cần Thơ được định hướng mở rộng ra, thậm chí là có biển. Chúng tôi rất mừng. Bởi việc mở rộng không chỉ tạo sự phát triển mạnh mẽ cho Cần Thơ mà còn giúp các địa phương được định hướng sáp nhập phát huy tốt hơn thế mạnh của mình, tạo thành không gian dư địa phát triển tốt hơn. Theo tôi, sáp nhập lần này sẽ giúp Cần Thơ tháo gỡ được điểm nghẽn, tạo ra cơ hội phát triển mới; trong đó, không gian phát triển rất lớn, tăng hiệu quả khai thác các lợi thế hiện có của từng địa phương. Đặc biệt, nếu Cần Thơ có biển, có thể xây dựng cảng biển, hoàn thiện kết nối mạng lưới giao thông từ đường không, đường bộ, đường thủy cho đến hàng hải, tạo ra các cơ sở hạ tầng ven biển, phát triển ngành logistics... thì kinh tế phát triển hơn nữa. Như vậy, nếu Cần Thơ và các địa phương nhập lại sẽ tạo ra hiệu quả nhiều lần lợi thế hiện có, tăng thêm nhiều giá trị cho vùng và đất nước.

Theo đại biểu Nguyễn Văn Thân, khi cuộc cách mạng sắp xếp đơn vị hành chính địa phương hoàn thành, chúng ta sẽ có một một bức tranh tổng thể về những địa bàn kinh tế, vùng phát triển trọng điểm như thế nào? Những vùng không gian mới rộng mở hơn sẽ tác động ra sao đến dư địa phát triển của cộng đồng doanh nghiệp, thưa ông?

Tôi nghĩ băn khoăn của người dân, doanh nghiệp là đúng. Cho nên đưa ra lý tưởng sáp nhập các tỉnh thành lần này lại thì người dân, doanh nghiệp rất hào hứng. Bởi vì mở rộng mới có thể tạo điều kiện để phát triển. Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân cho biết, cộng động doanh nghiệp rất trông đợi ở cuộc cách mạng về sắp xếp bộ máy lần này (Ảnh: Mạnh Quân). Trên thế giới cũng như thế, không quốc gia nào định hướng phát triển mà ít dân số. Cho nên việc sáp nhập các tỉnh này là một việc rất kịp thời và khách quan, trong lúc khoa học kỹ thuật phát triển nhanh, chưa nói đến vấn đề về chính trị. Bên cạnh đó, về vấn đề hành chính thì chúng ta giảm tối thiểu các thủ tục hành chính. Vừa rồi thì chúng ta cũng thấy, nhà nước đã quyết định miễn phí cho học sinh, sắp tới việc khám chữa bệnh cũng được miễn phí. Đất nước phát triển thì người dân được hưởng là lẽ đương nhiên. Chúng ta chờ đến bao giờ? Doanh nghiệp chúng tôi rất mong muốn cuộc cách mạng lần này tạo điều kiện cho chúng tôi bỏ bớt những thủ tục rườm rà, có những dự án phải trải qua hàng trăm loại thủ tục. Vì vậy, trước định hướng này thì doanh nghiệp vừa, nhỏ và cả doanh nghiệp lớn nữa họ cũng rất vui. Tôi đi hỏi các doanh nghiệp, chưa thấy doanh nghiệp nào không vui về đề án mới này. Đó là vấn đề thứ nhất. Vấn đề thứ hai, trong thời kỳ hội nhập sâu rộng, nhanh chóng, tôi rất mong muốn trong Nghị quyết sắp tới của Kinh tế tư nhân phải đề cập đến sự đóng góp, liên kết của công chức, viên chức với doanh nghiệp, như Tổng bí thư đã từng nói là phải thay đổi phương thức. Bởi vì doanh nghiệp chúng tôi cũng nói thật, chúng tôi phải tính đến chuyện thặng dư nữa. Phải làm thế nào để các doanh nghiệp và nhà nước phải đến được với nhau mà không phải xin cho. Nếu chúng ta làm được những cái này thì tôi cho là rất cần thiết, trong bối cảnh ngày nay là rất kịp thời. Đương nhiên chúng ta chưa tính đến thế giới nó đang như thế nào, sự ảnh hưởng khách quan từ thế giới thì ta phải điều chỉnh. Nhưng trong bối cảnh này, chúng ta phải tính đến các yếu tố nội tại, chúng ta có rất nhiều dư địa để phát triển. Tóm lại, doanh nghiệp chúng tôi rất hào hứng, mong cho việc này được triển khai càng sớm, càng nhanh càng tốt.

Trở lại với Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương Phan Trung Tuấn. Thưa ông, trả lời phỏng vấn Dân trí mới đây, nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Nam Ninh Bùi Xuân Sơn chia sẻ rằng, khi chia tách tỉnh Hà Nam Ninh 30 năm trước, ông đã rất trăn trở vì cho rằng nếu sáp nhập 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định, Ninh Bình sẽ tạo ra không gian, tiềm lực lớn hơn, và ông đã không thôi suy nghĩ về ngày tái hợp nhất xứ Sơn Nam hạ. Câu chuyện của nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Nam Ninh cho ông suy nghĩ gì cho lần sáp nhập tỉnh thành này? Chúng ta cần hướng đến những không gian phát triển thế nào để đảm bảo chiến lược bền vững, ổn định lâu dài?

Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương Phan Trung Tuấn là người chắp bút cho đề án sắp xếp đơn vị hành chính các cấp (Ảnh: Mạnh Quân). Tôi rất đồng thuận với ý kiến của nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Nam Ninh Bùi Xuân Sơn. Ý nghĩ của đồng chí nguyên Bí thư hẳn rất nhiều người chia sẻ, tán thành. Mỗi quyết định thực sự đều mang tính thời điểm, lịch sử. Thời điểm 30 năm trước, chủ trương tách Hà Nam Ninh và rất nhiều tỉnh thành lớn lúc đó là vì điều kiện quản lý, hạ tầng chưa đảm bảo cho việc điều hành một không gian rộng lớn như vậy. Gần đây Tổng Bí thư Tô Lâm khi tiếp xúc cử tri có nói thực tế từ chính quê ông, tỉnh Hưng Yên, là có những tỉnh khi tách ra phát triển rất tốt, bật lên được. Đó là quyết định phù hợp với giai đoạn lịch sử đó. Các khách mời tiếp cận vấn đề sắp xếp đơn vị hành chính các cấp từ nhiều góc độ phân tích khác nhau (Ảnh: Mạnh Quân). Giờ đây, cùng với sự phát triển của nhiều địa phương, một số tỉnh thành thì dư địa phát triển không còn mà cái nhìn thấy rõ ràng nhất là quỹ đất. Như Thành phố Đà Nẵng, tỉnh Bắc Ninh, đều là những trọng điểm kinh tế nhưng không còn không gian nào để phát triển thêm nữa. Trong khi đó bên cạnh các đơn vị hành chính cấp tỉnh này lại có những địa phương, tỉnh khác rộng lớn, có nhiều dư địa, không gian hơn. Từ hôm nay bắt đầu Hội nghị Trung ương lần thứ 11, chúng ta sẽ quyết định vấn đề rất lớn, rất hệ trọng với đất nước. Tôi tin rằng chủ trương đề ra rất đúng đắn, là quyết sách bền vững, lâu dài cho tương lai.

Chúng tôi muốn biết kiến giải của một chuyên gia về quy hoạch như nguyên Thứ trưởng Trần Ngọc Chính. Thưa ông, thực tế Việt Nam đã trải qua nhiều lần sáp nhập rồi lại chia tách địa giới hành chính. Là người từng tham gia các cuộc quy hoạch lớn của đất nước, ông nhận thấy sự khác biệt thế nào về tiêu chí đề ra của việc sắp xếp lần này? Trước đây, yếu tố mở rộng, kiến tạo không gian phát triển có được nhấn mạnh một cách nổi bật như yêu cầu đề ra trong lần sáp nhập tỉnh thành đang được tiến hành không?

Nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Trần Ngọc Chính tham gia tọa đàm của báo Dân trí trong vai trò của một chuyên gia về quy hoạch (Ảnh: Mạnh Quân). Phải nói rằng, câu hỏi này mang nhiều ý nghĩa và rất đáng để chúng ta trao đổi thêm, đặc biệt là sau phần trình bày của Vụ trưởng Phan Trung Tuấn. Tôi cho rằng, chúng ta đang chuẩn bị bước vào dịp kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Thời điểm sau năm 1975 đó, ngay sau ngày giải phóng, Đảng và Chính phủ đã có chủ trương sáp nhập các tỉnh. Bởi khi đất nước được giải phóng, cả hai miền Nam - Bắc cộng lại có tới 74 tỉnh. Với một quốc gia như Việt Nam, số lượng tỉnh như vậy là quá lớn, gây ảnh hưởng đến việc tổ chức sản xuất cũng như đời sống của người dân. Thời đi đất nước vừa thống nhất, yêu cầu đổi mới và tái cơ cấu là cấp thiết. Tuy nhiên, thời điểm đó yếu tố chính trị được đặt lên hàng đầu, trong khi kinh nghiệm thực tiễn về phát triển đất nước còn hạn chế. Việc sáp nhập khi đó mang nặng tính chính trị, đặt nền tảng cho sự phát triển theo hướng mới. Hiện nay, như Vụ trưởng Phan Trung Tuấn đã phân tích, điều kiện của đất nước đã "chín muồi". Việt Nam đã hội nhập sâu rộng, đạt tốc độ phát triển kinh tế - xã hội cao. Chúng ta đã có quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch không gian biển quốc gia. Hiện có 6 vùng kinh tế lớn: Trung du miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Ông Trần Ngọc Chính hiện là Chủ tịch Hội quy hoạch đô thị Việt Nam (Ảnh: Mạnh Quân). Chúng ta cũng đã quy hoạch hệ thống ngành nghề, quy hoạch hệ thống sân bay, bến cảng, đường bộ, đường sắt cao tốc... Mạng lưới hạ tầng phát triển mạnh với hàng nghìn km đường bộ và sắp tới sẽ có 3.000 km đường cao tốc. Đây là cơ sở vững chắc để sáp nhập địa phương, nhằm tạo ra không gian phát triển kinh tế - xã hội rộng mở hơn. Vì vậy, nếu so sánh giữa việc sáp nhập tỉnh trong giai đoạn sau năm 1975 và hiện nay, có thể thấy điểm giống nhau là cùng hướng tới tổ chức lại bộ máy và không gian phát triển. Tuy nhiên, điểm khác biệt rất lớn chính là điều kiện phát triển hiện nay vượt trội, được hỗ trợ bởi nền tảng khoa học - công nghệ tiến bộ vượt bậc. Việc sáp nhập lần này không chỉ phục vụ cho bộ máy hành chính tinh gọn mà còn tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội một cách mạnh mẽ và bền vững sau 50 năm thống nhất đất nước.

Như đã đề cập, Kết luận 127 của Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng như những định hướng của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo Chính phủ và Bộ Nội vụ đều nhấn mạnh tiêu chí "mở rộng không gian phát triển", "đáp ứng yêu cầu phát triển của giai đoạn mới", "thể hiện tầm nhìn chiến lược trăm năm"… Vậy, "mở rộng không gian phát triển" có phải là tiêu chí quan trọng nhất với những người tham mưu xây dựng đề án sắp xếp tỉnh thành lần này không, thưa Vụ trưởng Phan Trung Tuấn? Quan niệm của những người làm đề án sáp nhập tỉnh về không gian phát triển?

Trước khi nói về các tiêu chí, tôi xin chia sẻ với độc giả báo Dân trí, chúng tôi xác định cơ sở để xây dựng đề án được trình Hội nghị Trung ương sáng nay với rất nhiều yếu t. Đây là vấn đề rất hệ trọng của quốc gia hiện nay. Các diễn giả tại đầu cầu Hà Nội nhận hoa chào mừng từ Tổng Biên tập báo Dân trí để bước vào cuộc tọa đàm trực tuyến (Ảnh: Mạnh Quân). Đã nói về tiêu chí thì vấn đề nào cũng rất quan trọng, đều phải xem xét một cách cẩn trọng, thấu đáo. Mục tiêu cao nhất của việc sắp xếp các đơn vị hành chính mà chúng tôi đề xuất với các cấp có thẩm quyền về việc phát triển đất nước ở định hướng lâu dài. Mở rộng không gian phát triển thực sự là tiêu chí lớn nhưng bên cạnh đó cũng có rất nhiều vấn đề đặt ra, cần xem xét như yếu tố địa lý, văn hóa, các vấn đề quy hoạch vùng, liên vùng. Ngoài ra mục tiêu khác cần hướng tới là xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả như Tổng Bí thư đã nói. Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ Phan Trung Tuấn nhiều lần nhấn mạnh chỉ đạo của Tổng Bí thư với lần sắp xếp đơn vị hành chính các cấp này (Ảnh: Mạnh Quân). Nhân đây tôi cũng xin nêu lại một yêu cầu Tổng Bí thư đề cập nhiều lần trong thời gian gần đây, bên cạnh việc tổ chức lại bộ máy thì cần tổ chức lại đội ngũ cán bộ chính quyền từ cấp cơ sở tới cấp Trung ương. Tư duy thay đổi là tư việc người dân cần đến với chính quyền thì giờ chính quyền, cán bộ chủ động đến với người dân nữa.

"Các yếu tố để sáp nhập tỉnh thành được tính toán cho cả trăm năm"

Nhóm PV

Thứ năm, 10/04/2025 - 06:00

(Dân trí) - Tại tọa đàm về sắp xếp đơn vị hành chính của báo Dân trí sáng 10/4, Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ cho biết vấn đề sáp nhập tỉnh thành là chủ trương từ Đại hội XIII của Đảng.

Sắp xếp tỉnh thành, kiến tạo không gian cho chiến lược phát triển trăm năm

Cuộc tọa đàm trực tiếp của báo Dân trí bắt đầu lúc 9h, tổ chức tại 2 điểm cầu, Hà Nội và Cần Thơ, với sự tham gia của Vụ trưởng Vụ Chính quyền địa phương, Bộ Nội vụ Phan Trung Tuấn, đại diện cơ quan tham mưu, xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính các cấp.

Lãnh đạo địa phương tham gia tọa đàm có Phó Bí thư thường trực Thành ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân thành phố Cần Thơ Phạm Văn Hiểu.

Sự kiện cũng có sự hiện diện của Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam và Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam Trần Ngọc Chính - nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng.

Các yếu tố để sáp nhập tỉnh thành được tính toán cho cả trăm năm - 1 — Các khách mời tham dự tọa đàm có đại diện cơ quan tham mưu chính sách, đại diện chính quyền địa phương, đại biểu Quốc hội và chuyên gia về quy hoạch.

Tại tọa đàm "Sắp xếp tỉnh thành để kiến tạo không gian cho chiến lược phát triển trăm năm", các chuyên gia, nhà quản lý cùng thảo luận từ nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau về chủ trương đột phá trong sắp xếp tỉnh thành để mở rộng không gian phát triển đối với từng địa phương, tạo ra động lực mới cho sự phát triển đất nước, sự ổn định lâu dài của bộ máy nhà nước.

Các diễn giả sẽ có 2 phiên thảo luận về tiêu chí sắp xếp tỉnh thành theo tinh thần kiến tạo không gian phát triển và những hướng mở không gian mang tính đột phá với các địa phương.

Tọa đàm diễn ra khi Ban chấp hành Trung ương bước vào chương trình nghị sự tại Hội nghị lần thứ 11. Tại hội nghị này, Đảng ủy Chính phủ chính thức trình Trung ương xem xét đề án sắp xếp đơn vị hành chính các cấp ở địa phương. Thời gian qua, đề án đã được xây dựng, trình Bộ Chính trị, Ban Bí thư cho ý kiến 2 lần, sau đó chỉnh lý, hoàn thiện để báo cáo Trung ương.

Mới đây, theo thông tin từ Tổng Bí thư Tô Lâm, cả nước sẽ sắp xếp, sáp nhập để còn lại 34 tỉnh thành, từ con số 63 tỉnh thành hiện nay.