Áp lực công việc, hàng ngàn cán bộ, công chức rời khu vực công

3 năm hơn 9.000 người nghỉ việc

Ngày 14/3, tại UBND TPHCM, Đoàn Đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Thành phố giám sát việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao trên địa bàn thành phố giai đoạn 2021-2024.

Phát biểu khai mạc, ông Hà Phước Thắng, Phó Trưởng đoàn chuyên trách Đoàn ĐBQH TPHCM, đề nghị các đại biểu làm rõ những thuận lợi, khó khăn của thành phố trong việc đào tạo và phát huy nguồn nhân lực chất lượng cao; kiến nghị gì đến Quốc hội, Chính phủ để tạo điều kiện làm tốt hơn.

Tại hội nghị, bà Lượng Thị Tới, Phó giám đốc Sở Nội vụ, cho biết thành phố đã ban hành nhiều chính sách, chương trình phát triển, đào tạo nhân lực, thu hút nhân tài, tạo điều kiện thuận lợi cho các chuyên gia, các nhà khoa học đến làm việc và cống hiến cho thành phố.

Tuy nhiên, thành phố vẫn đang đối mặt với tình trạng chảy máu chất xám, nhiều cán bộ giỏi rời khỏi khu vực công.

Thống kê của UBND TPHCM cho thấy, từ ngày 1/1/2020 đến 30/4/2023, thành phố có tổng cộng 9.470 cán bộ, công chức, viên chức nghỉ việc, nhiều nhất là ở lĩnh vực giáo dục và đào tạo (3.626 trường hợp) và y tế (3.708 trường hợp). Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này chủ yếu là do chế độ tiền lương và chính sách đãi ngộ.

Theo bà Lượng Thị Tới, dù thành phố đã thực hiện chi thu nhập tăng thêm nhưng đãi ngộ tiền lương hiện tại vẫn chưa thực sự thỏa đáng, chưa đáp ứng được điều kiện sống cũng như chưa đủ sức để tạo động lực cho cán bộ, công chức, viên chức an tâm làm việc, cống hiến.

"Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức quyết định nghỉ việc không phải do thu nhập thấp mà do thu nhập chưa đủ bù đắp được chi phí cơ hội khi họ chuyển sang làm việc trong các tổ chức, doanh nghiệp ngoài khu vực công", bà Tới cho biết.

Ngoài ra, cơ hội thăng tiến thấp, áp lực công việc nặng nề cũng là nguyên nhân khiến cán bộ, công chức không gắn bó với khu vực công.

Thống kê cho thấy, bình quân cả nước thì một quận, huyện có 137.000 dân; con số này ở thành phố là 441.000 dân. Tức là trong điều kiện bình thường, một biên chế của thành phố phải phục vụ cho số người dân gấp 3,2 lần cả nước.

Bên cạnh đó, việc cắt giảm biên chế hàng năm theo quy định càng gây ra tình trạng quá tải công việc.

Bà Lượng Thị Tới cho rằng: "Áp lực công việc dẫn đến nhiều cán bộ, công chức mất cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Điều này làm giảm sự hấp dẫn của khu vực công, từ đó gián tiếp làm tăng tỷ lệ nghỉ việc của cán bộ, công chức, viên chức".

Cần chính sách để giữ người tài ở lại thành phố

Ngoài đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, TPHCM còn ban hành nhiều chính sách thu hút, đãi ngộ nhân lực chất lượng cao, tiền lương theo cơ chế đặc biệt cho người tài cao hơn nhiều lần mức bình thường. Tuy nhiên, thực tế vẫn khó cạnh tranh với khu vực tư nhân.

"Các tổ chức, doanh nghiệp ngoài khu vực công sẵn sàng chi trả mức thu nhập hấp dẫn hơn khu vực công nhằm mời gọi nhân lực chất lượng cao về làm việc. Do đó, áp lực cạnh tranh về thu hút và giữ chân chuyên gia, nhà khoa học đối với thành phố là rất lớn", bà Lượng Thị Tới cho hay.

Tại hội nghị, nhiều đại biểu cũng phản ánh về tình trạng "chảy máu chất xám", khi nhiều con em giỏi của thành phố ra nước ngoài du học rồi ở lại, định cư, làm việc ở nước ngoài.

Thậm chí, nhiều cán bộ được cho vay tiền đi học theo các chương trình đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cũng ở lại, không trở về cống hiến cho quê hương.

Do đó, cải thiện chế độ đãi ngộ, tiền lương, môi trường làm việc… để giữ chân người tài là yêu cầu cấp thiết cho khu vực công nói riêng và cả thành phố nói chung.

Theo các đại biểu, với đặc thù của TPHCM thì ngoài chính sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao tại chỗ thì còn phải thu hút được nguồn lực từ nơi khác về đóng góp phát triển thành phố, có chính sách để giữ họ ở lại thành phố.

ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân cho rằng: "Hạn chế lớn của thành phố là không chủ động được nguồn nhân lực. 20 năm nay, nếu TPHCM không có người nhập cư thì nguồn lao động chỉ có teo đi chứ không tăng thêm".

Theo ông, vấn đề của thành phố là tỷ lệ sinh tự nhiên thấp, tốc độ già hóa dân số quá nhanh, nguồn lực tái tạo tại chỗ của thành phố không đủ, phải phụ thuộc vào người nhập cư. Do đó, ở TPHCM, chính sách chăm lo cho người nhập cư phải trở thành chính sách đặc thù.

ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân nói: "Với TPHCM, lo cho người nhập cư là lo cho chính mình. Tạo nguồn lực tại chỗ và đào tạo nguồn lực từ bên ngoài vào, 2 vế đó là như nhau".

Ông Nguyễn Thiện Nhân đề nghị cần nhìn nhận rõ vấn đề để có chính sách phù hợp. Chính sách phát triển nguồn nhân lực tại TPHCM phải nhắm vào 3 vấn đề: Khuyến khích sinh nhiều hơn; chăm lo cho nguồn lực tại chỗ và thu hút nguồn lực nơi khác ở lại thành phố làm việc.