4 khó khăn phát sinh tại TPHCM sau sáp nhập

Từ ngày 1/7, TPHCM mới đã chính thức triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp với địa giới hành chính hợp nhất của 3 tỉnh, thành (TPHCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu cũ) và chia thành 168 đơn vị hành chính cấp xã.

Sau một tháng vận hành mô hình mới với địa giới hành chính mới, Sở Nội vụ TPHCM đã có báo cáo UBND Thành phố về 4 vướng mắc, khó khăn phát sinh trong quá trình triển khai.

Thứ nhất, theo quy định hiện hành về chức năng, nhiệm vụ của các phòng chuyên môn cấp xã, khối lượng công việc ngày càng tăng cả về chiều rộng lẫn chiều sâu, bao trùm nhiều lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, xã hội, quản lý đô thị, tài nguyên môi trường, an sinh xã hội, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân và doanh nghiệp...

Điều này đòi hỏi đội ngũ công chức phải có kiến thức chuyên môn sâu rộng, kỹ năng tổng hợp và khả năng xử lý tình huống linh hoạt. Tuy nhiên, số lượng biên chế được tạm giao cho các phòng chuyên môn cấp xã hiện hạn chế.

Cụ thể, mỗi phòng chuyên môn hiện gồm 1 trưởng phòng và 1 phó trưởng phòng; riêng trung tâm phục vụ hành chính công có 1 giám đốc do phó chủ tịch UBND xã kiêm nhiệm, 1 phó giám đốc và 5 công chức.

Theo Sở Nội vụ TPHCM, với cơ cấu này, trung bình mỗi công chức phải phụ trách từ 4 đến 9 nhiệm vụ cụ thể, trong mỗi nhiệm vụ cụ thể có nhiều nội dung công việc rất chi tiết với khối lượng lớn.

Điều này dẫn đến những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ như: Quá tải công việc, hạn chế trong việc đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc, thiếu hụt nguồn lực dự phòng, hạn chế trong công tác quản lý, điều hành và tham mưu.

Thứ hai, sau khi UBND cấp huyện không còn hoạt động và tổ chức thanh tra thuộc Sở Xây dựng được sắp xếp lại, các đội quản lý trật tự đô thị và lực lượng thanh tra chuyên ngành xây dựng cũng ngừng hoạt động.

Việc này dẫn đến tình trạng các phường, xã và đặc khu hiện nay không còn lực lượng chuyên trách để thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát và xử lý các vi phạm liên quan đến trật tự đô thị và xây dựng.

Theo Sở Nội vụ TPHCM, trong bối cảnh tốc độ đô thị hóa đang diễn ra rất nhanh, với nhiều cụm công nghiệp và dự án nhà ở mới đang triển khai tại TPHCM (mới), việc thiếu hụt lực lượng chuyên môn trong lĩnh vực quản lý trật tự đô thị và xây dựng đã gây ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý, giám sát và xử lý vi phạm.

Thứ ba, theo Sở Nội vụ TPHCM, Nghị định số 78/2025/NĐ-CP (quy định chi tiết một số điều và biện pháp để tổ chức, hướng dẫn thi hành Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật) chưa có nội dung hướng dẫn thực hiện trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND cấp xã.

Thứ tư, Sở Nội vụ TPHCM cho biết, số lượng phân bổ giữa Đảng ủy, Mặt trận Tổ quốc và UBND cấp xã đang thực hiện theo nguyên tắc phân bổ số lượng hiện có trước ngày 1/7/2025, chưa bám sát việc thực hiện nhiệm vụ khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Do đó, trong quá trình vận hành, các cơ quan, đơn vị phát sinh nhu cầu điều phối, bố trí cán bộ, công chức từ Đảng ủy, Mặt trận Tổ quốc sang UBND cấp xã (và ngược lại) để đảm bảo lựa chọn nhân lực có năng lực phù hợp với nhiệm vụ của từng đơn vị chuyên môn.

Từ 4 khó khăn trên, Sở Nội vụ TPHCM kiến nghị UBND Thành phố giao các đơn vị nghiên cứu và đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TPHCM để phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Trong đó, Sở Nội vụ TPHCM kiến nghị đề xuất 3 chính sách đặc thù là: Tăng số lượng phó chủ tịch UBND phường, xã, đặc khu; tổ chức bộ máy của UBND phường, xã, đặc khu cho phù hợp; giao biên chế phù hợp với thực tiễn thành phố hiện nay.