Xây dựng cơ chế mới bảo vệ người lao động khi chuyển đổi kinh tế

Bước tiến quan trọng trong hoàn thiện thể chế thị trường lao động

Ngày 8/12, tại TPHCM, Bộ Nội vụ tổ chức hội nghị sơ kết 5 năm thi hành Bộ luật lao động năm 2019.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy nhận định, Bộ luật Lao động năm 2019 là đạo luật gốc điều chỉnh mọi vấn đề về lao động, việc làm.

Bộ luật Lao động năm 2019 (có hiệu lực thi hành từ 1/1/2021) đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hoàn thiện thể chế thị trường lao động Việt Nam. Sau 5 năm triển khai, các quy định của Bộ luật đã tạo khung pháp lý tương đối đầy đủ cho quan hệ lao động trong bối cảnh kinh tế - xã hội biến đổi nhanh chóng.

Một số kết quả đạt được có thể kể đến như hệ thống pháp luật lao động được hoàn thiện hơn. Nhiều nghị định, thông tư hướng dẫn đã được ban hành đồng bộ. Các quy định về hợp đồng lao động, thời giờ làm việc/nghỉ ngơi, an toàn vệ sinh lao động và đặc biệt là vấn đề lương tối thiểu, bảo vệ tiền lương của người lao động thể hiện rõ ràng hơn trước, giúp các cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp dễ áp dụng.

Bên cạnh đó, tính minh bạch, hiện đại và tiếp cận tiêu chuẩn lao động quốc tế được nâng cao.

“Bộ luật đã mở rộng phạm vi điều chỉnh, nội luật hóa các quy định về phòng chống cưỡng bức lao động, phân biệt đối xử trong lĩnh vực lao động, đồng thời cụ thể hóa các quy định về tuổi tối thiểu của nhân công tại nơi làm việc, thúc đẩy thương lượng tập thể để cải thiện và nâng cao thu nhập, điều kiện làm việc, năng suất lao động”, Thứ trưởng Cao Huy nói.

Bộ luật cũng tác động tích cực đến việc làm của người lao động và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Người lao động được bảo vệ tốt hơn, có thêm cơ hội đối thoại tại nơi làm việc và thương lượng tập thể để cải thiện phúc lợi và nâng cao kỹ năng nghề nghiệp.

Doanh nghiệp có khung pháp lý rõ ràng hơn để tổ chức lao động hợp lý, linh hoạt vấn đề quản trị nhân sự với mục tiêu nâng cao năng suất lao động. Việc mở rộng khung giờ làm thêm trong những ngành nghề đặc thù, hay nguyên tắc thỏa thuận về tiền lương tạo tính linh hoạt, phù hợp với thực tiễn. Hơn hết, hiệu quả quản lý nhà nước về lao động cũng được tăng cường.

Hoàn thiện thể chế trong thời đại mới

Ở chiều ngược lại, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy cũng chỉ rõ, thực tiễn thi hành Bộ luật vẫn tồn tại những điểm hạn chế và khó khăn do chưa theo kịp sự biến đổi rất nhanh chóng của thị trường lao động trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế xanh, cụ thể là sự xuất hiện nhanh chóng của các hình thức việc làm trên nền tảng số.

"Chuyển đổi số tạo áp lực lớn với việc nâng cao kỹ năng nghề với người lao động và chuyển đổi việc làm. Xu hướng tất yếu của công nghệ và giai đoạn chuyển đổi cũng đòi hỏi việc xem xét các cơ chế bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động”, Thứ trưởng nhận định.

Trước sự thay đổi và bối cảnh thách thức của thị trường lao động, lãnh đạo Bộ Nội vụ nhấn mạnh sự cấp thiết trong việc đánh giá thực trạng thi hành Bộ Luật, cũng như đề xuất các giải pháp thực tiễn, khả thi giải quyết các vấn đề, hoàn thiện thể chế.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ cùng các lãnh đạo cơ quan, đơn vị thuộc Bộ, các chuyên gia trong lĩnh vực lao động, đại diện doanh nghiệp đã trao đổi và góp ý một số nội dung về quyền và nghĩa vụ của lao động làm việc từ xa, linh hoạt; cơ chế giải quyết tranh chấp lao động; chuyên nghiệp hóa đội ngũ hòa giải viên lao động; quy định về làm thêm, quyền được nghỉ ngơi của người lao động…

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Cao Huy đánh giá cao những ý kiến đóng góp của các đại biểu, khẳng định sẽ tiếp thu, tổng hợp và báo cáo tham mưu lên cơ quan có thẩm quyền nhằm xem xét, hoàn thiện thể chế, bảo đảm quyền và nghĩa vụ của người lao động.