Về nơi cả làng đấu tranh để chôn cất và góp tiền xây đền thờ 27 liệt sỹ

Cả làng thay nhau chăm lo đền thờ liệt sỹ

Ông Nguyễn Văn Sáu (78 tuổi) hiện là Trưởng Ban quản lý đền thờ liệt sỹ Ấp Tư - Mỹ Thủy, tại đồi Tràm, thuộc tổ dân phố 9, phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy, thành phố Huế. Người dân địa phương vẫn hay gọi là ông trưởng đền.

Suốt nhiều năm qua, ông Sáu cùng người dân ở đây thay nhau chăm lo hương khói, trông coi đền thờ liệt sỹ đặc biệt này. Họ làm việc tự nguyện, với mong muốn tri ân những người đã không tiếc máu xương vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giành độc lập, thống nhất đất nước.

"Khi còn đủ sức khỏe, chúng tôi sẽ tiếp tục chăm lo hương khói cho các anh, các bác", ông Sáu khẳng định.

Theo ông Sáu, đền thờ này do người dân tổ dân phố 9, phường Thủy Phương tự nguyện đóng góp kinh phí xây dựng để thờ chung 27 liệt sỹ là chiến sĩ Đại đội 3, Tiểu đoàn 802 thuộc Quân khu Trị Thiên hy sinh tại khu vực đồi Tràm, cách đây 60 năm. 

Đặc biệt, thời điểm năm 1965, cha ông Sáu, cụ Nguyễn Văn Đương chính là người đã tích cực cùng bà con Ấp Tư đấu tranh quyết liệt với kẻ thù, vận động để an táng, chôn cất các liệt sỹ.

"Dù các anh không phải người quê ở đây, nhưng đã chiến đấu anh dũng và hy sinh trên mảnh đất này để bảo vệ quê hương, đất nước. Chúng ta phải có trách nhiệm, làm bằng cả tấm lòng mình để tri ân các anh hùng liệt sỹ", ông Sáu bày tỏ.

Tại địa điểm này, vào ngày 5/12 âm lịch hằng năm sẽ diễn ra lễ giỗ chung của 27 liệt sỹ. Đây là một sự kiện quan trọng được người dân quan tâm thực hiện và tích cực tham gia.

"Đã thành thông lệ, cứ đến ngày giỗ, bà con ai cũng tự nguyện đóng góp vật phẩm để tổ chức lễ cúng. Chị em quanh xóm mỗi người một tay, xúm vào chế biến, bày biện đồ lễ. Khách mời, người dân và thân nhân liệt sỹ về dự rất đông, có năm lên đến 300-400 người", bà Trương Thị Thu Thủy, Tổ trưởng tổ dân phố 9, chia sẻ.

Theo bà Thủy, thân nhân liệt sỹ ở xa về giỗ kỵ hay thăm viếng phần mộ, bà con tổ dân phố 9 đều đón tiếp, bố trí nơi ăn nghỉ chu đáo, thực hiện tốt đạo lý "đền ơn đáp nghĩa".

Quá khứ hào hùng

Ông Trương Minh Tiến, Bí thư Chi bộ tổ dân phố 9, cho biết, đền thờ 27 liệt sỹ Ấp Tư - Mỹ Thủy là một công trình đền ơn đáp nghĩa đậm tính nhân văn, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của Đảng, Nhà nước và nhân dân đối với những người đã anh dũng hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.

Theo ông Tiến, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Ấp Tư, xã Mỹ Thủy, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là tổ dân phố 9, phường Thủy Phương, thị xã Hương Thủy, thành phố Huế) nằm trên tuyến hành lang Đông Tây, một vị trí án ngữ trục giao thông giữa căn cứ kháng chiến vùng trung du và đồng bằng Hương Thủy.

Đây là chỗ dựa vững chắc, có nhiều cơ sở nuôi giấu cán bộ, cung cấp thông tin và nhu yếu phẩm cho cách mạng.

Mỹ Thủy chỉ cách căn cứ quân sự Phú Bài khoảng 5km về phía Tây Bắc và cách chiến khu Dương Hòa 10km, do đó kẻ địch thường xuyên tổ chức càn quét hòng ngăn chặn đường tiếp tế của bộ đội chủ lực.

Chính tại khu vực đồi Tràm ở Ấp Tư, vào ngày 7/1/1965 đã diễn ra trận chiến đấu quyết liệt của Đại đội 3 thuộc Tiểu đoàn 802, Quân khu Trị Thiên, đánh tan một đại đội của địch, tiêu diệt và bắt sống nhiều tên địch.

Trong trận đánh này, 27 chiến sĩ quân giải phóng đã hy sinh anh dũng, góp phần đánh bại chiến lược Chiến tranh đặc biệt của đế quốc Mỹ, phát triển phong trào cách mạng tại địa phương.

Ông Nguyễn Văn Xê, thành viên Ban quản lý đền thờ cho biết, thời điểm đó, kẻ thù đe dọa, không cho người dân khâm liệm, chôn cất các chiến sĩ giải phóng quân.

Dù bị ngăn cản, người dân Ấp Tư đã kiên cường bám trụ, đấu tranh với kẻ thù suốt 2 ngày liền để mai táng, chôn cất các chiến sĩ dưới chân đồi Tràm, cách nơi các anh hy sinh 20m.

Sau khi chôn cất, bà con địa phương tiếp tục hương khói các phần mộ liệt sỹ trong bí mật. Tuy nhiên, 2 năm sau, chính quyền Việt Nam Cộng hòa siết chặt các lệnh cấm, không cho người dân vào mộ thắp hương.

Năm 1968, cụ Nguyễn Văn Đương đã bàn bạc với bà con trong ấp, lập một am nhỏ ẩn khuất trong bụi rậm, cách đồi Tràm 300m để hương khói. Từ đó, bà con ngầm quy ước, ngôi miếu này là nơi thờ cúng 27 liệt sỹ giải phóng quân và tổ chức cúng giỗ chung vào ngày 5/12 âm lịch hằng năm.

Đến năm 1975 khi chiến tranh kết thúc, người dân Ấp Tư lại đóng góp vật liệu, công sức tôn tạo miếu thờ trang nghiêm, đàng hoàng, có mái che bằng tôn, gắn bia chiến tích, đồng thời cử ra Ban quản lý.

Theo ông Nguyễn Văn Sáu, thời gian đầu, Ban quản lý đền thờ đã vận động tiền mua heo giống, nhờ bà con trong ấp nuôi hộ, đến gần ngày giỗ, bán lấy kinh phí để tổ chức.

Việc tổ chức cúng giỗ ban đầu chủ yếu là người dân trong địa bàn Ấp Tư thực hiện, sau đó lan rộng ra các địa bàn lân cận, ai cũng mong muốn tham gia để bày tỏ lòng tri ân các anh hùng liệt sỹ.

Do vị trí miếu thờ cũ chật hẹp, năm 2006, bà con nhân dân Thủy Phương cùng các cựu binh Trường Sơn đã vận động, đóng góp được hơn 90 triệu đồng để xây dựng đền thờ kết hợp nhà bia mới tại địa điểm đồi Tràm. Đến năm 2008, công trình chính thức khánh thành đúng dịp giỗ kỵ lần thứ 43 của các liệt sỹ.

Năm 2018, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế quyết định xếp hạng đền thờ 27 liệt sỹ Ấp Tư - Mỹ Thủy là di tích lịch sử cấp tỉnh, trở thành địa chỉ đỏ để giáo dục truyền thống cách mạng  cho các thế hệ trẻ.