Ngành công nghiệp điện tử Việt Nam, 80 % lao động là nữ giới

Khảo sát vừa được ILO công bố cho thấy, số lượng việc làm trong ngành điện tử tăng nhanh với tổng số lao động đạt 327.000 vào năm 2013. Số liệu nay đã tăng lên 7 lần trong vòng 8 năm qua. Ngành công nghiệp điện tử cũng đã hội nhập thành công vào chuỗi giá trị ngành điện tử toàn cầu.

Tuy nhiên, ILO cũng cảnh báo nhiều thách thức đặt ra, gồm: Làm sao để cải thiện điều kiện lao động trong ngành, nắm bắt được công nghệ và kiến thức, nâng cao kỹ năng tay nghề cho người lao động và hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào thị trường toàn cầu.

Nghiên cứu của ILO chỉ rõ: 99 trong số 100 doanh nghiệp điện tử lớn nhất Việt Nam hiện nay đều là doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Chiếm đa số trong 20 doanh nghiệp lớn nhất là doanh nghiệp Nhật Bản và Hàn Quốc. Nhóm 20 doanh nghiệp lớn nhất này sử dụng một nửa tổng số lao động trong ngành.

“Mặc dù ngành điện tử là một biểu tượng cho sự hội nhập, các doanh nghiệp nội địa Việt Nam lại gần như đứng ngoài chuỗi cung ứng. Các doanh nghiệp có lẽ chỉ cung cấp được thùng carton, bao bì, đóng gói” - Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc, cho biết.

Đồng tình với quan điểm trên, bà Đào Thị Thu Huyền, Chánh Văn phòng cấp cao của Canon Việt Nam cho biết thêm: Số lượng nhà cung ứng 100% Việt Nam chỉ chiếm một phần rất nhỏ trên tổng số 120 nhà cung ứng của Canon. “Họ chỉ cung cấp những sản phẩm rất đơn giản”.

Bình luận về nguyên nhân trên, ông Mai Đức Chính - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ VN nói: “Đây là hệ quả của các chính sách đầu tư trước đây. Địa phương đã “trải thảm đỏ” đón các nhà đầu tư, không chú ý nhà đầu tư có trình độ công nghệ thế nào. Trong khi các nhà đầu tư lại chỉ quan tâm tới lao động giá rẻ”.

Theo ILO, các doanh nghiệp đa quốc gia nắm giữ vai trò quan trọng trong việc tiếp tục đóng góp vào sự phát triển bền vững lâu dài của nền kinh tế định hướng xuất khẩu của Việt Nam, với những lợi ích cân bằng cho cả quốc gia mẹ và quốc gia sở tại.

Sự hội nhập kinh tế ngày càng sâu sắc của Việt Nam thông qua Hiệp ước Đối tác kinh tế xuyên Thái Bình Dương (TPP) và các hiệp định thương mại tự do (FTA) khác mở ra các cơ hội việc làm mới cho ngành điện tử.

Nhưng những cơ hội này chỉ có thể nắm bắt được nếu Việt Nam bắt tay đổi mới toàn diện luật lao động, các thể chế và các thực hành quan hệ lao động theo Tuyên bố của ILO về những nguyên tắc và quyền lao động cơ bản.

Chính vì vậy, vai trò của việc xây dựng những liên kết rất quan trọng.

Tiến sĩ Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam cho biết: “Việc xây dựng những liên kết bền vững hơn giữa các doanh nghiệp đa quốc gia và các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam sẽ góp phần đảm bảo một lộ trình phát triển kinh tế và công nghiệp hóa bền vững hơn. Khi những doanh nghiệp nội địa trở thành một đối tác tích cực của các doanh nghiệp đa quốc gia, và các doanh nghiệp nội địa có mặt nhiều hơn trong chuỗi giá trị gia tăng cao”.

Hoàng Mạnh