Lý do người khuyết tật gặp khó khi tìm kiếm việc làm

Đó là vấn đề được đưa ra tại tọa đàm với chủ đề: "Quyền làm việc của người khuyết tật - Từ chính sách đến thực tiễn" nhằm thảo luận, tìm giải pháp tháo gỡ rào cản trong việc tạo việc làm cho lao động là người khuyết tật cũng như thực hiện các chính sách an sinh xã hội từ những câu chuyện thực tế.

Thiếu kỹ năng, người khuyết tật khó khăn khi tìm kiếm việc

Trong điều kiện bình thường, cơ hội việc làm đối với người khuyết tật (NKT) vốn đã khó khăn thì khi dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, giải quyết vấn đề này càng gặp nhiều trở ngại.

Một người khuyết tật đến từ huyện Đông Anh (Hà Nội) đang làm trong chuỗi cửa hàng TokyoLife bộc bạch: "Người khuyết tật không đáp ứng được nhu cầu tuyển dụng khi ứng tuyển vị trí nhân viên văn phòng do trình độ học vấn còn kém. Bên cạnh đó, sức khỏe còn hạn chế… cũng là trở ngại trên con đường tìm kiếm việc làm của NKT".

Ông Lê Việt Cường - Chủ tịch Hội người khuyết tật quận Hà Đông, người sáng lập Hợp tác xã Vụn Art chia sẻ, dạy nghề cho người khuyết tật không đơn giản là từ 3 đến 6 tháng, mà có khi phải lên tới 5 năm.

"Chúng tôi phải mời chuyên gia hỗ trợ dạy nghề, kỹ năng làm việc nhóm, tăng cường hòa nhập giữa những người khuyết tật, nghiên cứu sản xuất các sản phẩm phù hợp sức khỏe, trình độ, văn hóa, nhu cầu của thị trường.

Tuy nhiên, để giải quyết được nhiều việc làm cho người khuyết tật, rất cần tạo điều kiện cho chính người khuyết tật được khởi nghiệp, hỗ trợ phát triển; có chính sách phù hợp tạo điều kiện cho doanh nghiệp của người khuyết tật được hỗ trợ về nợ thuế, chậm nộp bảo hiểm xã hội, hỗ trợ cơ sở hạ tầng tốt hơn, tiếp cận vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội theo diện tín chấp dễ dàng hơn, quan tâm bảo hộ sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật…", ông Cường cho biết.

Chủ tịch Hội NKT Hà Nội Dương Thị Vân cho rằng, lao động là người khuyết tật gặp rất nhiều khó khăn khi tìm kiếm việc vì thiếu kỹ năng, kiến thức; thậm chí nhiều người không biết khả năng hay sở thích của mình là gì.

Trong khi đó, bà Chử Thị Thanh Hương - Sáng lập viên kiêm Giám đốc Công ty TNHH Xã hội Vì người khiếm thính Việt Nam là người trực tiếp tuyển dụng lao động NKT cho rằng, có một khoảng trống vô cùng lớn để người khuyết tật đáp ứng yêu cầu công việc.

"20 năm làm công tác tuyển dụng, tôi thấy rằng vấn đề người khuyết tật đang gặp phải là tâm lý của họ. Người khuyết tật thường được người thân trong gia đình bao bọc nhiều quá và nhiều khi có tâm lý buông xuôi.

Người khuyết tật tìm việc làm khó khăn vì họ không có nguồn tiếp cận cơ hội. Hiện nhiều đơn vị đăng thông tin tuyển dụng trên mạng xã hội nhưng không phải người khuyết tật nào cũng biết vào mạng; trong khi công tác truyền thông tới người khuyết tật có nhiều vấn đề, rất mất thời gian", bà Hương nhận định và cho rằng cần phải linh hoạt, tích cực hơn trong việc hỗ trợ NKT.

Cũng có những ý kiến chỉ ra việc Nhà nước khuyến khích các doanh nghiệp tuyển dụng lao động là người khuyết tật nhưng các công ty lại không mặn mà vì thiếu những cơ chế. Trong khi đó, tuyển dụng người khuyết tật vào làm việc đồng nghĩa với việc doanh nghiệp phải thay đổi hết cơ sở hạ tầng để người khuyết tật tiếp cận được hoặc tuyển dụng người điếc thì phải thuê phiên dịch mà không được hỗ trợ từ Chính phủ.

Cần sự hỗ trợ từ các bên liên quan

Khảo sát nhanh của Hội người khuyết tật Hà Nội cho thấy, người khuyết tật hiện đang làm việc trong các doanh nghiệp lớn có hợp đồng, liên kết với tổ chức Hội người khuyết tật Hà Nội bảo vệ quyền lợi thì 100% các doanh nghiệp đóng bảo hiểm xã hội, chăm lo chế độ đầy đủ. Còn những thanh niên khuyết tật làm việc tự do hay làm tại các công ty nhỏ, không có sự kết nối từ Hội thì quyền lợi khó được đảm bảo.

"Đây là vấn đề cần sự chung tay của không chỉ tổ chức Hội người khuyết tật Hà Nội mà cả các cơ quan, ban ngành, doanh nghiệp trong việc hiểu đúng và thực hiện tốt các văn bản Nhà nước hiện hành", Phó Trưởng Ban Thanh niên, Hội người khuyết tật Hà Nội Nguyễn Xuân Khánh nhìn nhận.

Nhằm nâng cao năng lực cho người khuyết tật, thời gian qua, Hội người khuyết tật Hà Nội đã tổ chức tập huấn về lập kế hoạch cá nhân, làm hồ sơ xin việc; trang bị những kỹ năng cần thiết về cuộc sống, giao tiếp, thể hiện bản thân…

Từ tháng 4/2022, Hội người khuyết tật Hà Nội đã đẩy mạnh trở lại các chương trình kết nối và tạo cơ hội tìm kiếm việc làm phù hợp cho người khuyết tật trong đó ưu tiên thanh niên khuyết tật độ tuổi 18 - 35.

Thông qua những nguồn hỗ trợ từ các tổ chức tài trợ nước ngoài, 3 năm qua, Hội NKT Hà Nội đã thực hiện các dự án với Tổ chức RI & AF kết nối tạo việc làm cho trên 600 người khuyết tật vào làm việc tại các công ty, hợp tác xã, trung tâm đào tạo dạy nghề do người khuyết tật khởi nghiệp và điều hành quản lý.

Trung tâm Dịch vụ việc làm (DVVL) Hà Nội đã và đang phối hợp với Hội NKT Hà Nội tổ chức các phiên giao dịch việc làm (GDVL) cho những người bị khiếm khuyết một phần cơ thể.

Phó Giám đốc Trung tâm DVVL Hà Nội, Sở LĐ-TB&XH Hà Nội Vũ Quang Thành cho hay: "Kể từ năm 2012 đến nay, chúng tôi đã triển khai rất nhiều hoạt động phối kết hợp với Hội NKT Hà Nội và 30 hội quận, huyện, thị xã để triển khai các hoạt động tư vấn hướng nghiệp, tư vấn những vị trí việc làm, cung cấp thông tin thị trường lao động. Chúng tôi tổ chức các phiên GDVL hàng năm với tần suất 2 phiên/năm lên 4 phiên/năm để giúp lao động NKT tìm được việc làm có thu nhập, tự tin vượt lên hoàn cảnh, hòa nhập cộng đồng".

Để giải quyết việc làm cho lao động là người khuyết tật, Phó Giám đốc Sở LĐ-TB&XH Hà Nội Hoàng Thành Thái cho biết, trong thời gian tới, Sở LĐ-TB&XH Hà Nội sẽ chỉ đạo Trung tâm DVVL Hà Nội và các đơn vị liên quan nghiên cứu tham mưu cơ chế chính sách về tài chính hỗ trợ người khuyết tật học nghề; hỗ trợ người sử dụng lao động nhận người khuyết tật vào làm việc cũng như hỗ trợ người khuyết tật có ý tưởng mở cơ sở sản xuất, kinh doanh. Đồng thời, phát huy cao hơn nữa vai trò của các trung tâm đào tạo nghề hỗ trợ người khuyết tật và tiếp tục tổ chức các phiên GDVL hướng đến người khuyết tật.

Giải quyết việc làm cho người khuyết tật rất cần các chính sách xã hội, sự nỗ lực của các Hội người khuyết tật, Trung tâm DVVL cũng như sự tham gia nhiệt tình từ phía DN. Về phía NKT cũng phải tự trang bị cho mình những kiến thức, kỹ năng chuyên môn, sẵn sàng đảm đương được công việc của nhà tuyển dụng để khẳng định được mình là những người "tàn mà không phế".