Gánh mùa no ấm về nhà với giống mận máu bán đắt như tôm tươi

Mùa hái mận máu ở huyện Hoàng Su Phì (tỉnh Hà Giang), tiếng nói cười của nông dân vang vọng, sau lưng gánh những gùi mận đỏ tươi như gánh cả mùa no ấm về nhà.

Đến thôn Sưi Thầu, xã Chiến Phố (huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang) vào những ngày này dễ dàng bắt gặp hình ảnh bà con đang khẩn trương thu hoạch mận máu. 

Từng gùi mận đỏ tươi vừa hái trên đồi được người dân nhanh chóng chuyển xuống chợ trung tâm huyện bán, hoặc bán buôn cho các thương lái đến thu mua. 

Bà Tải Thị Chúm, thôn Sưi Thầu cho biết, gia đình có trên 2ha mận máu. Trước đây do giá bán thấp, chủ yếu để phục vụ nhu cầu của gia đình nên chúng tôi ít chú trọng chăm sóc vườn mận, ít khi tỉa cành, làm cỏ, bón phân cho cây. 

Những năm gần đây, giá bán mận máu cao gấp nhiều lần, dao động từ 30 đến 80 nghìn đồng/kg, lại có đơn vị trên địa bàn trực tiếp đến thu mua. 

Nhận thấy giá trị kinh tế từ cây mận Máu, các gia đình trong thôn đã chủ động chăm bón cho cây, một số hộ còn đầu tư hệ thống tưới nước tự động, sử dụng nilon bọc quả non để tránh tác động của côn trùng. 

Bình quân mỗi năm, thu nhập từ vườn mận máu của gia đình tôi đạt từ 40 - 60 triệu đồng, góp phần đáng kể trong việc nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống gia đình.

Mận máu là giống mận khi chín có màu đỏ thẫm bắt mắt. Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu "Mận máu Hoàng Su Phì".

Chủ tịch UBND xã Chiến Phố, Lù Seo Seng cho biết: Toàn xã hiện có 154,7 ha mận máu, trong đó diện tích cho thu hoạch hơn 35 ha. Trong năm 2022, xã đã vận động nhân dân trồng mới được 14 ha. 

Thời gian qua, chính quyền xã đã tăng cường phối hợp với các ngành chuyên môn của huyện mở các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật cải tạo, chăm sóc vườn mận cho người dân. 

Xã tuyên truyền, vận động nhân dân trồng cây đúng mật độ, đốn tỉa, tạo tán đúng kỹ thuật, tích cực ứng dụng khoa học kỹ thuật trong quá trình trồng, chăm sóc cây mận, hướng đến phát triển bền vững cây mận Máu địa phương theo hướng sản xuất tập trung hàng hóa, góp phần tăng thu nhập, xóa đói, giảm nghèo cho người dân.

Mận máu là giống mận bản địa, có độ thơm và chát đặc biệt so với mận Tam hoa, mận Hậu ở các địa phương khác. 

Mận máu là tên do chính người dân bản địa đặt cho giống mận này do khi cắt quả có màu đỏ sậm, ngọt chắc, ít chua. 

Đến nay, huyện Hoàng Su Phì có trên 400 ha mận máu, sản lượng bình quân đạt từ 500 - 1.000 tấn/vụ. Diện tích mận máu tập trung ở các xã có khí hậu mát mẻ như: Chiến Phố, Thàng Tín, Pố Lồ, Đản Ván, Thèn Chu Phìn. 

Thời gian gần đây, huyện cũng đẩy mạnh phát triển tại các xã có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp như: Bản Phùng, Túng Sán, Nàng Đôn. Giống mận này có đặc điểm khi chín quả mọng, vỏ đỏ, vị ngọt thanh được mọi người ưa chuộng, giá thành dao động từ 30 - 80 nghìn đồng/kg, có thời điểm lên đến hơn 100 nghìn đồng/kg. 

Đây là loại mận chín muộn hơn so với các giống mận khác, vào khoảng cuối tháng 6 mới cho thu hoạch nên thường được giá cao.

Xác định đây là giống cây ăn quả bản địa có giá trị kinh tế cao, huyện Hoàng Su Phì đã triển khai một số cơ chế khuyến khích, hỗ trợ nhân dân mở rộng diện tích như: Hỗ trợ cây giống; tập huấn hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, cải tạo vườn mận cho các hộ nông dân. Đặc biệt, các cơ quan của huyện đã phối hợp với các đơn vị xây dựng nhãn hiệu chứng nhận mận máu Hoàng Su Phì và được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Giấy chứng nhận nhãn hiệu "Mận máu Hoàng Su Phì" vào ngày 22.6.2022. 

Thông qua việc xây dựng thành công nhãn hiệu chứng nhận đã góp phần tạo liên kết trong chuỗi sản xuất giữa các hộ dân với doanh nghiệp, HTX và từ doanh nghiệp, HTX kết nối với thị trường tiêu thụ.

Hiện nay, trên địa bàn huyện có một số HTX thu mua mận của bà con giúp người dân tiết kiệm được chi phí vận chuyển và yên tâm về đầu ra của sản phẩm. Đặc biệt, HTX Thương mại dịch vụ nông, lâm sản Chiến Phố còn chế biến một số sản phẩm từ mận Máu như: Siro mận, mận sấy dẻo, mứt mận, rượu mận... nhận được phản hồi tốt từ người tiêu dùng.

Theo lãnh đạo Phòng NN&PTNT huyện Hoàng Su Phì, đầu năm 2023, trên địa bàn huyện xảy ra mưa đá vào thời điểm cây mận đang đậu quả non, do vậy ảnh hưởng đến sản lượng mận máu năm nay. 

Tuy nhiên, giá bán mận máu vẫn cao, hiện nay bà con đang chuẩn bị thu hoạch rộ. Thời gian tới, huyện tiếp tục khuyến khích nhân dân mở rộng diện tích ở những khu vực có khí hậu phù hợp, ứng dụng kỹ thuật vào trồng, chăm sóc cây, hướng đến phát triển bền vững cây mận máu bản địa.