Cô gái bị sếp 80 tuổi quấy rối tình dục kiểu "thương như cháu gái"

Từ năm thứ 3 đại học, T.Q. đã trở thành nhân viên chính thức tại một công ty về lĩnh vực quảng cáo, tổ chức sự kiện ở TPHCM.

Người Q. nhắc đến là quản lý cũ của công ty, tuổi tầm 80. Dù đã nghỉ hưu nhưng vẫn là thành viên góp vốn, ông quản lý vẫn qua lại công ty, thường xuyên có mặt trong các buổi họp, gặp mặt, tiệc tùng.

Những bữa tiệc tùng, liên hoan, ông thường chỉ định… Q. lại ngồi cạnh. Sau đó là những cái vuốt lưng, đặt tay lên đùi, mông cô hoặc có khi là vuốt hay thơm lên má...

Là thế hệ lớn lên ở giai đoạn phong trào "me too" (một phong trào chống quấy rối và bạo hành tình dục bùng nổ từ năm 2017), Q. ít nhiều nhận diện được hành vi quấy rối tình dục, nhận thức được quyền của bản thân.

Nhưng những lý thuyết cô trang bị cho mình là sẽ phản kháng, sẽ bật lại ngay, sẽ lên tiếng, chỉ thẳng tay vào mặt kẻ xấu... khi đối diện thực tế đều trôi sạch.

Thử ở lại là cảm giác khó chịu, sợ hãi, xấu hổ. Cô né tránh bằng cách lấy cớ ngồi chỗ khác để tránh xa ông lão nhưng nào dễ thoát, người này chủ động sáp lại gần cô hoặc là ngoắc tay gọi: "Lại đây với bác".

Những lúc xuất hiện ở công ty, ông lão thường lại chỗ Q. làm việc, tỏ ra chỉ dạy nhưng đi cùng đó là cái đặt tay lên vai, lưng hay những lời rủ rỉ "cháu  nên mặc đồ này cho đẹp, gợi cảm". 

Một chị trong phòng biết Q. bị quấy rối, thường giải cứu cô bằng cách đánh lạc hướng: "Q. ơi, giúp chị việc này". 

Một lần, Q. lấy hết dũng khí đứng bật dậy, nói to: "Mời bác Tùng ra ngoài phòng ngồi, chỗ này để cháu làm việc". Lão ta vuốt mép cười khà khà, xoen xoét trước mặt mọi người: "Bác thương con này như cháu gái mình". Câu nói từ miệng người bằng tuổi ông mình làm cô gái không khỏi thấy rùng mình, lợm giọng…

Đã có thời điểm, Q. tính nghỉ việc nhưng lúc đó ông ta theo gia đình chuyển lên Đà Lạt sinh sống, không còn đến công ty nên xem như Quỳnh thoát nạn phần nào. 

Nói "phần nào" bởi theo Q. vị sếp gần 80 tuổi nói trên không phải là người duy nhất có hành vi quấy rối nơi công sở. Ông ta chỉ là đại diện nổi trội cho nhiều gương mặt đàn ông có hành vi này.

Quấy rối với vỏ bọc "yêu quý mới vậy"

Ở giảng đường, công sở, tình trạng quấy rối tình dục, theo Q., diễn ra phổ biến với đủ cách thức, hình hài.

Từ những lời khen đầy cợt nhả, đùa cợt quá trớn, những đụng chạm thô thiển nhìn như vô tình từ cánh nam giới; cho đến những câu nói, hình ảnh qua mạng không chỉ lúc nhắn tin riêng mà ngay cả trong nhóm tương tác làm việc…

Những hành vi mà nạn nhân không dễ phản ứng, lên tiếng khi được lấp liếm như "đùa thôi mà", "có nói riêng ai đâu", "ai có tật thì giật mình", "làm quá lên vậy"... 

"Chuyện này dường như xuất phát từ việc nhiều nam giới xem thường phụ nữ khi mặc nhiên cho rằng mình có quyền bông đùa, bỡn cợt, mang nữ giới ra làm trò chơi. Quan điểm, nhận thức sai lệch đó ăn sâu trong tiềm thức, suy nghĩ, hành vi của họ", Q. nói.

Q. nhận thấy, từ trường học, cho đến môi trường công sở, những nguyên tắc ứng xử, hành vi tôn trọng người khác, chống quấy rối tình dục đã không được cập nhật, phổ biến một cách nghiêm túc. 

Một chuyên gia tâm lý ở TPHCM cho biết, khi bà được mời đến các công ty nói chuyện về chủ đề quấy rối tình dục thì rất nhiều người, kể cả nam và nữ… không biết mình đang có hành vi quấy rối hoặc đang bị quấy rối. Nhiều hành vi quấy rối đã được bao biện với lý lẽ "chỉ đùa cho vui" hay tinh vi hơn là "yêu quý mới vậy".

Theo bà, kiến thức chống quấy rối tình dục nên là một phần trong yêu cầu khi tuyển dụng, phỏng vấn. Các công ty cần treo logo, nội dung về quy tắc ứng xử chống quấy rối tình dục ở nơi dễ thấy nhất.

Theo khảo sát về nội dung quấy rối tình dục nơi làm việc của ActionAid Việt Nam tại một số công ty tại TPHCM và Hải Phòng, hơn một nửa số nữ công nhân được phỏng vấn (55,5%) cho biết, nhà máy không có quy chế, quy định gì liên quan đến phòng ngừa quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

Có công ty "Bộ quy tắc ứng xử về phòng chống quấy rối tình dục tại nơi làm việc" được niêm yết ngay cửa ra vào nhưng cỡ chữ rất nhỏ, lại treo tít trên cao đến nhóm nghiên cứu còn không đọc được.

Còn có trường hợp, việc cảnh báo về quấy rối tình dục nơi làm việc được in ở khổ giấy nhỏ, không được đặt ở vị trí trung tâm. Ngay cả chủ tịch công đoàn của nhà máy muốn giới thiệu cho đoàn khảo sát cũng... đi loay quanh để tìm, phải hỏi nhân viên văn phòng mới ra.