AI có thể thay thế hàng triệu việc làm, nhân sự trẻ cần gì để "chiến"?

Mất việc vì AI? 

Diễn đàn Kinh tế Thế giới dự báo AI (trí tuệ nhân tạo) có thể thay thế 85 triệu vị trí việc làm trong năm 2025.

Chuyên gia Phan Văn Sáng, với hơn 15 năm kinh nghiệm tư vấn công nghệ thông tin cho các tập đoàn, doanh nghiệp, nhận định, trong tương lai gần, AI sẽ được ứng dụng vào hầu hết các lĩnh vực, từ vận tải, bán lẻ, dịch vụ khách hàng đến sản xuất và phân tích dữ liệu...

Theo ông Sáng, một trong những công việc dễ bị AI thay thế nhất hiện nay là dịch vụ viết SEO (tối ưu hóa nội dung cho công cụ tìm kiếm). Trước đây, doanh nghiệp cần tuyển những nhân sự có kinh nghiệm để viết, làm tối ưu nội dung.

Tuy nhiên, với sự phát triển của AI, chỉ cần nhập chủ đề, hệ thống có thể tự động đề xuất từ khóa và tạo ra bài viết đạt chuẩn SEO mà không cần nhiều can thiệp từ con người.

Bên cạnh đó, các công việc liên quan đến phân tích dữ liệu cũng đang dần thay đổi dưới tác động của AI.

"Nghề phân tích chứng khoán là một ví dụ. Trước đây, chúng ta cần các chuyên gia tài chính để đánh giá và dự báo thị trường. Nhưng với sự ra đời của Microsoft Fabric, công nghệ AI có thể tự động phân tích báo cáo tài chính cho người dùng. Vai trò của các chuyên gia phân tích đầu tư sẽ có nhiều chuyển biến trong tương lai", ông Sáng đánh giá.

85 triệu việc làm mất đi, 97 triệu việc sinh mới 

Trước những dự báo về việc AI có thể "chiếm dụng" hàng triệu việc làm trong tương lai, nhiều nhân sự trẻ đã có những đón nhận tích cực, xem đây là cơ hội để phát triển bản thân.

Anh Nguyễn Quốc Thái (SN 1998, ở Hà Nội) cho rằng, kỷ nguyên AI đầy thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp mới. Để chuẩn bị "đón sóng", anh ưu tiên trau dồi các kỹ năng liên quan đến các công cụ sử dụng trí tuệ nhân tạo để sẵn sàng tham gia sâu hơn vào lĩnh vực đầy tiềm năng này.

Không dừng ở việc tìm hiểu cách sử dụng các công cụ AI, anh Thái quyết định tiến xa hơn với việc học lập trình Python (ngôn ngữ lập trình bậc cao đa năng), nghiên cứu thuật toán và tìm hiểu cách vận hành các mô hình AI.

"Tôi không chỉ muốn sử dụng mà còn mong có thể phát triển, tùy chỉnh các ứng dụng AI nhằm tạo ra giá trị thực tiễn cho cá nhân và doanh nghiệp mình", anh Thái khẳng định.

Chuyên gia Phan Văn Sáng nhấn mạnh vai trò quan trọng của những công việc mới liên quan đến đào tạo AI: "Hiện nay, nhiều cá nhân, tổ chức, trung tâm đã mở các khóa học đào tạo kỹ năng ứng dụng AI vào công việc. Trước đây, chúng ta có các lớp dạy tin học văn phòng, sử dụng Word, Excel… Bây giờ, sẽ có những khóa học chuyên sâu về cách khai thác AI để nâng cao hiệu suất làm việc".

Sống và làm việc cùng AI

Từ trải nghiệm công việc cá nhân, anh Quốc Thái cho rằng, AI chủ yếu đóng vai trò hỗ trợ, giúp con người tăng năng suất và tiết kiệm thời gian, thay vì thay thế hoàn toàn. Theo anh, AI chưa thể tự tạo ra sản phẩm chất lượng cao mà không cần sự can thiệp của con người. 

"Chất lượng sản phẩm do AI tạo ra phụ thuộc rất nhiều vào cách người dùng đặt lệnh. Như với việc sản xuất nội dung, người sử dụng hỏi càng chi tiết và rõ ràng, câu trả lời của AI sẽ càng chính xác và sát với mong muốn của mình hơn", anh Thái nhận định.

Trong lĩnh vực marketing, cụ thể là phần việc viết content (nội dung), AI có thể hỗ trợ lên ý tưởng hoặc tạo bản nháp ban đầu, nhưng nội dung được tạo ra vẫn thiếu tự nhiên, đôi khi thông tin chưa chính xác. Người dùng thường phải chỉnh sửa 80-90% để có được một sản phẩm chất lượng tốt.

Tương tự, trong sáng tác âm nhạc, AI có thể gợi ý lời bài hát, nhưng khó tạo ra ca từ sâu sắc vì cảm xúc con người - yếu tố đóng vai trò quan trọng. Trong lập trình, các công cụ như Copilot, Claude hay Cursor giúp tăng tốc độ viết code lên 2-3 lần, nhưng lập trình viên vẫn cần kiểm tra, sửa lỗi do AI chưa thể đảm bảo độ chính xác.

Theo anh Nguyễn Mạnh Tiến (2002, Quảng Ninh), thay vì lo lắng về việc bị AI thay thế, nhân sự trẻ cần học thêm các kỹ năng để hiểu và sử dụng AI một cách hiệu quả. Nam thanh niên này tiết lộ, việc sử dụng AI chiếm khoảng 50% thời lượng trong quá trình làm việc và học tập, giúp anh dành được nhiều quan tâm hơn cho các tác vụ khác.

Điển hình, nhờ AI hỗ trợ, Mạnh Tiến có thể viết lượng nội dung nhanh và nhiều gấp đôi so với bình thường. Mạnh Tiến cho biết, ban đầu cần dành thời gian để "huấn luyện" AI và chỉnh sửa kết quả khá nhiều. Tuy nhiên, sau nhiều lần điều chỉnh, AI dần học theo phong cách viết của anh, giúp tạo ra nội dung sát với mong muốn hơn.

Đặc biệt, với tính năng "Deep Search" (tìm kiếm chuyên sâu) của các công cụ Grok và ChatGPT, anh Tiến cho biết, bản thân tiết kiệm được 50% thời gian tìm kiếm thông tin. Các công cụ này giúp tổng hợp nội dung từ nhiều nguồn theo thời gian thực với trích dẫn rõ ràng, người dùng có thể kiểm tra nhanh và sử dụng thay vì phải đọc từng trang web.

Tại Việt Nam, một số tổ chức, trung tâm đã mở các khóa đào tạo về AI, nhiều trường đại học cũng triển khai chương trình giảng dạy AI. Đây là cơ hội để người trẻ tiếp cận, nắm bắt công nghệ và định hướng sự nghiệp trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo lên ngôi.

Tú Trinh