Vì sao việc thu phí cao tốc TP.HCM - Trung Lương bị phản ứng?

Một chuyên gia thuộc Bộ Tài chính phân tích: “Toàn bộ tiền thu được CIPM Cửu Long phải nộp vào Kho bạc Nhà nước vào cuối ngày sau khi đã trừ số tiền chi trả cho các hoạt động vận hành bộ máy thu phí. Do không có quyền sở hữu nên CIPM Cửu Long - một pháp nhân hoạt động theo Luật Doanh nghiệp không thẩm quyền để tiến hành bán quyền bán tài sản của Nhà nước”.

So sánh với 1 trường hợp khác, dù bị các doanh nghiệp vận tải phía Nam phản ứng mạnh, nhưng mức thu phí cơ bản 1.000 đồng/km/phương tiện giao thông chuẩn quy đổi (xe 5 chỗ) - CPU mà Bộ Tài chính cho phép áp dụng tại tuyến đường cao tốc TP.HCM- Trung Lương tương đương với mức phí áp dụng tại 20 km đầu tiên của tuyến đường cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình. Mức thu phí này rõ ràng cao hơn từ 2 - 3,5 lần mức thu phí đang áp dụng tại các tuyến quốc lộ tùy theo từng loại xe nhưng theo tính toán của Tổng Công ty Đầu tư Phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho thấy, mức thu không đủ bù đắp các khoản chi phí đã đầu tư.

Câu hỏi đặt ra ở đây là tại sao với cùng mức thu cơ bản mà chuyện thu phí tại tuyến đường Cầu Giẽ - Ninh Bình diễn ra khá suôn sẻ thì tại tuyến đường cao tốc phía Nam nhưng CIPM Cửu Long lại đang phải đối mặt với với áp lực rất lớn đòi giảm phí từ các doanh nghiệp vận tải?

Lý giải về vấn đề này, đại diện VEC cho rằng do trên tuyến Cầu Giẽ - Ninh Bình áp dụng linh hoạt mức thu phí cơ bản khi xây dựng mức thu phí các phương tiện. Theo đó, VEC đẩy mức thu cho loại xe dưới 12 ghế ngồi, xe có trọng tải dưới 2 tấn và các loại xe buýt vận tải công cộng (mức phí thấp nhất) lên gấp 1,5 lần mức thu cơ bản(1.500 đồng) nhưng lại chỉ thu phí đối với loại xe chở container 40 feet (mức thu cao nhất) gấp 7 lần (7.000 đồng) mức thu cơ bản.

Số liệu của VEC cho thấy, sau hơn 3 tháng thu phí, lượng xe container đi vào tuyến cao tốc Cầu Giẽ- Ninh Bình đang chiếm tới 30% doanh thu. “Chủ trương của VEC là tăng mức thu với loại xe con nhưng lại giảm giá đối với loại xe container nhằm hạn chế tối đa những tác động tiêu cực cho hoạt động lưu thông hàng hóa” - vị đại diện này nói.

Các chuyên gia đánh giá, ở tuyến cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình VEC đã lựa chọn khá khôn ngoan bởi với mức thu này trong khi vừa tăng được lượng phí từ loại xe con 5 chỗ vẫn hút được một lượng lớn xe container đi vào tuyến. Trong khi đó, tại đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương, loại xe chở container 40 feet (mức phí cao nhất) bị ấn định mức thu cao gấp 8 lần mức thu cơ bản và đây là một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp phản ứng gay gắt.

Trước đó, ngày 25/2, Bộ GTVT đã chính thức thực hiện thu phí trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương tại 4 trạm ra - vào là Chợ Đêm, Bến Lức, Tân An, Thân Cửu Nghĩa. Mức phí các phương tiện đi trên cao tốc này phải nộp là từ 10.000 - 320.000 đồng/lượt (tùy loại phương tiện).

Sau 3 ngày thu phí không mấy suôn sẻ, ngày 28/2, Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM đã có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và liên Bộ GTVT - Tài chính kiến nghị giảm giá phí dịch vụ sử dụng đường cao tốc TP.HCM - Trung Lương bởi mức phí thu hiện tại là quá cao và gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc giữ giá thành vận tải.

Hiệp hội này dẫn giải, hiện các doanh nghiệp vận tải hàng hóa tại TP.HCM đi các tỉnh Đồng bằng Sông Cửu Long và ngược lại đang sử dụng xe vận tải có tải trọng lớn (trên 10 tấn) hoặc xe đầu kéo kéo sở mi rơ moóc chở container. Vì thế, hiện với mức thu phí đối với xe trên 18 tấn hoặc xe chở hàng bằng container 40 fit giá 8.000 đồng/km thì với chiều dài 40 km, doanh nghiệp phải trả mức phí là 320.000 đồng/lượt, tương ứng với 640.000 đồng/chuyến là quá cao so với lợi nhuận từ một chuyến hàng (bao gồm cả chiều đi và về) mang lại.

Cũng theo Hiệp hội Vận tải hàng hóa TP.HCM, ước tính 1 chuyến xe chở hàng trong bán kính khoảng 100 km thì chủ xe chỉ lãi ròng khoảng 300.000 - 400.000 đồng, nếu các chủ hàng không chấp nhận tăng cước vận tải tương ứng với mức thu phí giao thông thì lợi nhuận một chuyến hàng chưa đủ để đóng phí sử dụng đường cao tốc. Vì thế nếu không giảm phí trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương thì doanh nghiệp vận tải chắc chắn sẽ chọn Quốc lộ 1A để duy trì lợi nhuận đang ở mức tối thiểu.

Quỳnh Anh