VBA: Doanh nghiệp than thở, đề xuất rượu, bia chịu thuế 80% thay vì 100%

Trước đó, trong dự thảo luật, Bộ Tài chính đề xuất đối với rượu từ 20 độ trở lên và bia, áp thuế tiêu thụ đặc biệt 80% vào năm 2026, tăng dần qua các năm và lên 100% vào 2030 . Với rượu dưới 20 độ, Bộ đề xuất chịu thuế 50% từ năm 2026 sau đó tăng lên cao nhất 70% vào năm 2023.

Với đề xuất này, cơ quan soạn thảo cho rằng việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có cồn (bia, rượu) sẽ làm tăng giá bán, góp phần hạn chế việc sản xuất và tiêu thụ mặt hàng này, từ đó hạn chế tác hại của việc uống rượu, bia nhiều, ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân.

"Ông lớn" ngành bia lao đao 

Tuy nhiên, trong văn bản góp ý, lãnh đạo VBA cho biết hiệp hội đã nhận được nhiều phản hồi và trao đổi từ cộng đồng doanh nghiệp trong suốt hơn 2 tuần qua về một số nội dung lớn của dự thảo. "Các nội dung trong dự thảo đang là mối quan ngại lớn nhất của cộng đồng doanh nghiệp ngành đồ uống", hiệp hội khẳng định.

Trong những năm gần đây ngành bia cả nước sụt giảm mạnh về sản lượng, doanh thu và lợi nhuận, đặc biệt đã có nhà máy bia phải đóng cửa. Theo số liệu của hiệp hội, Heineken Việt Nam - doanh nghiệp chiếm thị phần bia lớn nhất cả nước - lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ, thị trường của hãng tại Việt Nam đã chứng kiến sự sụt giảm 2 con số trong năm 2023.

Bên cạnh đó, "ông lớn" Sabeco, từ năm 2021 tới nay, cũng chứng kiến tăng trưởng âm so với năm 2019 cả về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận từ một tới hai con số. Các nhà máy sản xuất gia công trong hệ thống kiệt quệ bởi giá đầu vào tăng 20-40%, trong khi giá bán không thể tăng kéo theo hàng loạt hệ thống dịch vụ nhà khách sạn với hàng triệu lao động đi kèm.

Theo VBA, "đại gia" nắm phần lớn thị trường bia ở miền Bắc là Habeco với thương hiệu bia Hà Nội nổi tiếng cũng phản ánh năm 2023 sản lượng tiêu thụ giảm khoảng 30% so với năm 2019, ngân sách giảm 10% và phải cắt giảm 25% lao động.

Hay Halico - chủ hãng rượu Vodka - cũng liên tục thua lỗ từ nhiều năm nay. Đến cuối năm 2023, Halico đã ghi nhận lỗ quý thứ 27 liên tiếp, lũy kế lên đến 457,7 tỷ đồng.

Đánh giá chung thị trường, VBA cho rằng giai đoạn từ năm 2020 tới nay, ngành đồ uống đã liên tục phải chịu rất nhiều tác động lớn từ dịch bệnh, xung đột chính trị thế giới, các chính sách hạn chế đồ uống có cồn… dẫn tới sự sụt giảm báo động và ghi nhận sự "tụt dốc" về nhiều chỉ tiêu sản lượng, doanh thu, lợi nhuận của các doanh nghiệp.

Đề xuất áp thuế 80% với rượu, bia vào năm 2031

VBA cho rằng, khi tăng thuế, giá sản phẩm tăng cao, người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang các mặt hàng khác rẻ tiền hơn, tiêu dùng các sản phẩm trôi nổi, chất lượng kém, hàng lậu, hàng giả… Việc tăng thuế sẽ làm giảm tính cạnh tranh của các sản phẩm trong nước.

Đồng thời, kinh nghiệm quốc tế cho thấy tăng thuế cao sẽ tạo ra khoảng cách lớn về lợi ích giữa sản phẩm chính thống và bất hợp pháp cho hàng lậu sẽ tăng cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe người tiêu dùng, phát sinh chi phí cho các cơ quan quản lý thị trường, hải quan chống hàng lậu…

Theo khảo sát thực tế tại một số địa phương, tình hình các doanh nghiệp tư nhân sản xuất các sản phẩm bia nhái các thương hiệu lớn và bán trên thị trường với giá rất rẻ gần như bằng với giá thành sản xuất không có thuế. Ước sản lượng những sản phẩm bia nhái các thương hiệu hiện khoảng 200-300 triệu lít. 

Bên cạnh giải pháp tăng thuế, đại diện các doanh nghiệp ngành bia, rượu cho rằng cần nghiên cứu và thực hiện các giải pháp, thực thi nghiêm chống hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ để bảo vệ các doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, chống thất thu ngân sách và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. 

Hiệp hội cho rằng đối với sản phẩm rượu, bia cần xem xét giảm mức tăng thuế và giãn lộ trình tăng một cách hợp lý để tránh gây "sốc", ổn định thị trường, tạo điều kiện để doanh nghiệp thích nghi với việc tăng thuế trong thời gian tới.

Theo đó, đối với bia, rượu từ 20 độ trở lên, VBA đề xuất áp thuế 70% giai đoạn 2027-2028, tăng dần qua các năm và lên 80% vào năm 2031. Với rượu dưới 20 độ, Bộ đề xuất chịu thuế 40% từ năm 2027-2028 sau đó tăng lên cao nhất 50% vào năm 2031.