Trung Quốc “tự tin” không cần kích thích kinh tế lớn sau đại dịch

Thông tin chi tiết về kế hoạch hỗ trợ kinh tế của Bắc Kinh sẽ được công bố tại Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc sắp tới.

Theo các cố vấn chính phủ và cựu quan chức Trung Quốc, nước này không cần khởi động một gói kích thích kinh tế lớn để giải quyết thiệt hại do đại dịch Covid-19 gây ra.

Cụ thể, những người này cho rằng, không cần phải áp dụng tương tự chính sách nới lỏng định lượng đang được sử dụng bởi một số ngân hàng trung ương lớn trên thế giới.

Bắc Kinh dự kiến công bố chi tiết các biện pháp hỗ trợ kinh tế bổ sung tại cuộc họp thường niên của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc diễn ra trong tuần này.

Tuy nhiên, có một cuộc tranh luận trong giới hoạch định chính sách về quy mô của chương trình và cách thực hiện nó. Câu hỏi được đặt ra là có nên kiểm soát chi tiêu tài khóa bằng cách tránh một đợt kích thích tiền tệ dư thừa hay không.

Nhóm các nước G20 hồi tháng 3 đã nhất trí rằng sẽ bơm hơn 5 nghìn tỷ USD vào nền kinh tế toàn cầu để bảo vệ công ăn việc làm, thu nhập và “sẽ làm bất cứ điều gì” để xử lý cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng. 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã cắt giảm lãi suất xuống còn 0% và hứa sẽ hỗ trợ nền kinh tế không giới hạn - bao gồm việc mua các trái phiếu doanh nghiệp và đô thị. Quốc hội Mỹ cũng đã thông qua gói viện trợ lớn nhất trong lịch sử trị giá 2,2 nghìn tỷ USD.

Nền kinh tế Trung Quốc đã giảm 6,8 % trong quý 1/2020, lần giảm đầu tiên trong hơn 4 thập kỷ. Tuy nhiên, chính phủ nước này đã tránh thực hiện các biện pháp kích thích quy mô lớn như đã từng áp dụng trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008-2009. Khi đó, Bắc Kinh đã ban hành kế hoạch kích thích trị giá 4 nghìn tỷ NDT (586 tỷ USD), dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng như chi tiêu lãng phí và gia tăng nợ công lớn.

Ông Xiao Gang, cựu giám đốc điều hành cơ quan quản lý chứng khoán Trung Quốc phản đối việc nới lỏng định lượng theo hướng ngân hàng trung ương mua tài sản không giới hạn để bơm một khoản tiền lớn vào thị trường nhằm kích thích hoạt động kinh tế. “Đây không phải là thời điểm ra mắt một gói nới lỏng định lượng không giới hạn mới”, ông nói.

Thay vào đó, ông Xiao cho rằng, chính phủ có thể tăng tỉ lệ thâm hụt ngân sách tính theo phần trăm GDP, phát hành trái phiếu kho bạc đặc biệt và tăng phát hành trái phiếu cho mục đích đặc biệt của chính quyền địa phương. Những biện pháp này có thể đối phó kịp thời và hiệu quả với những tác động của dịch bệnh lên nền kinh tế và việc làm Trung Quốc. Ý kiến của ông cũng giống với các đề xuất đã được Hội đồng Nhà nước đưa ra. Chi tiết sẽ được công bố tại Đại hội sắp tới.

Gần đây, ông Liu Shangxi, cố vấn của Bộ Tài chính, cho biết ngân hàng trung ương nên xem xét việc mua trái phiếu kho bạc mới trực tiếp từ Bộ Tài chính, một hình thức của nới lỏng định lượng. Đề xuất của ông đã dẫn đến một cuộc tranh luận sôi nổi vì luật pháp hiện cấm ngân hàng trung ương tài trợ cho thâm hụt của chính phủ.

Ông Ma Jun, một cố vấn chính sách, đồng thời là thành viên và là cựu chuyên gia kinh tế thuộc Ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương (PBOC) cũng chung quan điểm với ông Xiao. Theo ông, Ngân hàng Nhân dân nên hạn chế việc mua trái phiếu kho bạc đặc biệt bởi một động thái như vậy có thể gây ra rủi ro lạm phát, bong bóng tài sản và sự mất giá của đồng nhân dân tệ.

Ông cảnh báo rằng, nếu PBOC tham gia vào một chương trình nới lỏng định lượng thì sẽ “khuyến khích nợ tài chính quá mức, có thể gây ra khủng hoảng niềm tin vào nợ chính phủ trên thị trường quốc tế. Do đó, xếp hạng tín dụng của nợ chính phủ có thể bị hạ cấp và chi phí tài chính sẽ tăng lên.”

“Ngay cả với tác động nghiêm trọng của đại dịch, Trung Quốc vẫn duy trì mức lãi suất dương và các công cụ chính sách tiền tệ truyền thống vẫn phát huy được tác dụng”, ông Ma cho biết thêm rằng, có những dấu hiệu cho thấy nền kinh tế Trung Quốc đã bắt đầu phục hồi trong quý 2.

Ông Wu Xiaoling, cựu phó thống đốc PBOC cũng cho rằng, ngân hàng trung ương mua trái phiếu chính phủ để tài trợ cho thâm hụt ngân sách là “không cần thiết”. Tuy nhiên, “nếu có nhu cầu trên thị trường, ngân hàng vẫn có thể cung cấp thanh khoản bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm việc mua trái phiếu chính phủ”.

Theo ông, Trung Quốc trước mắt nên thắt chặt kiểm soát chi tiêu tài khóa, nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ tài chính, duy trì kỷ luật tài khóa và sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế.

Cựu thống đốc PBOC, ông Zhou Xiaochuan cũng cảnh báo rằng, các tác dụng phụ của việc nới lỏng định lượng có thể ngăn chặn các nguồn lực của chính phủ đến với những người cần thiết nhất. Nới lỏng thanh khoản cũng có thể có những tác dụng phụ nhất định trong tương lai, và sẽ có một số người được hưởng lợi miễn phí. 

Các nhà phân tích cho rằng, không có khả năng Trung Quốc chạy đua tiến hành các biện pháp nới lỏng định lượng như Fed mặc dù triển vọng tăng trưởng yếu hơn trong năm nay.

Ông Rory Green, nhà kinh tế Trung Quốc tại TS Lombard cho rằng: “Việc kích thích của Trung Quốc có xu hướng hoạt động nhờ vào sự kết hợp của các biện pháp tài chính và tiền tệ. Nếu PBOC mua trực tiếp trái phiếu kho bạc đặc biệt thì đây sẽ là một sự thay đổi rõ ràng trong phương pháp kích thích kinh tế. Về cơ bản, đó sẽ là một dạng của nới lỏng định lượng. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã tuyên bố rõ ràng sẽ không sử dụng đến nới lỏng định lượng vì vậy loại hình mua bán này của PBOC này là không thể xảy ra.”

Hương Vũ

Theo SCMP