Tăng trưởng có thể đạt 7% nhưng thiên tai làm giảm 0,6% GDP mỗi năm

Phân tích rõ hơn về 3 kịch bản này, thay mặt nhóm nghiên cứu của NCIF, TS. Đặng Đức Anh, Trưởng ban Phân tích Dự báo của NCIF, cho biết: Ở kịch bản thấp, với bối cảnh kinh tế thế giới và thương mại quốc tế suy giảm mạnh và hệ thống tài chính toàn cầu nhiều bất ổn, kinh tế trong nước với tốc độ tăng đầu tư toàn xã hội là 7%. Rủi ro từ nợ công, bội chi ngân sách và hệ thống tài chính ngày một lớn, tiếp tục dựa vào mô hình tăng trưởng kiểu cũ. Cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nước đang phát triển khác đối với những mặt hàng giá trị gia tăng thấp. Với kịch bản này, tăng trưởng kinh tế giai đoạn này trung bình sẽ đạt khoảng 6,2%.

Ở kịch bản cơ sở, tăng trưởng kinh tế thế giới khoảng 3%. Khi đó, ở nước ta, tốc độ tăng đầu tư toàn xã hội 7%. Hiệu quả đầu tư công được cải thiện; môi trường đầu tư được cải thiện một bước. Mô hình kinh tế phần nào được chuyển đổi nhưng về cơ bản vẫn là nền kinh tế dựa vào vốn và lao động giá rẻ; hệ thống tài chính khá ổn định, điều hành chính sách tài khóa và tiền tệ tương đối linh hoạt. Các hiệp định thương mại được triển khai hiệu quả, giúp đầu tư và xuất khẩu Việt Nam cải thiện hơn. Với kịch bản này, tăng trưởng kinh tế giai đoạn này trung bình sẽ đạt khoảng 6,55%.

Còn với kịch bản cao, dù ít khả năng xảy ra hơn, nhưng vẫn có cơ hội thành hiện thực nếu nền kinh tế đạt được những kỳ vọng như kịch bản cơ sở nhưng tái cơ cấu kinh tế được diễn ra mạnh mẽ hơn, đặc biệt là cải thiện cơ bản về cơ chế quản lý, qua đó nâng cao hiệu quả đầu tư công. Năng suất lao động đạt được trung bình của các nước ASEAN. Giảm lãi suất cho vay ngắn hạn xuống mức trung bình của các nước đang phát triển. Đẩy mạnh thoái vốn doanh nghiệp nhà nước, và sử dụng nguồn thu đầu tư kết cấu hạ tầng. Rủi ro đối với nền kinh tế như nợ công hay nợ xấu được giải quyết triệt để. Theo kịch bản này, tăng trưởng kinh tế giai đoạn này trung bình sẽ đạt khoảng 6,86%.

TS. Đặng Đức Anh đánh giá, trong 3 kịch bản nêu trên, kịch bản cơ sở có khả năng xảy ra là cao nhất.

Theo phân tích bối cảnh trong nước giai đoạn 2016 - 2020, nhóm chuyên gia của NCIF cho rằng, nền kinh tế tiếp tục chu kỳ phục hồi. Trong đó, khu vực công nghiệp và xây dựng tăng trưởng ổn định và là khu vực dẫn dắt tăng trưởng toàn nền kinh tế. Khu vực dịch vụ thì tăng trưởng tốt hơn với sự phát triển của ngành du lịch và dịch vụ tài chính, ngân hàng. Đối với khu vực nông nghiệp, phụ thuộc nhiều vào tác động của BĐKH, hiệu quả tái cấu trúc và thay đổi mô hình sản xuất gắn với công nghệ hiện đại để nâng cao sản lượng và chất lượng sản phẩm.

Cũng trong giai đoạn này, dự kiến vốn đầu tư toàn xã hội tăng trưởng khả quan, đặc biệt là vốn khu vực tư nhân và vốn đầu tư nước ngoài. Xuất khẩu tăng trưởng với tốc độ tương đương hoặc tăng nhẹ so với giai đoạn trước. Nhập khẩu dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng ổn định và nhiều khả năng nền kinh tế trở lại vị thế nhập siêu.

Hơn nữa, tiêu dùng dân cư tăng trưởng tích cực cùng với sự phục hồi của nền kinh tế và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu. Lạm phát thì tiếp tục duy trì ở mức thấp, khoảng một con số.

Bên cạnh đó, việc tái cơ cấu hệ thống ngân hàng được đẩy mạnh và có những chuyển biến rõ nét hơn về hiệu quả và quản trị; điểm nghẽn nợ xấu sẽ được xử lý thực chất hơn; lãi suất sẽ tiếp tục ổn định, góp phần hỗ trợ cho khu vực doanh nghiệp. Áp lực giảm giá VND sẽ đậm nét hơn do tình trạng nhập siêu và đồng USD có xu hướng tăng giá trên thị trường quốc tế. Bội chi NSNN được giảm bớt, cơ cấu ngân sách hợp lý hơn. Về lao động việc làm thì chuyển dịch lao động mạnh giữa các ngành kinh tế; chuyển dịch lao động giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ cũng được thúc đẩy.

Ông Anh nhấn mạnh, những ảnh hưởng tích cực của các hiệp định thương mại đem lại sẽ giúp tăng trưởng kinh tế giữ được tốc độ cao và ổn định hơn so với giai đoạn trước. Tuy nhiên, không phải là thuận lợi hết, nền kinh tế Việt Nam còn chịu ảnh hưởng, tác động tiêu cực của thời tiết, biến đổi khí hậu và ô nhiễm trong quá trình phát triển.

Theo báo cáo của Trung tâm trên, chỉ số về mức độ tổn thương do biến đổi khí hậu (CCVI), Việt Nam xếp hạng thứ 23 trong tổng số 193 quốc gia, và là một trong 30 nước chịu “rủi ro rất cao”. Trong đó, Việt Nam được đánh giá là một trong những nước sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu và nước biển dâng.

Dự báo trung bình giai đoạn 2016-2020, thiên tai và ô nhiễn môi trường có thể kéo giảm GDP khoảng 0,6%/năm. Điều đó đòi hỏi phải có chính sách phù hợp nhằm thích ứng, giảm nhẹ tác động của biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường cho phát triển bền vững trong dài hạn.

Nguyễn Tuyền