(Dân trí) - Giới trẻ ở nhiều nước châu Âu, Mỹ đang "sôi sục" với crypto. Những khoản lợi nhuận siêu khổng lồ được công bố khiến không ít người "mờ mắt". Nhưng đi kèm với lợi nhuận, là rủi ro.
Khi mà khắp nơi người ta nói về crypto (tiền điện tử) cũng như những khoản lợi nhuận khổng lồ sinh ra từ các đồng tiền này, thì thật ra vẫn có những người cay đắng với crypto. Noor, là trường hợp như vậy!
Và câu chuyện đầu tư tiền điện tử của Noor cũng như không ít người trẻ tại những nước mà thị trường crypto sôi động, là minh chức cụ thể cho câu nói "There ain't no such thing as a free lunch" (Chẳng có bữa ăn nào là miễn phí).
CAY ĐẮNG VỚI CRYPTO
Noor, 30 tuổi, là nhà thiết kế thời trang đến từ London, Anh. Cô không chia sẻ tên thật, nhưng lại sẵn sàng kể câu chuyện của mình, để chứng minh một điều: Crypto không phải "thảm hoa hồng", không dễ làm cho người ta giàu có như nhiều người nghĩ.
Năm ngoái, Noor đã mất khoảng 14.000 bảng Anh sau khi kiếm được khoản lãi 8.000 bảng Anh từ bitcoin. Đó là con số mà Noor công bố. Còn kỳ thực, không ai biết cô thiệt hại cụ thể bao nhiêu. "Tôi cảm thấy mình thật ngu ngốc", cô nói trên The Guardian, và cho biết thất bại này được cô giấu kín với ngay cả bạn thân, bạn trai.
Noor kể, khi bắt đầu đọc về cypto, càng đọc, cô càng ham hố đầu tư. Cô mua số bitcoin trị giá khoảng 10.000 bảng Anh. Trong vòng vài tuần, số tiền này "đẻ" ra thêm 8.700 bảng Anh. Khi đó, Noor đã mơ tưởng về một tương lai giàu có, kiếm tiền dễ như trở bàn tay.
Sau thành công ban đầu, cô rút tiền khỏi bitcoin, tải xuống ứng dụng môi giới và bắt đầu đầu tư vào các loại tiền điện tử và cổ phiếu khác.
Thời đại công nghệ bùng nổ, crypto thành kênh đầu tư của giới trẻ tại châu Âu, châu Mỹ (Ảnh: Getty Images).
Cô theo dõi kênh YouTube FX Evolution, nơi một giao dịch viên người Australia đeo tai nghe nói về hoạt động của thị trường chứng khoán trong nhiều giờ liên tục trong khi các nhà đầu tư nghiệp dư hào hứng giao dịch các mẹo trong phần bình luận, tham gia một nhóm đầu tư trên ứng dụng nhắn tin siêu riêng tư Discord, thường xuyên lui tới diễn đàn Reddit WallStreetBets - nơi chia sẻ các mẹo đầu tư và dành nhiều thời gian hơn trên Twitter - nơi có một cộng đồng đầu tư khổng lồ.
Tuy nhiên mọi thứ bắt đầu sụp đổ khá nhanh.
"Đó là khoảng thời gian tồi tệ nhất," cô nói. "Tôi không thể nuốt nổi đồ ăn, tôi chỉ liên tục nhìn vào điện thoại của mình", Noor kể. Càng cay cú để tìm kiếm cổ phiếu sản sinh đủ lợi nhuận mà bù đắp cho phần đã mất, cô càng thất bại.
Một phần của vấn đề là Noor không phải là một nhà đầu tư bẩm sinh. "Tôi không kiên nhẫn và đó là một thảm họa," cô nói. Vấn đề lớn hơn là Noor không biết mình đang làm gì. Mặc dù cô ấy có thể sử dụng thành thạo các thuật ngữ tài chính, nhưng cô lại không thực sự hiểu nó nghĩa là gì. Cô ấy mua cổ phiếu tùy thuộc vào sự thổi phồng trên internet hoặc cảm giác của cô ấy vào ngày hôm đó.
Kết quả là Noor đã mất khoản đầu tư ban đầu trị giá 10.000 bảng Anh, 8.000 bảng mà cô ấy kiếm được từ bitcoin và 5.000 bảng khác. "Tôi coi đó là đánh bạc", Noor nói. Tuy nhiên, cô vẫn nghĩ rằng mình có thể bám vào nó. "Bây giờ tôi nghĩ mình có thể đầu tư, nhưng tôi không chắc chắn. Tôi đã tiêu tốn rất nhiều tiền".
Noor nói với vẻ tuyệt vọng, và ngay lập tức nhận thức được bản thân và bị ảo tưởng một cách mù quáng vào crypto.
Nhưng câu chuyện của Noor không phải cá biệt.
Theo báo cáo của Cơ quan quản lý tài chính FCA của Anh, những nhà đầu tư mới như Noor thường sử dụng mạng xã hội để tìm kiếm lời khuyên. Họ đã quá tự tin, đầu tư cho cảm giác mạnh ngắn hạn hơn là kiếm lợi lâu dài và thường không biết được những nguy cơ tiềm ẩn. Cơ quan quản lý đã rất lo lắng trước sự tham gia của các nhà đầu tư bán lẻ này vào thị trường crypto. Đơn vị này đã đưa ra cảnh báo vào tháng 1 năm nay, nói với mọi người rằng nếu họ đầu tư vào tiền điện tử, "họ nên chuẩn bị mất tất cả tiền của mình".
Người trẻ cho rằng dễ kiếm tiền và làm giàu từ crypto, nhưng thật sự không như suy nghĩ (Minh họa: Times).
Susannah Streeter của Hargreaves Lansdown, nền tảng kinh doanh bán lẻ lớn nhất của Anh, cho biết trên The Guardian: "Chúng tôi luôn khuyến khích các nhà đầu tư trẻ tham gia thị trường và có được kinh nghiệm quý giá. Nhưng những người có ảnh hưởng trên mạng xã hội và việc dễ dàng sử dụng các ứng dụng giao dịch đang khiến các nhà đầu tư mới đưa ra quyết định đầu cơ ngắn hạn, thay vì dài hạn và có kế hoạch".
Theo công ty nghiên cứu thị trường Mintel, 11% thế hệ Z và 13% thế hệ millennials nói rằng đầu tư vào cổ phiếu và tiền điện tử sẽ được ưu tiên sau khi đại dịch Covid-19 kết thúc. Với thế hệ X và boomers, con số này lần lượt là 4% và 3%.
"Tiền điện tử và các nền tảng đầu tư trực tuyến đã trở thành nền tảng văn hóa đại chúng, cũng như các sản phẩm và dịch vụ tài chính", Rich Shepherd của công ty nghiên cứu thị trường Mintel nói. "Điều này có nghĩa là chúng đặc biệt hấp dẫn đối với những người tiêu dùng trẻ tuổi am hiểu công nghệ".
Sự gia tăng của các ứng dụng hấp dẫn nhiều người trẻ tham gia đầu tư, nhưng phần lớn các khoản đầu tư này là thiếu thông tin.
"Tôi nghe mọi người nói về ví tiền điện tử của họ", Streeter nói. "Tôi hỏi họ: "Đồng xu đó làm gì? Nó được xây dựng trên blockchain nào? Trường hợp sử dụng của nó là gì?" và họ trả lời:" Chúng tôi không biết. Chỉ biết là nó rất tốt".
Sau trải nghiệm thua lỗ với crypto, Noor đổ lỗi cho các ứng dụng đầu tư đã thu hút cô ấy. "Tôi sẽ không sử dụng các sản phẩm kỹ thuật số này nữa". Cô cũng rời bỏ cộng đồng YouTube sau khi thất vọng với chuyên môn của nhà giao dịch mà cô đang theo dõi. "Anh ấy luôn nói: "Tôi biết tôi đang nói về điều gì, " nhưng mua vàng khi tôi nghe theo lời khuyên của anh ta thì giá vàng lại lao dốc".
Kế hoạch của Noor là giữ danh mục đầu tư hiện có của cô ấy trong một thời gian dài, đầu tư vào các công ty mà cô ấy tin tưởng và ngừng việc kiểm tra các khoản đầu tư liên tục. Nói cách khác, cô đã trở thành một nhà đầu tư, không phải một nhà đầu cơ. Noor đã từ bỏ công việc "đào vàng", đi theo một hướng khác để có được lợi nhuận chậm hơn nhưng ổn định hơn.
VÌ SAO GIỚI TRẺ LẠI ĐIÊN ĐẢO VỚI CRYPTO?
Để trả lời cho câu hỏi vì sao người trẻ "điên đảo", "sôi sục" với crypto, hãy cùng nghe mấy câu chuyện dưới đây:
Hunter Dillman, 22 tuổi, sinh viên kế toán tại Đại học Millersville, Mỹ đã đầu tư vào 4 loại tiền điện tử: dogecoin, bitcoin, ethereum và ripple. Cậu bắt đầu đầu tư vào năm 2017 khi lần đầu tiên được nghe nói về công nghệ blockchain và ngay lập tức bị nó hấp dẫn. Dillman hoàn toàn không hiểu nó hoạt động như thế nào, nhưng cậu quyết định ném một khoản tiền vào thị trường tiền điện tử.
Hay Brandon Kemmery, một sinh viên chuyên ngành truyền thông kỹ thuật số 20 tuổi tại Lebanon Valley College, cũng đầu tư vào một số loại crypto (tiền điện tử). Bitcoin, litecoin, dogecoin chỉ là một vài trong số đó. Cậu bắt đầu đầu tư khi còn trẻ, ngay sau sinh nhật lần thứ 19 của mình, với niềm tin thị trường này sẽ lớn mạnh trong tương lai.
Hãy đầu tư vào những thứ bạn biết, hiểu, đồng thời có nguyên tắc đầu tư nhất định (Ảnh minh họa: Getty Images).
Còn Austin Spindler, 20 tuổi, sinh viên khoa quản lý kinh doanh và công nghệ công nghiệp, Cao đẳng Cộng đồng HACC tại Pennsylvania, Mỹ, lại bắt đầu đầu tư vào dogecoin và bitcoin vào năm cuối trung học khi một giáo viên giới ghiệu về ứng dụng Robinhood (ứng dụng đầu tư này đã phải tạm dừng giao dịch trên GameStop vì một loạt người dùng Reddit đã khám phá ra các quy tắc của hệ thống).
Có nhiều lý do để người trẻ các nước đầu tư crypto, nhưng 2 nguyên nhân quan trọng có thể kể đến là: kỳ vọng lợi nhuận cao, tò mò về những thứ mới.
Hiện nay, có hàng nghìn loại tiền điện tử trên thị trường, trong đó bitcoin là loại crypto phổ biến và có giá trị nhất. Nó được phát minh bởi một người ẩn danh tên là Satoshi Nakamoto và được giới thiệu với thế giới thông qua Sách Trắng vào năm 2008.
Mỗi loại tiền điện tử có một chức năng và đặc điểm kỹ thuật khác nhau. Chẳng hạn như đồng ether của ethereum được quảng cáo như là khí đốt cho nền tảng hợp đồng thông minh cơ bản; hay XRP của ripple được các ngân hàng sử dụng để tạo điều kiện chuyển tiền giữa các khu vực địa lý khác nhau.
Dogecoin, đồng tiền kỹ thuật số được tạo ra như một trò đùa, đã thu hút được một lượng lớn các nhà giao dịch và những người ủng hộ, một phần là nhờ người sáng lập Tesla Elon Musk đã tweet về nó thường xuyên. Đột nhiên, mọi người biết về một đồng tiền kỹ thuật số có hình chú chó Shiba Inu với những từ và cụm từ vô nghĩa xung quanh đầu của nó.
Mặc dù thực tế là tiền điện tử đã đạt được thành công nhất định kể từ khi bitcoin được đưa ra, nhưng mọi người thực sự bắt đầu nói về nó trong năm nay. Và bất chấp các cuộc tranh luận, nhiều người vẫn không hiểu tại sao tại sao mọi người sẽ sử dụng, chứ chưa nói đến đầu tư, vào loại tiền tệ mới này.
Khi Dillman đang kiếm được tiền từ hai trong số loại tiền điện tử cậu đang đầu tư, đồng dogecoin ở mức 2/10 của một xu - một khoản đầu tư siêu rẻ, và đó là một phần lý do tại sao những người trẻ tuổi lại bị cuốn hút vào nó.
Dillman cũng cho rằng, tiền điện tử trở nên phổ biến trong giới trẻ là do "nó rất dễ hiểu". Dillman cũng chỉ tin tưởng vào blockchain vì công nghệ này đang được sử dụng rộng rãi tại các công ty. Chẳng hạn như nhân viên y tế sử dụng blockchain để tạo cơ sở dữ liệu về tất cả khách hàng trên toàn cầu và các công ty tiếp thị đang lưu trữ nhiều dữ liệu về tất cả chúng ta để bán hàng tốt hơn cho từng người. Tuy nhiên, đó không chỉ là niềm tin của cậu.
Trong cuộc phỏng vấn với Fox43, Dillman đã đưa ra một số con số: kể từ ngày 1/1/2020, với 4 loại cryto đang đầu tư, lợi tức thấp nhất cậu nhận được là... 360%, còn cao nhất là... 17.000% - những con số vô cùng khổng lồ.
Đối với Brandon Kemmery, đầu tư vào crypto là do cậu tin và tiềm năng phát triển của thị trường này. "Tôi có xu hướng đầu tư vào những thứ mà tôi nghĩ sẽ thành công hơn và cần thiết hơn trong tương lai", cậu nói.
Tuy nhiên Austin Spindler lại có suy nghĩ hơi khác. Cậu vẫn chưa tin tưởng rằng rằng tiền điện tử là lựa chọn đầu tư thông minh nhất. Đối với cậu, các khoản đầu tư dài hạn như Roth IRA hoặc 401 (K), là con đường nên đi nếu có thể. Tuy nhiên, cậu vẫn ném một số tiền vào tiền điện tử bởi vì đối với cậu, "nó không có hại gì cả". Spindler nói: "Nếu mỗi thứ tôi đều có một chút, và nếu tất cả tăng lên một ít thôi thì cho dù tôi không trở thành tỷ phú, nhưng cũng sẽ kiếm được một khoản".
Có thể thấy, đại đa số mọi người, đặc biệt gói trẻ, bị thu hút bởi crypto vì đây là thứ mới mẻ. Thậm chí, một số còn cho rằng có thể làm giàu từ crypto. Một cuộc khảo sát gần đây của công ty nghiên cứu và phân tích Engine Insights cho thấy rằng 31% người trưởng thành ở Mỹ được thăm dò ý kiến "tin rằng họ có thể trở thành triệu phú từ các khoản đầu tư tiền điện tử". Trong đó 59% những người thuộc thế hệ Z được khảo sát đều nghĩ rằng làm giàu từ tiền điện tử là tương lai của họ.
Những người trẻ tuổi, đặc biệt là nam giới trẻ tuổi, bị hấp dẫn bởi tiền điện tử. Hơn 40% nam giới từ 18 đến 29 tuổi đã đầu tư, giao dịch, hoặc sử dụng tiền điện tử, theo một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm Nghiên cứu Pew.
Nhưng, giống như câu chuyện của Noor, không có thứ gọi là "thảm hoa hồng" với crypto. Và vì thế, lời khuyên cho giới trẻ là crypto rất dễ "bốc hơi", và công nghệ đằng sau nó cũng là thứ gì đó rất khó hiểu. Vì thế, đừng xem đây là cách làm giàu nhanh chóng.
