Số doanh nghiệp lót tay, chi phí ngoài luồng cho hải quan tăng lên

Đây là khẳng định trong báo cáo "Đánh giá cải cách Thủ tục hành chính Hải quan, mức độ hài lòng của DN năm 2016 vừa được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), phối hợp với Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) công bố ngày hôm nay (27/4).

Kết quả khảo sát này dựa trên việc lấy mẫu ngẫu nhiên hơn 3.500 DN, trong số đó có DN thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu. Kết quả có 1.035 DN phản hồi tới từ cả 3 thành phần kinh tế, trong đó khu vực dân doanh đông nhất, chiếm 60,2% tổng số phản hồi; 31,4% DN FDI phản hồi và 8,4% là các DN Nhà nước.

Theo VCCI, thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ về cải cách môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, hoạt động của ngành hải quan đã thay đổi đáng kể. Trong đó, đặc biệt là giảm thời gian nộp thuế; giảm thời gian, số vụ kiểm tra chuyên ngành liên quan đến Hải quan; đơn giản hóa thủ tục hành chính và áp dụng công nghệ thông tin; số hóa vào giải quyết thủ tục xuất nhập khẩu, thông quan, nộp thuế cho DN.

Những thành tựu đạt được là rất lớn, trong đó, các cục, chi cục Hải quan địa phương đã tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các DN trong hoạt động xuất nhập khẩu. Phần đông DN cho rằng thực hiện những thủ tục hành chính không quá khó, chỉ mức bình thường.

Tuy nhiên, những khó khăn đối với DN trong các thủ tục hải quan vẫn còn khá nhiều, đặc biệt là chi phí không chính thức (chi phí ngoài quy định) trong khảo sát 2016, vẫn có 31% số DN phải chi trả chi phí không chính thức trong quá trình thực hiện thủ tục hành chính (TTHC) hải quan. Khoảng 31% DN trả lời không biết và 38% DN cho biết không chi trả.

So với kết quả điều tra năm 2015, thì tỷ lệ chi trả chi phí không chính thức năm 2016 đã tăng từ 28% lên 31%. Trong khi đó, nhóm không chi thêm chi phí ngoài quy định chỉ tăng thêm 1 điểm % so với năm 2015.

VCCI khẳng định: 44% DN cho biết không bị phân biệt đối xử khi không đưa chi phí chính thức cho hải quan, 17% nhận thấy rõ bị phân biệt và 39% DN không biết.

Ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng Ban Pháp chế, VCCI cho rằng: So với năm 2015, kết quả DN không bị phân biệt đối xử do không chi phí lót tay cho DN đã có diễn biến tích cực. Đáng kể nhất là tỉ lệ DN bị phân biệt đối xử đã giảm mạnh từ 31% (2015) xuống còn 17% (2016). Tuy nhiên, đây vẫn là “điểm nghẽn” của đại đa số DN thực hiện các nghiệp vụ xuất nhập khẩu.

Theo VCCI, năm 2016, việc thực hiện kiểm tra chuyên ngành cũng được các DN đánh giá vẫn là khó và rất khó. Trong đó ngành văn hóa đứng đầu bảng về kiểm tra chuyên ngành (59%), tiếp đến là kiểm tra ngành y tế (40%) và kiểm dịch động vật (36%). Một số lĩnh vực khác có trên 20% doanh nghiệp đánh giá là khó/rất khó, bao gồm kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm (29%) và kiểm tra chất lượng (25%).

Đáng lưu ý, 81% DN cho rằng thời gian kiểm tra theo quy định kiểm tra chuyên ngành còn quá dài. 72% DN cho biết việc chia sẻ thông tin kết quả giữa các cơ quan là chưa tốt, do vậy DN lại mất thêm thời gian để chờ đợi.

An Linh