Trung Quốc biến sa mạc thành vàng nhờ một vũ khí bí mật

Giữa những đồi cát mênh mông của "biển chết" Kubuqi, một "vạn lý trường thành" phiên bản năng lượng đang mọc lên.

Không chỉ cung cấp điện sạch cho Bắc Kinh, siêu công trình này còn là vũ khí công nghệ cao giúp Trung Quốc lật ngược thế cờ trong cuộc chiến chống sa mạc hóa, biến vùng đất cằn cỗi thành "mỏ vàng" bền vững.

Siêu công trình giữa lòng sa mạc

Tại sa mạc Kubuqi nằm sát thành phố Ordos (Nội Mông), cái nắng thiêu đốt từng là nỗi ám ảnh của người dân địa phương nay đang trở thành nguồn tài nguyên quý giá nhất. Một "đại dương" những tấm pin mặt trời lấp lánh đang trải dài, hình thành nên dự án được mệnh danh là "vạn lý trường thành năng lượng mặt trời".

Quy mô của dự án này đủ khiến bất kỳ nhà đầu tư năng lượng nào cũng phải choáng ngợp. Trải dài 400km trên những đồi cát, đây dự kiến sẽ là một trong những hệ thống điện mặt trời lớn nhất thế giới khi được hoàn thành vào năm 2030.

Theo quy hoạch, nguồn điện sạch khổng lồ từ Kubuqi sẽ được truyền tải trực tiếp về thủ đô Bắc Kinh và các khu vực lân cận. Nước đi này là chiến lược trong bài toán an ninh năng lượng của Trung Quốc, đó là tận dụng quỹ đất hoang hóa và nguồn nắng dồi dào của miền Bắc để "thắp sáng" các trung tâm kinh tế sầm uất.

Ông Yang Chao, cán bộ Cục Năng lượng Banner Dalad, chia sẻ những con số đầy sức nặng về hiệu quả kinh tế: "Với gần 2.000 giờ nắng mỗi năm, chỉ riêng công suất 1 gigawatt đã có thể sản xuất gần 2 tỷ kWh điện sạch/năm".

Sản lượng này tương đương việc tiết kiệm khoảng 560.000 tấn than tiêu chuẩn và cắt giảm 1,56 triệu tấn khí CO2 - một con số mơ ước đối với bất kỳ báo cáo phát triển bền vững nào.

Cú bắt tay giữa công nghệ và thiên nhiên

Tuy nhiên, điều khiến giới quan sát quốc tế chú ý không chỉ là sản lượng điện, mà là cách người Trung Quốc biến các trạm điện này thành công cụ phục hồi sinh thái.

Tại Kubuqi, các tấm pin mặt trời được lắp đặt trên cao đóng vai trò như những tấm khiên khổng lồ. Chúng giúp chắn gió, cố định bề mặt cát di động và quan trọng nhất là giảm bốc hơi nước từ mặt đất. Nhờ bóng râm của các tấm pin, điều kiện vi khí hậu phía dưới thay đổi, tạo cơ hội cho thảm thực vật hồi sinh.

"Sau 3-4 năm, khi cây cối bén rễ dưới tán các tấm pin, chúng sẽ có thể tự sinh trưởng", ông Yang cho biết. Mô hình "trên phát điện, dưới trồng cây" này đã biến vùng đất từng được ví là "biển chết" vì sa mạc hóa nghiêm trọng trở nên xanh tươi trở lại.

Bên cạnh đó, hình ảnh những người công nhân oằn mình trong bão cát để trồng cây cũng đang dần biến mất. Thay vào đó là sự xuất hiện của các phi đội drone (thiết bị bay không người lái). Tại Ordos, drone đã thay thế sức người trong việc rải hạt cỏ, giúp giảm thiểu rủi ro lao động trong môi trường khắc nghiệt và tăng tốc độ phủ xanh lên gấp nhiều lần.

Những nỗ lực bền bỉ kết hợp với công nghệ cao đã mang lại kết quả ấn tượng. Tính đến năm 2024, 53% diện tích đất bị sa mạc hóa của Trung Quốc đã được phủ xanh hoặc ổn định trở lại. Kể từ năm 2012, diện tích đất sa mạc hóa đã giảm khoảng 4,3 triệu ha.

Trung Quốc hiện là quốc gia đầu tiên trên thế giới đạt trạng thái "không gia tăng sa mạc hóa ròng", thậm chí còn đang thu hẹp diện tích đất suy thoái.

Giáo sư Lawrence Loh, Giám đốc Trung tâm Quản trị & Phát triển Bền vững thuộc trường Đại học kinh doanh, Đại học quốc gia Singapore, nhận định rằng Trung Quốc đang thực sự nghiêm túc và dẫn đầu trong cuộc đua phát triển bền vững toàn cầu.

"Tôi cho rằng Trung Quốc sẽ là quốc gia dẫn đầu toàn cầu về phát triển bền vững. Họ đang xanh hóa các sáng kiến kinh tế và tham gia tích cực vào hợp tác môi trường quốc tế", giáo sư Loh nhận xét.

Từ những chiếc drone gieo hạt nhỏ bé đến "vạn lý trường thành" pin mặt trời hùng vĩ, Trung Quốc đang chứng minh rằng sa mạc không phải là ngõ cụt. Với tư duy kinh doanh hiện đại và công nghệ phù hợp, đó có thể là khởi đầu cho một tương lai xanh và bền vững hơn.