Phó Thủ tướng: "Doanh nghiệp có khả năng phục hồi mới tái cơ cấu"

Tái cơ cấu gắn chặt với xử lý doanh nghiệp, dự án yếu kém

Tin từ Văn phòng Chính phủ cho hay, hôm nay (20/1), Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về đổi mới và phát triển doanh nghiệp cùng lãnh đạo các bộ, ngành đã nghe Bộ Tài chính báo cáo về việc xây dựng Đề án tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong giai đoạn 2016- 2020. Đề án này sẽ phải hoàn thành và trình Chính phủ xem xét, phê chuẩn trong quý I này.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu cho biết Đề án này chỉ mang tính chất là khung khổ hoạt động, sau khi Chính phủ thông qua thì các bộ, ngành và các tập đoàn, tổng công ty phải xây dựng từng Đề án tái cơ cấu DNNN thuộc lĩnh vực mình quản lý.

Gợi ý cho cơ quan soạn thảo, Phó Thủ tướng cho rằng, đề án phải hướng tới hai mục tiêu “kép” là xử lý tồn đọng, yếu kém của hoạt động tái cơ cấu trong giai đoạn 2011- 2015 và đẩy mạnh hiệu quả hoạt động, sức cạnh tranh của DNNN...

Cụ thể, để dẫn dắt nền kinh tế, DNNN cần phải có năng lực quản trị tiên tiến về công nghệ, nhân sự, tài chính, đầu tư và có chiến lược hoạt động, có năng suất lao động cao hơn trước. Bộ Tài chính cũng như các Bộ liên quan tiếp tục đánh giá tính hiệu quả của hành lang pháp lý trong quản lý và hoạt động của DNNN để vừa bịt kín các “kẽ hở” vừa tháo gỡ khó khăn, tạo động lực cho DNNN phát triển trong bối cảnh không sử dụng ngân sách nhà nước cho tái cơ cấu DNNN.

Phó Thủ tướng cũng chỉ ra rằng, hoạt động tái cơ cấu DNNN hiện nay được giao cho các Bộ, các tập đoàn, tổng công ty tự thực hiện và được đánh giá không đầy đủ. "Tới đây, tái cơ cấu DNNN được thực hiện theo hệ thống dọc, theo đó, việc phân cấp, phân quyền phải thể hiện rõ ràng, gắn kết chặt chẽ với việc xử lý các doanh nghiệp, dự án yếu kém", Phó Thủ tướng nêu rõ.

Thực tế này cũng được Thứ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp nêu ra tại cuộc họp. Dẫn số liệu của Bộ, ông Diệp cho biết: "Thời gian qua, các DNNN làm được 2 đồng thì “ăn” 1 đồng. Nhiều tập đoàn, tổng công ty nhà nước dành tới 90% lợi nhuận để chi trả cho vấn đề lương bổng. Thế nên mục tiêu tăng tỷ suất lợi nhuận trên vốn sở hữu không đạt được".

Không chỉ vậy, có những tập đoàn trước khi cổ phần hóa chỉ có 5 phòng chức năng nhưng sau cổ phần hóa lên tới 15 phòng do cổ phần hóa không thực chất, vốn Nhà nước vẫn còn nhiều.

Vụ trưởng Vụ Tiền lương- Lao động (Bộ LĐTB&XH) Tống Thị Minh cho biết thêm, có một nghịch lý đó là nhân sự có chất lượng cao thì bị trả lương thấp còn lao động trình độ thấp thì lại được trả lương cao. DNNN có số lượng lao động lớn, lương trung bình người lao động là 7 triệu đồng/người/tháng, cao hơn mức bình quân của các khối doanh nghiệp khác. "

"DNNN trả lương cho lao động trình độ thấp cao gấp 1,3 lần so với thị trường bên ngoài và trả lương cho lao động trình độ cao thì lại thấp hơn bên ngoài", bà Minh không khỏi băn khoăn.

Do đó, Thứ trưởng Doãn Mậu Diệp đề nghị đề án cần đặt ra các mục tiêu cụ thể, định lượng về tái cơ cấu DNNN trong 5 năm tới. Còn bà Tống Thị Minh kiến nghị Chính phủ sửa đổi, bổ sung pháp luật về công chức, viên chức, đổi mới cơ chế giá vốn cho DNNN theo hình thức thuê vốn đi kèm các điều kiện ràng buộc để DNNN tự chủ trong trả lương cho cán bộ, nhân viên.

Phải có cơ chế để DNNN “nhường sân” cho doanh nghiệp tư nhân

Đối với vấn đề sắp xếp DNNN, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông đề nghị, trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ công ích nên để doanh nghiệp tư nhân cạnh tranh với DNNN.

“Trong hoạt động công ích mà do DNNN đang thực hiện như chỉnh trang đô thị, cấp nước. Nếu có doanh nghiệp tư nhân đệ đơn xin tham gia đầu tư, kinh doanh với kế hoạch kinh doanh bài bản, hiệu quả hơn thì chính quyền phải ủng hộ và DNNN phải “nhường sân” cho doanh nghiệp tư nhân. Cơ chế này sẽ thể hiện đúng tinh thần DNNN chỉ tham gia lĩnh vực tư nhân khong làm được”, đại diện Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu quan điểm.

Lãnh đạo các Bộ Xây dựng, Giao thông vận tải, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị đề án cũng như các văn bản hướng dẫn thực hiện cần làm rõ các quy định về xác định giá trị DNNN để tránh làm mất vốn nhà nước.

Chỉ đạo tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ đồng tình với các bộ về việc Đề án cần đặt ra các mục tiêu định lượng cụ thể hơn như cổ phần hóa bao nhiêu DNNN, số lượng vốn nhà nước bán ra, tỷ lệ vốn nhà nước tại doanh nghiệp tới năm 2020 dự kiến còn bao nhiêu%, tỷ suất lợi nhuận trên doanh thu...

Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng lưu ý Bộ Tài chính quán triệt chủ trương Đảng là “không lạm dụng từ tái cơ cấu, DNNN nào có khả năng phục hồi mới tái cơ cấu, không thì phải xử lý luôn”.

Về hành lang pháp luật, Phó Thủ tướng đề nghị các bộ rà soát lại hệ thống pháp luật quy định thể chế, chức năng quản lý nhà nước, đại diện chủ sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp, hệ thống pháp luật liên quan tới cổ phần hóa, phương thức định giá DNNN, quản trị doanh nghiệp, giám sát nguồn lực đầu tư của DNNN,… để tiếp tục sửa đổi, bổ sung.

Phó Thủ tướng yêu cầu Đề án cũng cần làm rõ các giải pháp huy động nguồn lực thị trường tham gia tái cơ cấu DNNN; phân công, phân quyền rõ ràng cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban chỉ đạo đổi mới và phát triển doanh nghiệp, các Bộ, địa phương trong quyết định các vấn đề liên quan tới tái cơ cấu DNNN, nhất là các vấn đề liên quan tới lao động dôi dư, đất đai.

Bích Diệp (ghi)