Nhập khẩu ôtô cũ: “Nắn gân” các cơ quan quản lý?

Doanh nghiệp bảo vệ quan điểm giá đúng trên hợp đồng. Hải quan kêu sai. Một  phần dư luận ủng hộ mức giá khai báo. Không ít cho rằng đây là mức giá không  tưởng. Báo chí cũng có nhiều tiếng nói khác nhau. VAMA hân hoan. Người tiêu  dùng chờ đợi, hy vọng. Các doanh nghiệp lo ngại.

Có ý kiến đề nghị giảm thuế để tạo điều kiện cho xe cũ vào Việt Nam và cũng là mở cửa cho các doanh nghiệp nhập khẩu làm ăn “thật thà”. Bộ Tài chính khẳng định chưa có chuyện giảm thuế.

Theo Hải quan Hải Phòng, hồ sơ liên quan đến hai chiếc xe Mercedes E240 và S500 do Công ty TNHH Vĩnh Hoàng, Hải Phòng mở tờ khai hôm 19/5 được chuyển đến phòng tham vấn giá.

Một quan chức Hải quan thừa nhận, khâu xác định giá luôn là một thách thức. Tình hình ở TPHCM cũng tương tự. Thế là 10 chiếc xe vẫn im lìm nằm đợi ở cảng. Bao lâu nữa mới được thông quan thì chưa ai biết.

Xét trên bình diện kinh tế, trong cuộc “đụng đầu” cam go này thì rõ ràng là cơ quan quản lý Nhà nước mà cụ thể là Hải quan đứng trước những thách thức lớn.

Làm thế nào để không gây thiệt hại về thuế cho ngân sách, lại đảm bảo các thủ tục thông quan nhanh gọn để tạo điều kiện cho doanh nghiệp kinh doanh và mở đường cho người tiêu dùng được sử dụng những mặt hàng chất lượng với đúng giá trị của chúng.

Các thông tin từ thị trường nhập khẩu xe cũ cho thấy, 10 chiếc xe này có thể là “thỏ thí nghiệm” để “nắn gân” các cơ quan quản lý Nhà nước cũng như thông qua dư luận để gây sức ép.

Chính vì vậy, doanh nghiệp mới cho thông quan công khai và mở tờ khai với cái giá mà chính những nhà buôn chuyên nghiệp ở Hà Nội cũng ngao ngán. Họ chấp nhận “cuộc chiến” vì muốn mang về cho khách hàng “xe tốt, giá rẻ”? Hay chấp nhận tất cả để đi tìm nguồn lợi nhuận cao nhất?

“Chúng tôi thường nhập xe nguyên chiếc cũng không dám khai báo mức giá kinh khủng như vậy. Đành rằng RAV4 đời 2005, giá 10.000 USD hay Nissan Murano, 14.000 USD chứ xe Mercedes S-500 mà chỉ có 14.200 USD thì thật là...

Tất nhiên, tôi không phủ nhận khả năng một doanh nghiệp có thể lấy được mức giá ưu đãi một cách thực sự thông qua những phi vụ làm ăn tương tác một cách chính thống, không phi pháp. Giả định ngược lại cũng có thể.

Tôi nghĩ rằng dù các thủ tục thông quan kéo dài, cũng không ảnh hưởng đến kinh doanh như một số người liên đới kêu ca. Số vốn như vậy là quá nhỏ. Cái họ cần là một sự ngã ngũ. Giá khai báo được chấp nhận hay không? Và thông quan ra sao?”, Minh H-một tay buôn xe nhập khẩu nguyên chiếc ở Hà Nội nhận xét.

Xét về chuyên môn thì hải quan khó chứng minh được giá xe cũ ở bất cứ quốc gia nào. Người ta chỉ có thể khống chế giá xe mới theo đúng giá của nhà sản xuất công bố, không có nghĩa là đại lý buộc phải theo. Vẫn có thể giảm giá đến vài chục phần trăm và cân đối với các dòng xe khác.

Theo kinh nghiệm mua xe ở thị trường Đức và Bắc Mỹ, mọi mặt bằng giá đối với xe cũ chỉ là tham khảo. Ai cũng có quyền bán chiếc xe cũ với bất cứ giá nào (đã là đồ cũ thì không có một sự khống chế nào của luật pháp cả) mà không bị kiện tội bán phá giá.

Cơ quan quản lý Nhà nước chỉ có thể tham chiếu cách đánh thuế ở 6 phương pháp mà hải quan đưa ra. Chứ giá trên hợp đồng mua bán mới thực sự có giá trị pháp lý. Nếu mở cuộc điều tra thì phải làm ngay tại khâu bán, tức là với chính những công ty bán xe ở Australia và Hàn Quốc.

Tuy nhiên, để bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp (giữ uy tín với nước ngoài trong một thị trường quốc tế), thì phải thực hiện công việc này khẩn trương, nếu do trình độ hải quan yếu kém mà không thể giải quyết được sớm thì chi phí lưu kho, thiệt hại kinh tế đối với doanh nghiệp sẽ phải được đền bù bằng tài chính. Thậm chí khấu trừ ngược vào thuế khi được thông quan.

Xét trên bình diện giá được tham khảo ở các trang web, cũng như thông qua thị trường Đức và Bắc Mỹ thì giá khai báo của 10 chiếc xe đang chờ thông quan thực sự rất thấp so với thực tế. Đây là điều mà các doanh nghiệp cần phải có giải trình hợp lý: ví như thư giảm giá của nơi bán, chứng nhận xe tai nạn, hoặc các chứng từ khác.

Trước đây chúng ta từng có những cuộc tranh luận nảy lửa về vấn đề nhập khẩu xe mới mà đến nay vẫn chưa ngã ngũ, nhưng nhập xe cũ là một phạm trù khó định giá hơn nhiều. Theo luật pháp các nước phát triển, nếu hải quan không thể chứng minh được có sự gian lận thì buộc phải thông quan và giữ quyền xem xét và tham vấn giá trong một thời gian nhất định: 3 đến 5 năm.

Ngược lại, doanh nghiệp nhập xe có thể khởi kiện cơ quan Nhà nước tại tòa án thương mại vì cản trở hoạt động kinh tế. Tiếc là, ở Việt Nam, chưa có doanh nghiệp nào khởi kiện cơ quan quản lý vì không muốn bị gây khó dễ trong công việc sau này. Cuối cùng thì chỉ có người tiêu dùng là bị thiệt thòi vì xe tốt, giá rẻ xem ra chưa thể tiến vào Việt Nam một sớm một chiều.

Theo Nam Nguyên

Vneconomy