Mua ngân hàng giá 0 đồng: Tại sao không phải là 1 đồng?

Tại sao mua ngân hàng giá 0 đồng?

Đánh giá về công cuộc tái cấu trúc hệ thống ngân hàng, TS.Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính ngân hàng nhớ lại thời điểm năm 2011: Khi đó, bối cảnh nền kinh tế lạm phát lên tới 20%, giá vàng một ngày có thể tăng giá đến 20 lần. Các ngân hàng lao vào kinh doanh vàng. Kinh doanh vàng được cho là “con gà đẻ trứng vàng”.

Theo ông Nghĩa, thời điểm đó, việc người dân, ngân hàng, doanh nghiệp đổ xô vào kinh doanh vàng, buôn lậu vàng khiến cho dự trữ ngoại tệ giảm từ 23 tỷ USD xuống 7 tỷ USD. Còn lãi suất thì tăng cao, thanh khoản bất ổn khiến các ngân hàng đua nhau tăng lãi suất.

“Thậm chí, đến bà xã tôi ngày nào cũng đi rút tiền ra rồi gửi vào ngân hàng khác để ăn chênh lãi suất. Còn Ngân hàng Nhà nước phải đi xe máy để kiểm tra xem ngân hàng nào vi phạm huy động lãi suất. Hệ thống ngân hàng rơi vào tình trạng nguy hiểm thật sự, đặc biệt là những ngân hàng có những ông chủ là các tay buôn bất động sản.

Có thể nói thời 2008 - 2009, chưa bao giờ hệ thống ngân hàng lại tồi tệ đến thế, nhiều lãnh đạo ngân hàng rơi vào vòng lao lý. Nhưng hiện giờ, chúng ta đã vượt qua thời điểm gai góc trên trong vòng một thời gian khá ngắn là 3 năm”, ông Nghĩa nhớ lại.

Trong một quá trình đầy cam go như vậy, nhiều người đặt ra các nghi vấn: Tại sao độc quyền vàng? Tại sao “đuổi vàng” ra khỏi Ngân hàng Nhà nước (NHNN)? Tại sao mua ngân hàng với giá 0 đồng?

“Mua ngân hàng với giá 0 đồng thực sự là phương sách vững chắc về mặt pháp lý. Điều 149 Luật Các tổ chức tín dụng nêu rõ, NHNN có quyền trực tiếp mua hoặc chỉ định tổ chức tín dụng khác mua lại ngân hàng yếu kém, những ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt, nếu ngân hàng đó không thực hiện được việc tăng vốn, không thực hiện phương án tăng vốn theo quy định của NHNN”, ông Nghĩa lý giải.

Các ngân hàng đã có thể thở bằng chính "bình ô xi" của mình

Giải thích tại sao lại là 0 đồng, TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết: NHNN đã mời các công ty định giá độc lập đến định giá ngân hàng, khi nợ xấu vượt 2, 3 lần vốn tự có, thì ngân hàng này không còn giá trị.

Tại sao lại phải là NHNN mua, sao không để ngân hàng ngoại thương mua? Theo ông Nghĩa: Vì NHNN đã có kinh nghiệm. Những ngân hàng bệnh tật không chỉ mập mờ trong bảng báo cáo chất lượng tài sản, mà họ cũng rất “tự kiêu”, cho rằng tài sản của mình đáng giá ngàn vàng.

Hơn nữa, tất cả các ngân hàng bị mua đều đã được cho thời hạn khắc phục trong hai năm, nhưng họ cũng không gượng dậy được.

“Lúc này, cần phải NHNN ra tay, chấm dứt những trò mặc cả, chây ì, coi thường quá trình phục hồi kinh tế của toàn quốc gia”, ông Nghĩa thẳng thắn nói.

Vậy NHNN lấy đâu ra tiền mà mua?, TS. Lê Xuân Nghĩa cho biết, thực ra NHNN không tốn đồng nào. Họ mua không phải là “xòe tiền” ra mua lại tài sản, mà mua là để chấn chỉnh lại hệ thống của ngân hàng đó, sau đó bán lại cho một ngân hàng khỏe mạnh hơn

Còn theo đánh giá của ông Trương Văn Phước, Phó chủ tịch Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia, hiện nay, các ngân hàng đã có thể thở bằng chính bình ô xi của mình.

Ông Phước cho biết, các ngân hàng trong diện tái cơ cấu đã có nhiều thành tựu, vốn chủ sở hữu đã tăng lên 18%, vốn huy động đã tăng 147%, tín dụng tăng 87%, dự phòng rủi ro tăng 146%. Chứng tỏ rằng các ngân hàng đã hoạt động tốt lên rất nhiều.

Tuy nhiên, theo ý kiến của ông Phước, khái niệm 0 đồng mà chúng ta đưa ra là quá vắn tắt, thị trường không hiểu. Hệ thống văn bản pháp luật của chúng ta chưa có văn bản quy phạm pháp luật nào quy định rõ khái niệm “0 đồng”. Việc NHNN mua lại toàn bộ cổ phiếu hiện hữu của các cổ đông vì âm vốn chủ sở hữu chứ không phải là mua lại ngân hàng.

“Việc phục hồi các ngân hàng 0 đồng là trong tầm tay. Các ngân hàng trong diện 0 đồng lỗ mấy chục nghìn tỷ là sai. Việc có thông tin ấy là lỗi của NHNN khi đưa thông tin không rõ ràng. Thực tế, giá trị của tài sản bảo đảm đã không được nhìn nhận trên cơ sở của tính sở hữu hợp pháp tài sản đó”, ông Phước phê bình.

Nguyễn Hiền