Không thể thấy nộp thuế chậm là "đè" doanh nghiệp ra phạt

Đây là chia sẻ của bà Nguyễn Thị Cúc, Hội tư vấn thuế Việt Nam, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế tại Hội thảo Thay đổi trong bối cảnh mới của Thuế và Hải quan vừa diễn ra sáng nay (16/5) tại Hà Nội.

Bà Cúc khẳng định, hiện các tranh chấp chậm nộp giữa DN với các cơ quan Nhà nước đang tăng lên do DN tự kê khai, tự nộp thuế. Sau đó cơ quan thuế, hải quan vào cuộc phát hiện sai phạm, nộp thiếu sẽ bị xử phạt.

Nhiều trường hợp do DN kê khai và nộp sai nhưng cũng có trường hợp cơ quan thuế, hải quan sai, nhầm lẫn. Nếu sai phạm do hải quan, phần chịu trách nhiệm phải thuộc về cơ quan hải quan, thuế.

Theo bà Cúc, trong thanh tra kiểm tra chính sách thuế, hải quan và bảo hiểm thì phải đánh giá công bằng cho cả DN và cơ quan thực thi chính sách. Sai ở đâu đối tượng đó phải chịu trách nhiệm, nếu DN làm tốt, cơ quan hải quan, thuế làm tốt thì phải tuyên dương. Ở đâu làm sai phải xử phạt, không thể cứ thấy DN chậm nộp thuế là "đè" DN ra phạt chậm nộp được.

DN bị thanh tra kiểm tra thu đủ thì tốt, tuyên dương và chúng ta nên mừng chứ không thể cứ thanh tra kiểm tra ra là phải tăng thu. "Tôi nhớ câu chuyện là năm 2016, một DN FDI của Nhật tại Hà Nội đã gửi lời cảm ơn đến cơ quan Thuế của Hà Nội vì đã phát hiện ra công ty này khai sai, nộp thuế thừa hơn 3 tỷ đồng", bà Cúc kể.

Theo bà Cúc, trong quy định phạt chậm nộp thuế hiện nay nếu DN xác định mình khai sai thì phải tự tính mức phạt và nộp về cơ quan thuế, hải quan. Ví dụ nếu thuế VAT từ tháng 1 của DN bị khai sai (khai thiếu) thì đến nay là tháng 5, DN phải tính được số thuế phải nộp thêm, cộng với số ngày chậm nộp, cộng thêm 0,03% và bị phạt thêm 2% do khai thiếu trong trường hợp nếu không xác định là gian lận. Còn khi cơ quan thuế, hải quan vào cuộc kiểm tra rồi, nếu bị xác định là gian lận thì số bị phạt có thể gấp 1 - 2 lần.

Bà này khẳng định, về cách tính và nộp thuế cũng như cơ chế phạt do chậm nộp hiện nay bị xung đột các bên nhiều nhất. Là người tư vấn thuế, tôi cho rằng nếu DN sai trong cơ chế thuế hải quan thì cơ quan Nhà nước phải chịu trách nhiệm.

Theo bà Cúc, hiện cơ chế phạt chậm nộp ngoài phạm vi 90 ngày đã được giảm từ 0,07% (năm 2014), 0,05% (năm 2015) xuống còn 0,03% (tháng 6/2016). Tuy nhiên, tính sai thuế, chậm nộp thuế của DN do lỗi của cơ quan hải quan, thuế thì DN phải có văn bản kiến nghị chỉ rõ số tiền truy thu, gửi cơ quan thuế, sau đó cơ quan thuế mới ra quyết định hướng xử lý.

Bà Cúc khẳng định: "Về quy trình xử lý khác nhau, nhưng theo tôi việc xử phạt cơ quan nhà nước sai nên bình đẳng, bằng với việc DN bị xử phạt chậm nộp thuế thì sẽ phù hợp hơn"

Nguyễn Tuyền