Hàng không đối mặt phá sản vì Covid-19 lần 2

Vốn đã phải chịu thiệt hại nặng nề sau giai đoạn đầu của dịch Covid-19, các hãng hàng không vừa nhen nhóm hy vọng thì bỗng dưng dịch lại bùng phát và diễn biến phức tạp, khiến họ phải đối mặt với “trận chiến” lần thứ hai. Liệu họ có đủ sức vượt qua với sự nỗ lực của riêng mình, nếu không có chính sách hỗ trợ kịp thời của Nhà nước?

Cao điểm hè kết thúc sớm bất ngờ

Khảo sát của Báo Giao thông trên các kênh bán vé trực tuyến những ngày này, hành khách đã không thể đặt vé cho các chuyến bay đi/đến Đà Nẵng.

Vé bán trên chặng bay này chỉ bắt đầu hiển thị từ ngày 12/8, sau khi lệnh dừng toàn bộ chuyến bay chở khách trên các đường bay nội địa đi/đến Đà Nẵng hết hiệu lực.

Trên các chặng bay nội địa khác, đặc biệt là các chặng bay đến các điểm du lịch nổi tiếng như: Nha Trang, Phú Quốc, Quy Nhơn… dù vẫn được khai thác bình thường và đang là mùa cao điểm nhưng vé còn rất nhiều, dù giá rất rẻ, chưa đến 2 triệu đồng cho một vé khứ hồi. Thậm chí nếu chấp nhận đi vào các khung giờ muộn trong ngày, giá vé còn thấp hơn nữa.

Trao đổi với Báo Giao thông, đại diện Vietnam Airlines cho biết, hàng không lại bắt đầu với “trận chiến” thứ 2, sau diễn biến của dịch Covid-19. Điều đó cũng đồng nghĩa với cao điểm hè đã kết thúc sớm bất ngờ so với dự kiến.

“Trước đây, chúng tôi dự báo cao điểm hè sẽ bắt đầu từ tháng 7, dự kiến kéo dài đến khoảng ngày 5/9 sau khi học sinh đi học trở lại.

Tuy nhiên, sau khi dịch bùng phát tại Đà Nẵng và có dấu hiệu lan ra một số tỉnh thành, cùng với việc giảm mạnh số chuyến bay khai thác trong ngày, lượng khách đi máy bay cũng giảm đột ngột”, đại diện Vietnam Airlines cho hay.

Theo tìm hiểu, trước khi dịch bùng phát trở lại tại Đà Nẵng, Vietnam Airlines khai thác gần 500 chuyến bay mỗi ngày. Tuy nhiên, trong ngày 30/7, con số này chỉ còn 305 chuyến. Tỷ lệ lấp đầy trên mỗi chuyến bay cũng giảm từ trên 90% xuống còn trên dưới 70%.

Trao đổi với Báo Giao thông về tác động của đợt bùng phát dịch lần này đến ngành hàng không, Cục trưởng Cục Hàng không VN Đinh Việt Thắng cho biết, 11 đường bay từ các cảng hàng không trong nước đi/đến Đà Nẵng với tổng số xấp xỉ 100 chuyến/chiều/ngày đã phải dừng hoàn toàn từ ngày 28/7.

Số liệu thống kê trong những ngày qua cho thấy, so với trước khi dịch bùng phát trở lại, số chuyến bay khai thác nói chung đã giảm khoảng 12%, lượng khách giảm khoảng hơn 30%.

Trong ngày 30/7, các hãng hàng không chỉ khai khác 656 chuyến bay, chở hơn 93,5 nghìn hành khách. Tỷ lệ khách trên mỗi chuyến bay chỉ đạt khoảng 70%.

Đánh giá thêm, ông Thắng cho hay, khả năng phục hồi nhanh chóng, mạnh mẽ của thị trường hàng không như đợt đầu là rất khó.

Theo số liệu đặt chỗ của các hãng hàng không, chỉ trong 5 ngày, từ ngày 27 - 31/7, số lượng khách đến Đà Nẵng lên tới 80 nghìn khách.

Như vậy, sau lệnh dừng bay đến đây, ít nhất có 80 nghìn vé phải hoàn, huỷ, chưa tính lượng vé máy bay đã được hành khách đặt mua và bay trong tháng 8.

Các hãng Vietjet, Bamboo Airways, Vietnam Airlines đều đã đưa ra các chính sách hỗ trợ khách hàng.

Mong tiếp cận khoản vay lãi suất 0 đồng

Đến thời điểm này, cả 3 hãng hàng không lớn là Vietnam Airlines, Vietjet Air và Bamboo Airways đều kiến nghị Chính phủ, Bộ GTVT có thêm các chính sách hỗ trợ, đặc biệt đề xuất tiếp cận các khoản vay quy mô lớn, lãi suất 0 đồng để có thể vượt qua những khó khăn do ảnh hưởng của dịch Covid-19.

Theo tìm hiểu, Bộ GTVT, Cục Hàng không VN đã tạo điều kiện cho hoạt động khai thác của các hãng hàng không sau thời gian hết dịch liên quan đến việc sử dụng slot tại các cảng hàng không Việt Nam (không áp dụng việc tính slot lịch sử trong việc phân bổ slot cho các hãng hàng không Việt Nam).

Các hãng cũng được tạo điều kiện vận chuyển hàng hóa bằng tàu bay chở khách...

Cục Hàng không VN cũng yêu cầu các doanh nghiệp cung ứng và sử dụng dịch vụ trong ngành hàng không chủ động hỗ trợ nhau.

Hiện nay, TCT Cảng Hàng không Việt Nam (ACV) đã miễn, giảm giá nhiều dịch vụ hàng không cho tất cả các hãng đang sử dụng dịch vụ tại các cảng hàng không của ACV. Theo đó, có 7 loại dịch vụ thuộc thẩm quyền được ACV miễn, giảm giá từ 10 - 50%.

Riêng dịch vụ thuê văn phòng đại diện hãng, đối với các hãng hàng không dừng bay sẽ giảm 100%, còn các hãng vẫn duy trì bay sẽ giảm 30%. Các dịch vụ trên được miễn, giảm giá từ ngày 1/3/2020 đến hết tháng 8/2020.

Ngoài ra, Cục Hàng không VN đã báo cáo Bộ GTVT về việc xây dựng Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 53 quy định mức giá, khung giá một số dịch vụ chuyên ngành hàng không tại các cảng hàng không, sân bay Việt Nam.

Trong đó, bổ sung quy định giảm 50% giá cất cánh, hạ cánh tàu bay và giá dịch vụ điều hành bay đi/đến đối với các chuyến bay nội địa từ tháng 3 cho đến hết tháng 9/2020; áp dụng mức giá tối thiểu 0 đồng đối với các dịch vụ chuyên ngành hàng không thuộc danh mục Nhà nước quy định khung giá từ tháng 3 cho đến hết tháng 9/2020.

Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Cục Hàng không VN cũng đề xuất Bộ GTVT báo cáo Chính phủ xem xét, có các biện pháp hỗ trợ về lãi suất vay vốn đối với các hãng hàng không Việt Nam.

Chính phủ đã chuẩn bị sẵn mọi kịch bản

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Bùi Đức Thụ, thành viên Hội đồng tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia cho biết, vừa qua Chính phủ, Quốc hội đều đã ban hành cơ chế chính sách hỗ trợ về cả tài chính lẫn tiền tệ để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế.

Dù chính sách được ban hành rất kịp thời, rất trúng nhưng khi triển khai tại chậm. Theo tính toán tới nay mới chỉ khoảng 30% chính sách được thực hiện.

Trước tình hình bệnh dịch mới quay lại, Hội đồng tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia đã họp và thống nhất đề nghị: Thứ nhất, cần tiếp tục theo dõi tiến trình, chủ động ngăn chặn kiểm soát dịch bệnh; coi đây là điều kiện cần và hàng đầu để ổn định tình hình kinh tế xã hội.

Thứ hai, Chính phủ cần xem xét các giải pháp hỗ trợ thêm, ban hành các gói hỗ trợ mới dài hạn hơn nhằm tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy quá trình tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả sức chống chịu của doanh nghiệp.

Theo ông Thụ, hàng không và du lịch là 2 ngành chịu tổn thất nặng nề của dịch Covid-19, nếu tiếp tục khó khăn, dẫn tới phá sản sẽ mang lại những hậu quả khôn lường.

Riêng đối với ngành hàng không, cơ chế hỗ trợ thuộc thẩm quyền Chính phủ, hiện đang nghiên cứu xây dựng. Đơn cử việc dùng ngân sách cho vay với lãi suất 0% tới nay vẫn chưa có cơ chế.

“Trước mắt cần làm rõ đối tượng, mục tiêu, phương thức và chế độ trách nhiệm cả bên sử dụng vốn lẫn bộ ngành liên quan. Trên cơ sở đó mới có thể giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội hoặc Ngân hàng Phát triển Việt Nam thực hiện”, ông Thụ thông tin.

Trong khi đó, ông Nguyễn Đức Kiên, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Tổ trưởng tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng đánh giá, sự ngưng trệ của ngành hàng không tác động tiêu cực đến sự phát triển của các ngành kinh tế mũi nhọn, bao gồm thương mại, dịch vụ, du lịch…

“Theo nghiên cứu của chúng tôi, 1 việc làm trong ngành hàng không có thể tạo thêm hàng chục việc làm cho các ngành lĩnh vực kinh tế khác. Do đó so với dệt may, luyện thép hay sản xuất lắp ráp ô tô, hàng không là ngành được Chính phủ tập trung xử lý hỗ trợ nhiều nhất”, ông Kiên nói và dẫn chứng, mới đây, Chính phủ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh giảm 30% mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhiên liệu bay từ ngày 1/8 cho đến hết ngày 31/12/2020.

Trước đó, cũng đã điều chỉnh giảm 10% mức thu, nộp phí nhượng quyền khai thác cảng hàng không sân bay; giảm 20% mức phí đăng ký giao dịch bảo đảm đối với máy bay và phí thẩm định cấp chứng chỉ, giấy phép...

“Tất cả những gì có thể làm, Chính phủ đã làm rồi. Các chính sách hỗ trợ trên không thể giúp hàng không phát triển nhưng ít nhất cũng có thể tạo ra dòng tiền để đảm bảo tính thanh khoản trong các hoạt động tài chính của mình.

Còn với tình hình như hiện nay thì chắc chắn ngành hàng không vẫn đang phải chịu lỗ”, ông Kiên nói và cho biết thêm, trong bối cảnh dịch quay trở lại phức tạp, cần phải theo dõi sát sao diễn biến tiếp theo để đưa ra những quyết sách phù hợp.

Chính phủ đã có những kịch bản ứng phó với từng giai đoạn dịch bệnh, ngay cả trong tình huống xấu nhất xảy ra.