Bộ trưởng Công Thương: Cần ngăn chặn thuốc lá điện tử nhập lậu từ biên giới

Chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên chiều ngày 4/6, đại biểu Trần Thị Thanh Lam (Bến Tre) cho biết, thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng chưa được thừa nhận ở Việt Nam nhưng lại được bán tràn lan trên thị trường, nhất là qua môi trường không gian mạng, đến mức đáng báo động, gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, nhất là giới trẻ.

"Các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trên thị trường hiện nay là hàng nhập lậu chưa rõ nguồn gốc, xuất xứ", bà Lam khẳng định. 

Bà Lam đặt câu hỏi về trách nhiệm quản lý Nhà nước trong quản lý thị trường và cam kết của Bộ trưởng Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên về vấn đề này.

Trả lời câu hỏi của bà Lam, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, kinh doanh thuốc lá là ngành nghề kinh doanh có điều kiện và được điều chỉnh bởi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá và Nghị định 67 hướng dẫn thực hiện luật này. Sản phẩm thuốc lá thế hệ mới bao gồm cả thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng thì chưa được định nghĩa cụ thể trong luật hiện hành.

"Thời gian vừa qua có thể nói là chúng ta đang tồn tại một khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý Nhà nước đối với loại hình sản phẩm này", Bộ trưởng khẳng định.

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, trên thực tế, mặc dù chưa có chính sách quản lý nhưng tới giờ này thì Bộ Công Thương - với tư cách là cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực - chưa cấp phép kinh doanh và đăng ký cho website thương mại điện tử kinh doanh thuốc lá thế hệ mới cho bất kể doanh nghiệp nào.

Đồng thời Bộ cũng đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường địa phương tăng cường kiểm tra, đấu tranh, xử lý rất nhiều vụ việc vi phạm với số lượng rất lớn trong thời gian vừa qua, như là quản lý thị trường Hà Nam thu giữ trên 108.000 sản phẩm hay quản lý thị trường Bắc Ninh thu giữ 103.000 sản phẩm, tại Hà Nội cũng thu giữ hơn 11.000 sản phẩm.

Để quản lý tình trạng thuốc lá điện tử, thuốc lá thế hệ mới đang tràn lan hiện nay, Bộ trưởng Công Thương cho biết, Bộ này đề xuất đề xuất và sẽ quyết liệt triển khai một số nhiệm vụ cụ thể.

Trước hết là cùng các bộ, ngành hữu quan do Bộ Y tế chủ trì thì sẽ tham mưu các cơ quan có thẩm quyền ban hành chính sách quản lý chặt chẽ, rõ ràng đối với thuốc lá điện tử để khắc phục tình trạng có khoảng trống về pháp lý trong lĩnh vực này, tạo cơ sở để các ban, ngành, địa phương thực hiện một cách đồng bộ, có căn cứ pháp luật.

Đồng thời, Bộ cũng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương dành nguồn lực thỏa đáng để thực hiện hiệu quả Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử nói riêng.

Thứ hai là tiếp tục chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường phối hợp với cơ quan chức năng địa phương tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm. Phối hợp chặt chẽ các lực lượng như là Ban Chỉ đạo 389, hải quan và biên phòng, chính quyền các địa phương thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng tại Công điện số 47 ngày 13/5/2024 để quản lý tốt thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang lan tràn trên nhiều nơi.

"Các vi phạm đối với thuốc lá truyền thống hay thuốc lá thế hệ mới hiện nay thì chủ yếu là do nhập lậu. Do đó, lực lượng chức năng cần ngăn chặn ngay từ biên giới chứ còn khi vào đất liền rồi thì rõ ràng việc quản lý là cả một câu chuyện khó khăn", Bộ trưởng nhấn mạnh. 

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường công tác thông tin giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt là đối với đối tượng yếu thế, đối tượng là trẻ em, học sinh.

"Có thể xem xét đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường về tác hại của thuốc lá nói chung và thuốc lá thế hệ mới nói riêng, rồi những quy định cấm của pháp luật và những chế tài xử lý. Đặc biệt cần phải huy động được sự tham gia của các lực lượng xã hội như đoàn thanh niên, đội thiếu niên, gia đình, nhà trường, cộng đồng dân cư trong việc tuyên truyền, giáo dục về tác hại thuốc lá và quản lý con em mình", Bộ trưởng nêu.

Cuối cùng, vẫn phải đề cao trách nhiệm của chính quyền địa phương trong quản lý nhà nước trên địa bàn lãnh thổ, bởi vì có lẽ không có gì là chính quyền cơ sở không nắm được, không biết được và không có trách nhiệm trong việc quản lý.

Tham gia chất vấn về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (TP Hà Nội) bày tỏ suy nghĩ về một số nội dung chưa rõ. Cụ thể, một là đã có nhiều biện pháp để phòng, chống buôn lậu thuốc làm mới như Bộ trưởng trình bày, nhưng có hiệu quả không? Vì tỷ lệ hút thuốc lá điện tử vẫn tăng lên rất nhiều, tỷ lệ buôn bán và sản xuất thuốc lá điện tử (thuốc lá thế hệ mới) tăng lên rất nhiều.

Hai là Bộ Công Thương có đề nghị thí điểm về việc nhập thuốc lá mới nữa không? Ba là đang có khoảng trống pháp lý giống như Bộ trưởng có nói về quản lý thuốc lá điện tử.

"Vậy Bộ trưởng có đề xuất gì để chấm dứt cho được tình trạng khoảng trống pháp lý đó?", ông Trí chất vấn.

Sáng nay, Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên sẽ dành thời gian để tiếp tục trả lời chất vấn của một số đại biểu đặt những câu hỏi chất vấn, tranh luận cuối cùng trong phiên chiều 4/6.