Bộ Tài chính cảnh báo việc lách luật để đầu tư trái phiếu vì lãi suất cao

Thị trường phản ứng tích cực với chính sách

Theo số liệu cập nhật mới nhất của Bộ Tài chính, trong 6 tháng đầu năm nay, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là 168.702 tỷ đồng, phát hành ra công chúng là 15.375 tỷ đồng. Cơ quan quản lý đánh giá bước đầu có sự dịch chuyển từ phát hành riêng lẻ sang phát hành ra công chúng. Tín hiệu này là tốt trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp.

Các công ty chứng khoán là đối tượng mua vào chính trên thị trường sơ cấp, chiếm 44% tổng khối lượng phát hành. Nhóm tổ chức tín dụng chiếm 25%. Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân mua trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trên thị trường sơ cấp chiếm chưa đến 6% khối lượng phát hành, giảm mạnh so với con số gần 13% của năm 2020. 

Từ đầu năm 2021, khung pháp lý mới có hiệu lực, yêu cầu cá nhân phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp mới được tham gia mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ. Quy định này góp phần bảo vệ lợi ích nhà đầu tư, hạn chế đối tượng cá nhân không có khả năng đánh giá rủi ro của trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ vẫn tham gia thị trường. 

Cảnh báo việc lách luật để trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp

Tuy nhiên, ông Nguyễn Hoàng Dương, Phó Vụ trưởng Vụ Tài chính các ngân hàng và tổ chức tài chính của Bộ Tài chính, đánh giá vẫn còn những rủi ro tiềm ẩn trên thị trường trái phiếu.

Bộ Tài chính lưu ý mọi hành vi lách các quy định của pháp luật để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với mục đích mua trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ nhưng không đánh giá, phân tích được rủi ro, không nắm rõ điều kiện, điều khoản, chất lượng tài sản đảm bảo, trái phiếu có được mua lại hay không. Việc này trực tiếp gây ra rủi ro cho nhà đầu tư, và nhà đầu tư có thể không thu hồi được số tiền mua trái phiếu.

Nhà đầu tư cá nhân có thể vi phạm quy định của pháp luật nếu cơ quan quản lý Nhà nước phát hiện được các hành vi "lách" quy định để trở thành nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Trên thị trường có hiện tượng tổ chức cung cấp dịch vụ như công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại chào mời, phân phối trái phiếu doanh nghiệp không đúng đối tượng nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp. Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước sẽ tăng cường kiểm tra việc cung cấp dịch vụ về trái phiếu của các tổ chức cung cấp dịch vụ để xử phạt nghiêm các hành vi vi phạm. 

Cơ quan quản lý lưu ý tổ chức cung cấp dịch vụ trái phiếu không chào mời, đặc biệt với nhà đầu tư cá nhân không chuyên nghiệp bằng mọi giá. Khi phân phối trái phiếu doanh nghiệp, tổ chức phải cung cấp đầy đủ các thông tin về rủi ro của trái phiếu và quyền lợi của trái chủ, không để nhà đầu tư nhầm hiểu là trái phiếu sẽ được tổ chức phân phối trái phiếu đảm bảo được mọi rủi ro.

Bộ Tài chính khuyến cáo nhà đầu tư phân biệt rõ phương thức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng và phát hành riêng lẻ, hết sức lưu ý lãi suất cao cũng đi kèm với rủi ro cao. Vì vậy, cần thận trọng đánh giá kỹ về các rủi ro trước khi quyết định mua trái phiếu. 

Nhà đầu tư cần yêu cầu doanh nghiệp phát hành trái phiếu, tổ chức môi giới cung cấp đầy đủ các thông tin bao gồm mục đích phát hành, tài sản đảm bảo có hay không, cam kết của doanh nghiệp phát hành đối với trái phiếu, kỳ hạn và phương thức trả nợ gốc, lãi, tình hình tài chính của nhà phát hành, quy trình, hồ sơ về xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Nhà đầu tư đặc biệt lưu ý không mua trái phiếu thông qua chào mời của các tổ chức cung cấp dịch vụ như công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại nếu chưa tìm hiểu kỹ về tình hình tài chính của doanh nghiệp phát hành và các điều kiện, điều khoản của trái phiếu. 

"Các tổ chức phân phối trái phiếu không có nghĩa vụ đảm bảo an toàn cho việc đầu tư. Các tổ chức này chỉ hưởng phí dịch vụ từ doanh nghiệp phát hành, không chịu trách nhiệm về việc doanh nghiệp có hoàn trả được gốc, lãi trái phiếu khi đến hạn hay không. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của doanh nghiệp phát hành", đại diện Bộ Tài chính cảnh báo.