“Bắt bệnh” Trung Quốc phá giá đồng nhân dân tệ

Ngày 11/8, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã quyết định hạ giá đồng Nhân dân tệ (NDT) xuống gần 2% so với đồng USD, nói là để khắc phục tình trạng yếu kém của nền kinh tế và là bước đi nhằm hướng tới cải cách hệ thống tiền tệ.

Động thái này khiến đồng NDT của Trung Quốc bị hạ xuống mức thấp nhất so với cách đây 3 năm.

Sau khi PBOC chủ động điều chỉnh hạ giá 1,9% đồng nhân dân tệ (CNY) theo mục tiêu điều hành vào ngày 11/8, liên tiếp sau đó, đồng CNY tiếp tục giảm giá 1,6% trong ngày 12/8 và 1,1% trong ngày 13/8.

Như vậy, chỉ trong 3 ngày, đồng CNY đã mất giá tổng cộng 4,6%, làm dấy lên lo ngại rằng tỷ giá đồng tiền này sắp tới sẽ rơi tự do.

Từ khắc phục suy giảm kinh tế…

Thời gian vừa qua, Bắc Kinh đã cố giữ giá đồng NDT để khuyến khích người dân trong nước mua hàng hóa nhiều hơn và các công ty Trung Quốc có thể đầu tư ra nước ngoài một cách thuận lợi hơn.

Tuy nhiên, trong tháng 7 xuất khẩu của Trung Quốc bất ngờ giảm 8,3% so với cùng kỳ năm ngoái, nhập khẩu trong cùng thời gian cũng giảm 8,1%, sau khi đã giảm 6,1% hồi tháng 6.

Giới quan sát cho rằng, Trung Quốc đã buộc phải chọn thời điểm này phá giá đồng NDT, nhằm nỗ lực hỗ trợ cho các nhà xuất khẩu trong nước. Quyết định này sẽ làm tăng tính cạnh tranh của hàng xuất khẩu Trung Quốc, trong bối cảnh nền kinh tế nước này đang tăng trưởng ở mức chậm nhất kể từ 6 năm trở lại đây.

Các số liệu kinh tế được coi là ảm đạm như: xuất khẩu sụt giảm, hoạt động sản xuất tăng trưởng yếu hơn dự báo, tín dụng cũng tăng trưởng chậm lại. Các nhà hoạch định chính sách của Trung Quốc đang cố gắng cân bằng giữa kích cầu kinh tế và cắt giảm đầu tư dựa vào vay nợ.

Vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng, việc chững lại và suy giảm của nền kinh tế Trung Quốc đã trở thành vấn đề cấp bách nhất cần xử lý bằng công cụ tỷ giá.

Động thái nêu trên cũng làm dấy lên sự nghi ngờ về sức khỏe của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, đồng thời tác động trực tiếp lên đồng tiền của cả đối thủ cạnh tranh và đối tác thương mại.

Đến chạy đua vào “rổ tiền” SDR…

Trước đó, PBOC cố duy trì tình trạng ổn định của đồng NDT so với đồng USD, nhằm khuyến khích sử dụng đồng NDT rộng rãi trên phạm vi toàn cầu để đồng NDT có thể được IMF lựa chọn trở thành đồng tiền dự trữ quốc tế cùng với các đồng tiền khác như: USD, EUR, YEN và Bảng Anh trong “rổ tiền” có Quyền rút vốn đặc biệt (SDR).

Tuy nhiên, giờ đây thì khác, IMF đã chuyển cuộc họp để xét tuyển thêm các đồng tiền có thể tham gia vào “rổ tiền” có khả năng thanh toán toàn cầu đến tháng 9/2016, thay cho kế hoạch cũ ấn định và tháng 10/2015.

Mặt khác, đồng NDT mạnh đã gây áp lực lên kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Sản lượng hàng xuất khẩu từ Trung Quốc ra nước ngoài suy giảm đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

“Việc giữ tỷ giá NDT/ USD ổn định mang lại lợi ích trong khi đồng NDT chạy đua vào SDR, nhưng hiện nay chính sách tiền tệ nới lỏng yêu cầu trước tiên lại là giữ đồng NDT yếu hơn”. “Điều này làm tăng thêm sức hấp dẫn cho đồng USD trước khi bước vào cuộc họp tháng tới” của FED.

Giới quan sát cho rằng: “Động thái của PBOC là sự điều chỉnh duy nhất trong kế hoạch duy trì đồng NDT ổn định ở mức “hợp lý”. Đồng thời vai trò của thị trường được nâng cao trong việc xác định tỷ giá cố định”.

John Gorman, người đứng đầu các giao dịch lãi suất đồng USD tại Nomuara Holding Inc châu Á - Thái Bình Dương tại Tokyo cho hay: “Họ nói rằng, đây là lần điều chỉnh duy nhất nhưng tôi không nghĩ rằng thị trường thực sự như vậy. Đây có thể là khởi đầu của một sự thay đổi rộng lớn hơn. Đó là lý do vì sao thị trường đang phản ứng mạnh mẽ như vậy”.

Tác động toàn cầu…

Đồng NDT giảm giá mạnh nhất trong 2 thập kỷ qua, khiến các các đồng tiền khác cũng lao dốc mạnh. Thị trường hàng hóa giảm điểm, trong khi chứng khoán Hồng Kông và trái phiếu Mỹ lại tăng giá.

Chốt phiên sáng ngày 12/8 tỷ giá tham chiếu của NDT với USD thêm 1,62%, xuống 6,3306 NDT đổi 1 USD. Trước đó tỷ giá tham chiếu được cố định ở mức 6,2298 NDT đổi 1 USD. Đây là mức giảm mạnh nhất kể từ khi Trung Quốc thống nhất tỷ giá chính thức và tỷ giá trên thị trường tự do từ năm 1994.

Chỉ số Bloomberg JPMorgan Asia Dollar Index cũng giảm xuống mức thấp nhất kể từ năm 2009, trong khi chỉ số thị trường hàng hóa cũng giảm 0,7%. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm 5 điểm cơ bản. Chỉ số Hang Seng China Enterprises Index tăng 1,2%.

Các đồng tiền của Australia, Hàn Quốc và Singapore giảm ít nhất 1%. Trên thị trường Hồng Kông, đồng NDT cũng giảm 1,6%.

Cùng ngày, chỉ số MSCI châu Á Thái Bình Dương giảm 0,3%, trong khi các hợp đồng tương lai trên chỉ số S&P 500 cũng mất 0,4%. Chỉ số Shanghai Composite giảm 0,5%.

Với kinh tế Mỹ cũng ảnh hưởng không nhỏ, nhất là các nhà sản xuất và xuất khẩu do chính sách điều chỉnh tỷ giá đồng NDT của Bắc Kinh. Có chuyên gia nhận xét, trên thực tế Trung Quốc đang “xuất khẩu giảm phát” sang Mỹ.

Trong khi đồng USD tăng giá so với 16 đồng tiền chủ yếu, thì đồng đô la Australia, New Zealand, Singapore và Đài Loan giảm mạnh, ít nhất là 0,7%. Đồng won của Hàn Quốc cũng không thoát khỏi cơn sụt giảm.

Cơn sốt tăng giá đồng USD đã phai mờ dần vào hồi đầu năm nay. Tuy nhiên, cuối tháng 6, đồng USD sau khi giảm 1,7% trong 3 tháng, nhưng chỉ số hoán đổi giao ngay của đồng USD trong 3 quý trước theo Bloomberg vẫn tăng 20%.

Vì thế, quyết định của PBOC phá giá đồng NDT sẽ có tác động toàn cầu, cả trong ngắn, trung hạn và dài hạn.

Và nảy sinh hệ quả trái chiều…

Giới phân tích cho rằng, chính Trung Quốc sẽ chịu hệ quả rất lớn từ việc phá giá đồng NDT, vì trên thị trường hàng hóa thì người mua lớn nhất lại là người tiêu dùng Trung Quốc.

Theo chỉ số Bloomberg Commodity Index thì “đồng NDT giảm giá, giá hàng hóa sẽ tăng lên đối với người mua ở Trung Quốc”, nên việc thay đổi chính sách tiền tệ rất có thể sẽ nảy sinh hệ quả trái chiều.

Việc phá giá đồng NDT còn gây quan ngại rằng sẽ còn rất lâu nữa Bắc Kinh mới thực hiện được sự điều chính kinh tế để tạo sự tăng trưởng cân bằng hơn, dựa trên những nhu cầu tiêu thụ nội địa mạnh mẽ hơn trước đây.

Với những áp lực thị trường trong trong thời gian vừa qua, nhất là “cú sốc” do vỡ “bong bóng” chứng khoán cho thấy, trong nền kinh tế Trung Quốc vẫn còn nhiều sự yếu kém trong quản lý vĩ mô, nhất là khả năng tạo ra tính bền vững cho quá trình phát triển của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này.

Vì thế, giới phân tích và dư luận cho rằng, với động thái phá giá đồng NDT trong bối cảnh hiện nay, thì cả 2 mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và có mặt trong “rổ tiền” toàn cầu đều khó và vẫn đang ở phía trước.

Nguyễn Nhâm