“Cú sốc” nhân dân tệ: Câu chuyện dài và tương đối rộng của Trung Quốc

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) vừa điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá từ mức +/-1% hiện nay lên +/-2%, có hiệu lực từ 12/8. Theo đó, với tỷ giá bình quân liên ngân hàng hiện ở mức 21.673 VND/USD, các ngân hàng được phép điều chỉnh tỷ giá giữa VND và USD lên mức tối đa (trần) là 22.106 VND/USD và tỷ giá sàn là 21.240 VND/USD.

Tạo thế chủ động, linh hoạt

Nói về sự điều chỉnh này, bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc NHNN cho hay, NHNN điều chỉnh tăng biên độ tỷ giá là để tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá trước các tác động bất lợi trên thị trường quốc tế.

“Trung Quốc và các nước châu Á lại là nhóm đối tác chiếm tỷ trọng thương mại lớn của Việt Nam, hơn nữa ta lại đang có nhập siêu lớn từ Trung Quốc thì việc giảm giá đồng tiền của các nước này sẽ có tác động bất lợi tới tỷ giá và xuất nhập khẩu của chúng ta. Do vậy, NHNN quyết định nới rộng biên độ tỷ giá từ +/-1%  lên +/-2% để tạo sự chủ động, linh hoạt cho tỷ giá, cho hoạt động xuất nhập khẩu trước các tác động bất lợi trên thị trường”, bà Hồng lý giải.

Đánh giá về động thái nới biên độ tỷ giá của NHNN, TS. Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế cho rằng: Đây là một động thái thể hiện phản ứng nhanh và tương đối phù hợp về mặt thời điểm bởi vì ta vừa thấy Trung Quốc đã và đang điều chỉnh tỷ giá hạ giá đồng NDT rất mạnh trong hai ngày qua.

“Nếu như chúng ta không có động thái liên quan đến tỷ giá thì rõ ràng khả năng cạnh tranh về xuất khẩu của Việt Nam sẽ rất thiệt, đặc biệt trong bối cảnh quan hệ thương mại rất lớn giữa chúng ta và Trung Quốc. Tổng lượng kim ngạch thương mại giữa chúng ta và Trung Quốc chiếm khoảng 15% tổng lượng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam”, TS. Lực phân tích.

Trên thị trường, sau khi NHNN điều chỉnh biên độ tỷ giá USDVNĐ từ +/-1% lên +/-2%, thị trường liên ngân hàng biến động tương đối mạnh. Do đó, các ngân hàng thương mại cũng thực hiện điều chỉnh tỷ giá niêm yết theo thị trường để kịp thời cân đối nhu cầu cho các khách hàng.

Trong đó, Vietcombank đã điều chỉnh tỷ giá niêm yết USD/VND tăng 1% so với tỷ giá ngày hôm trước và,qua 4 lần điều chỉnh, hiện nay tỷ giá niêm yết USD/VND mua vào - bán ra của ngân hang này ở mức 21.990 – 22.060 VND/1 USD, xoay quanh mức giá bình quân liên ngân hàng.

Lý giải “cú sốc” nhân dân tệ

Chỉ trong hai ngày 11 và 12/8, Trung Quốc (TQ) đã bất ngờ phá giá đồng nhân dân tệ (NDT) đến hai lần với mức giảm tổng cộng hơn 3,5%. Ông Trương Văn Phương, Phó Chủ tịch Uỷ ban Giám sát tài chính quốc gia lý giải, điều này nói lên một câu chuyện dài và tương đối rộng lớn của Trung Quốc (TQ) là TQ xử lý một lúc nhiều yêu cầu của họ.

“Nhưng tôi cho rằng, điều quan trọng nhất là TQ muốn đồng NDT trở thành một đồng tiền tự do chuyển đổi, quốc tế hóa đồng NDT”, ông Phước nói.

Theo ông Phước, trước mắt, TQ cùng với quỹ tiền tệ IMF đang đàm phán việc đồng NDT có thể tham gia vào quyền rút vốn đặc biệt và là một trong những ngoại tệ cùng đồng đô la Mỹ, đồng bảng Anh, đồng Euro, đồng Yên Nhật trở thanh đồng tiền dự trữ quốc tế. Qua đó, IMF đòi hỏi TQ cần phải linh hoạt cơ chế tỷ giá hối đoái.

TQ cũng chứng minh với thế giới rằng với một cơ chế tỷ giá hối đoái mới không xác lập bằng tỷ giá bình quân liên ngân hàng hàng ngày vào 9h15 phút sáng như trước đây, nay thay bằng tỷ giá mở cửa hàng ngày bằng tỷ giá đóng của hôm trước. Tuy nhiên, chúng ta cũng biết việc này cũng xảy ra trong bối cảnh kinh tế TQ đã chững lại, gặp phải những khó khăn như tăng trưởng năm nay nhiều thông tin cho rằng khó để đạt được mức 7%, tháng 7 vừa rồi lần đầu tiên xuất khẩu của TQ giảm 8,3% so với cùng kỳ.

“Đương nhiên TQ đang giải thích rằng, việc phá giá đồng NDT thấp xuống để nhằm hỗ trợ xuất khẩu cũng như hỗ trợ tăng trưởng. Nhưng tôi cho rằng, có vẻ như TQ không đơn thuần chỉ vì mục tiêu tăng trưởng, mục tiêu xuất khẩu mà họ đang xử lý những vấn đề liên quan vị thế của đồng NDT trong một lộ trình quốc tế hóa đồng tiền cuả mình”, ông Phước nhận định.

Vậy động thái của TQ ảnh hưởng thế nào đến xuất nhập khẩu của Việt Nam? Trong khoảng 6 tháng gần đây, với những dự báo là Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) có thể tính toán để nâng lãi suất đồng đô la Mỹ dựa trên hai giả định quan trọng:

Thứ nhất, Mỹ đạt đến một trạng thái tối ưu về lao động. Thứ hai, lạm phát của Mỹ dần đi vào ổn định khoảng 2%. Với những nhân tố như thế, Mỹ cho rằng, với các chính sách nới lỏng định lượng đã áp dụng trong mấy năm qua nay cũng cần thiết phải có mức lãi suất cao hơn.

Hiện, chúng ta đang xem xét bối cảnh tỷ giá hối đoái của các đồng tiền trên thế giới trong bối cảnh FED có thể tăng lãi suất như vậy, nhiều đồng tiên trên thế giới đều tăng nhưng riêng đồng NDT lại khác. Từ tháng 7/2005 đến nay, đồng NDT không mất giá mà tăng giá, trong khi đó, đồng NDT là đồng tiền của một quốc gia láng giềng hùng mạnh cho nên chúng ta không đặt ra câu chuyện phải điều chỉnh tỷ giá quá lớn với đồng đô la Mỹ.

Tuy nhiên khi mà đồng NDT mất giá như diễn biến hai ngày gần đây là 3,5%, việc chúng ta cần xem lại một cách rất là kỹ lưỡng xác lập một tỷ giá như thế nào để cho tình trạng nhập siêu của chúng ta không lớn hơn nữa. Vậy nên ông Phước cho rằng, việc nới lỏng biên độ giao dịch tỷ giá hối đoái mà NHNN áp dụng sớm qua là bước đi phù hợp.

“Chúng ta vẫn giữ tỷ giá bình quân liên ngân hàng là không thay đổi, việc nới biên độ đó là cách làm linh hoạt trong bối cảnh chúng ta còn nhập siêu với TQ và đồng NDT phá giá lớn như thế”, vị chuyên gia này khẳng định.

Nguyễn Hiền