Tranh cãi gay gắt khi đối thoại về SGK công nghệ của GS Hồ Ngọc Đại

TS Thái Văn Tài, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GD&ĐT): "Bộ GD&ĐT thẩm định đúng quy trình"

Quy trình thẩm định SGK của Bộ GD&ĐT hoàn toàn đúng và minh bạch.

Hiện có 32 SGK đã được phê duyệt. Trong 11 SGK hội đồng đánh giá không đạt có những cuốn được tác giả sửa chữa có nhu cầu thẩm định lại, có SGK bảo lưu quan điểm nên không gửi thẩm định lại.

Về quy trình, thành viên hội đồng thẩm định có 15 ngày nghiên cứu SGK độc lập, sau đó có các buổi làm việc chung và nghe đối thoại của tác giả SGK đăng kí thẩm định. Cuối cùng, các thành viên tiếp tục làm việc độc lập và tiến hành bỏ phiếu.

Hội đồng sẽ gặp gỡ thông báo cho tác giả SGK ý kiến đánh giá của hội đồng. Như vậy trong quá trình thẩm định đã có 2 lần tác giả được gặp nghe ý kiến, đối thoại với hội đồng thẩm định.

Trong đợt thẩm định đầu tiên, có 49 bản thảo SGK đăng kí, trong đó có 38 bản thảo được hội đồng đánh giá đạt, 11 bản thảo không đạt ở cả vòng 1 và 2.

Những SGK đạt lại tiếp tục được rà soát, tham vấn ý kiến các cơ quan liên quan trước khi trình Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt. 

Về ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng về việc đối thoại về "Chương trình thực nghiệm", năm 2017, Bộ GD&ĐT đã thành lập hội đồng thẩm định chương trình Thực nghiệm theo 2 vòng.

Hội đồng gồm 13 thành viên do Viện Khoa học Giáo dục thành lập.

Hội đồng đã trình bộ trưởng kết quả đánh giá vòng 1 chương trình Thực nghiệm phù hợp với chương trình hiện hành và cho phép thực hiện 1 năm trước khi chương trình GD phổ thông mới triển khai.

Ở vòng 2 hội đồng cũng khẳng định có một số ý kiến góp ý từ vòng 1 đã được tác giả sửa chữa, nhưng còn một số nội dung chưa sửa chữa. Việc đánh giá chương trình thực nghiệm đã làm từ năm 2017 và có kết luận.

PGS .TSKH Nguyễn Kế Hào: "Nên thẩm định theo cách khác"

Chương trình công nghệ giáo dục được triển khai tại các tỉnh, thành và được phản hồi tích cực.

Nhiều địa phương như Hà Nam, học sinh học sách công nghệ xong không nói ngọng. Một số tỉnh khác, học sinh không tái mù.

Vừa rồi, hội đồng thẩm định 6 bộ sách, 5 bộ được đánh giá đạt, còn bộ sách công nghệ giáo dục bị loại. Điều này không bình thường, làm cho dư luận xã hội quan tâm và bức xúc.

Bác Hồ đã dạy, việc gì có lợi cho dân phải cố gắng hết sức để làm. Tôi tuổi cao nhưng vẫn cố gắng. Đặc biệt, cuốn sách công nghệ không nên loại bỏ mà đưa vào sử dụng, góp phần phát triển giáo dục nước nhà.

Vấn đề nên thực hiện thế nào? Tôi nghĩ không nên quá khó để giải quyết. Theo đó, Bộ trưởng vẫn dựa vào các hội đồng cũ nhưng hướng dẫn để các hội đồng có tư duy cởi mở, vận dụng hướng dẫn linh hoạt đồng thời vẫn đảm bảo đầu ra các lớp học, cấp học.

Nhân đây, tôi gửi đến Bộ GD&ĐT hai câu hỏi: Bộ phản ứng thế nào về ý kiến của ông Phạm Tất Thắng, Phó Chủ nhiệm UB Văn hóa, Giáo dục Thanh niên, thiếu niên, nhi đồng của Quốc hội khi cho rằng, việc đánh giá của hội đồng thẩm định mới chỉ bước 1.

Để khẳng định bộ SGK ấy đáp ứng chương trình giáo dục phổ thông mới, phải có bước 2 thực nghiệm SGK, sau đó điều chỉnh và cho dạy đại trà.

Câu hỏi thứ 2 tôi muốn gửi đến Bộ: GS.TSKH Trần Ngọc Thêm từng nói, sách của GS Đại nên được kiểm định theo cách khác.

Đồng thời, bộ sách công nghệ giáo dục nên xem xét trên cơ sở đánh giá của các địa phương, mời một số chuyên gia xem xét cũng như dựa vào kết quả của hội đồng thẩm định trước đây.

GS Hồ Ngọc Đại: “Tôi chỉ có mục đích duy nhất, làm sao xác nhận bộ sách công nghệ cho năm học mới”

Hôm nay tôi đến họp đây với ý kiến duy nhất, tìm mọi cách xác nhận bộ sách này cho năm học mới.

Khi bộ sách bị loại, tôi không oán trách Hội đồng thẩm định bởi họ làm đủ trách nhiệm.

Bộ sách công nghệ của chúng tôi thực nghiệm 40 năm và dạy Công nghệ giáo dục tại Nga. Trong 40 năm đó, tôi không hề xa rời việc dạy học trong nhà trường.

Từ những gì nghiên cứu, thực nghiệm, tôi chịu trách nhiệm với những gì mình viết ra. Vì lí lẽ đó, tôi cho rằng không thể sửa chữa. 

GS Trần Kiều, chủ tịch hội đồng thẩm định quốc gia môn Toán: “Chúng tôi không chịu sức ép nào khi thẩm định”

Khi việc thẩm định SGK kết thúc, có PV hỏi: “Chúng tôi có chịu sức ép nào khi thẩm định?”.

Chúng tôi đủ bản lĩnh để không chịu bất kỳ sức ép nào. Việc thẩm định khách quan, công tâm và đều là những người có trình độ nên kết quả đáng tin cậy.

Về cuốn sách của GS Hồ Ngọc Đại, tôi cho rằng, bao giờ có một chương trình mới, sẽ có những SGK mới phù hợp với chương trình. Có những cuốn SGK rất hay nhưng vẫn phải ngừng. Không thể lấy lý do có nhiều học sinh đang học thì phải được tiếp tục.

Nếu thẩm định SGK của GS Đại theo cách đặc biệt, nếu không cẩn thận, các nhóm tác giả SGK khác sẽ phản ứng.

GS Đại chỉ nên viết sách tham khảo bởi SGK của GS Đại có tới 160 lỗi, không hề ít.

Tôi cho rằng, anh Đại nhân quyển SGK toán và muốn củng cố về lý thuyết tâm lý học. Như thế rất nguy hiểm cho trẻ con, trẻ con không theo được. Chúng phải tiếp cận một cách tự nhiên, cứ thế phát triển.

Lời khuyên cuối cùng chúng tôi gửi đến anh Đại, nên viết lại. Ở đây, không có chuyện hay dở mà có đúng chương trình hay không.

PGS.TS Lê Anh Vinh - Phó viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam: “Qua phép thử 40 năm không thể nói không tốt”

Thoạt nhìn sách của thầy Đại thì thấy khó nhưng khi xem thiết kế sách cho giáo viên và nhìn vào thực tiễn tập huấn giáo viên của GS Đại thì lại thấy tốt.

Sách chỉ là tài liệu, còn quan trọng vẫn là người thầy dạy như thế nào. Ở đây, điểm mạnh của sách GS Đại là tập huấn giáo viên rất kĩ, là cách thiết kế tổ chức dạy học làm cho học sinh được học tích cực.

Là người làm Toán, tôi thích cách tiếp cận của GS Đại ở sách Toán. Nhưng nếu GS có điều chỉnh để trẻ tiếp cận trực quan hơn thì sẽ nhiều học sinh tiếp cận hơn.

Một cuốn sách đã qua phép thử của thời gian 40 năm, khó có thể nói không tốt.

Thứ trưởng Nguyễn Hữu Độ: “Không thể thẩm định riêng SGK công nghệ”

Kết luận buổi đối thoại, trả lời câu hỏi PGS.TS Nguyễn Kế Hào đặt ra, ông Nguyễn Hữu Độ cho biết, Bộ đã làm theo Nghị quyết của Quốc hội.

Vì thế trong quy định thẩm định SGK, hồ sơ SGK gửi lên thẩm định đã phải có thực nghiệm rồi. Việc thẩm định nhằm mục đích công bố cho xã hội những cuốn sách phù hợp để sử dụng cho chương trình giáo dục phổ thông mới. Vì thế nếu cho rằng thẩm định chỉ là bước 1 và tiếp tục thực nghiệm thì chưa thật đúng. 

Việc cho sách Công nghệ giáo dục một cách thẩm định khác như ý kiến của GS Trần Ngọc Thêm khó thực hiện vì cần phải công bằng giữa các bộ SGK.

Chúng tôi rất mong muốn bộ SGK của GS Hồ Ngọc Đại được sử dụng trong nhà trường.

Nếu được, thầy nghiên cứu phương án điều chỉnh SGK để đảm bảo yêu cầu, bởi chương trình mới khuyến khích một chương trình nhiều bộ SGK.

Tranh cãi quyết liệt tại buổi đối thoại

Tại buổi đối thoại, nhiều ý kiến tranh cãi diễn ra kịch liệt. PGS Trần Kiều cho rằng, những quan điểm trái với GS Đại thì ông Đại phản đối.

Còn GS Trần Đình Sử đã mất bình tĩnh trước phản ứng tiêu cực của GS Đại nên cho rằng, nếu cứ như thế ông sẽ không nói chuyện bởi ông không đồng ý cho ai xúc phạm mình.

GS Mai Ngọc Chừ, hội đồng thẩm định môn Tiếng Việt cho biết, cháu mình học Tiếng Việt công nghệ GD và ông cũng thừa nhận, những ưu điểm của Tiếng Việt Công nghệ GD. Nhưng ông và các thành viên hội đồng thẩm định SGK theo yêu cầu của chương trình GD mới nên phải đảm bảo các tiêu chí đã đề ra. Ông Chừ cho rằng GS Đại nên sửa sách để thẩm định lại. 

Mỹ Hà