Khi đồng tiền của phụ huynh góp vào trường học được tiêu xài... như nước

Bảng dự tính thu chi quỹ phụ huynh từ ngày 13/8-25/9 của lớp 1/2 tại Trường Tiểu học Hồng Hà, quận Bình Thạnh, TPHCM gây sửng sốt với dư luận những ngày qua. 

Sửng sốt không chỉ bởi những con số thu chi "khủng" vượt ngoài mức tưởng tượng mà hơn hết còn là sự lãng phí đối với đồng tiền của phụ huynh. 

Theo thông tin sự việc, mỗi phụ huynh đóng 10 triệu đồng tiền, lớp thu quỹ được 310 triệu đồng để dùng chi tiêu trong 5 năm. Vậy nhưng, chỉ vài tuần quỹ lớp đã xài tới hơn... 260 triệu đồng. 

Nào là tiền sửa sang phòng học hơn 220 triệu đồng, còn thêm "combo" sơn bàn ghế, lót gạch 5,5 triệu đồng, tiền micro hơn 1,5 triệu đồng, hòa mạng Internet hơn 1,6 triệu đồng... 

Thời điểm chưa chính thức bước vào năm học, lớp đã suốt ruột lên kế hoạch chi quà ngày 21/8 cho học sinh, tiền ăn uống kèm gấu bông cho những buổi tập văn nghệ hơn 5 triệu đồng, chi phí văn nghệ khai giảng 4 triệu đồng. 

Khai giảng vừa qua, Trung thu đã tới. Tiền cho trang phục chị Hằng, chú Cuội 1,5 triệu đồng, sĩ số chỉ hơn 30 học sinh mà tiền chi cho lồng đèn lên đến gần 2,6 triệu đồng. 

Liên quan đến sự việc, theo báo cáo của Phòng GD&ĐT quận Bình Thạnh, chỉ có 2 trong 17 khoản chi trong danh mục của lớp 1/2 Trường Tiểu học Hồng Hà với số tiền hơn 12,7 triệu đồng là hợp lý. 

Tất cả những khoản còn lại, một là quá trình vận động thu không đúng quy định, hai là chi sai quy định. 

Cách đây không lâu, hình ảnh lễ tổng kết năm học của học sinh lớp 9, Trường THCS Mạo Khê II, thị xã Đông Triều, Quảng Ninh cũng làm mọi người ngỡ ngàng. Sân khấu hoành tráng với các dàn hoa và các đạo cụ trang trí lộng lẫy, bữa tiệc với hàng trăm mâm sang trọng và quy mô của một tiệc cưới lớn. 

Theo phụ huynh, họ phải đóng 900.000 đồng bao gồm tiền chụp ảnh kỷ yếu, chuyến đi dã ngoại, quà lưu niệm tặng nhà trường và tiệc liên hoan cuối năm.

Năm học trước, dư luận "hụt hơi" với tờ dự toán thu chi quỹ phụ huynh dài "như sớ Táo Quân" hơn 270 triệu đồng tại một lớp 9 của Trường THCS Lê Quý Đôn, quận 3, TPHCM.  

Trong đó, có các khoản cơ bản khoảng 40 triệu đồng (gồm các khoản như bổ sung cơ sở vật chất đầu năm, chụp hình, phong trào báo đội, hội khỏe phù đổng, nụ cười hồng...); quà tặng dịp 20/11 và Tết cho giáo viên, nhân viên, hiệu trưởng với tổng số tiền 58 triệu đồng; chi cho học sinh (photo, làm kỷ yếu, quà sinh nhật, phần thưởng, liên hoan, văn nghệ...) tổng số tiền khoảng 180 triệu đồng. 

Một lớp 9 khác của trường này cũng có dự toán thu chi gần 170 triệu với hàng loạt khoản hoạt động ngoại khóa - văn nghệ; tiền chụp hình, kỷ yếu tốt nghiệp, quà cáp, liên hoan, tiền chi 20/11, Tết cho các bộ phận...

Sau khi bị phản ứng, lãnh đạo trường này mới "tuýt còi", yêu cầu các lớp dừng việc thu và chi các khoản như trên. 

Tại TPHCM, từ nhiều năm trước, có trường tiểu học gây choáng về mức độ xa xỉ với sự "góp sức" từ quỹ phụ huynh. Có năm, trường chi gần 200 triệu đồng làm kỷ yếu dày 254 trang, bìa cứng, hoành tráng lưu lại gần như toàn bộ hình ảnh Ban giám hiệu, Ban đại diện cha mẹ học sinh thầy cô giáo, hoạt động của trường, của từng lớp và chân dung từng học sinh.

Lễ tổng kết của trường này còn thường được tổ chức  ở những nhà thi đấu có tiếng mà chi phí lên đến hàng trăm triệu đồng. 

Bà Lê Ngọc Tâm, ở TPHCM, từng nhiều năm làm thành viên trong ban đại diện cha mẹ học sinh cho biết, quỹ phụ huynh thường được chi rất xa xỉ, lãng phí, kiểu như tìm cho ra thứ để chi. Chưa kể, giá cả rất cao, ít khi đồng tiền được cân nhắc có cần thiết hay không, có cách nào tiết kiệm hơn, hiệu quả hơn hay không. 

Bà Tâm kể, một năm trường có rất nhiều dịp lễ lạt, quỹ phụ huynh thường trích tiền mua tặng các lãng hoa đắt đỏ toàn tiền triệu, rất lãng phí. Rồi nhiều hoạt động ở trường toàn những thứ bề nổi như văn nghệ, liên hoan, chụp hình, kỷ yếu, quà tặng, tổng kết... cực kỳ tốn kém, lãng phí.

Chưa kể việc mua sắm cũng rất kinh khủng, có những thứ đồ dùng như quạt, điều hòa, sửa lớp, rèm, lát gạch... năm nào cũng thấy. 

Bà Tâm cho rằng, điều này xuất phát từ sự "năng nổ" của phía nhà trường, giáo viên, của ban đại diện phụ huynh và cả tâm lý nuông chiều con về mặt vật chất, về những thứ hào nhoáng bên ngoài của phụ huynh hiện nay. 

Người này nêu quan điểm: "Chúng ta hãy trả lời thẳng với nhau, quỹ phụ huynh toàn nói vì các con nhưng thật ra dành cho ai? Khi hoạt động thiếu thực chất, thích hình thức thì chúng ta sẽ thấy viễn cảnh "tiền chung không ai khóc" và điều đáng sợ nhất là làm méo mó môi trường giáo dục".

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, Trưởng Hội quán các bà mẹ cho hay, khi đến các trường, không quá khó để thấy nhiều khoản chi quỹ phụ huynh sử dụng chưa hiệu quả, chưa thực chất lại tốn kém.

Bà Thúy đã từng lên tiếng gợi ý phụ huynh có thể tặng trường những cây xanh nhỏ trang trí, tặng sách cho thư viện, sắm cho các con thùng rác ngoài khuôn viên trường... những thứ không tốn kém, lại cần thiết. Tuy nhiên, những điều đi vào thực chất cho trẻ như vậy lại chưa được quan tâm nhiều, không mấy ai mặn mà.