Kết luận vụ giáo sư trẻ nhất bị "tố" gian lận trong nghiên cứu

Hoài Nam

(Dân trí) - Liên quan đến sự việc GS Phan Thanh Sơn Nam bị "tố" gian dối trong nghiên cứu, Trường ĐH Bách Khoa TP.HCM phản hồi đây là sai sót khoa học.

Sáng ngày 18/3, Trường ĐH thông tin chính thức đến các cơ quan báo chí liên quan sự việc của GS.TS Phan Thanh Sơn Nam , Trưởng khoa Kỹ thuật Hóa học của trường.  

Vào ngày 15/3 vừa qua, để rộng đường dư luận và để thầy Sơn Nam có điều kiện chính thức trao đổi, Hội đồng khoa học của Khoa Kỹ thuật Hóa học đã có buổi họp về vấn đề này, có sự tham gia của lãnh đạo nhà trường. 

Kết luận vụ giáo sư trẻ nhất bị tố gian lận trong nghiên cứu - 1

GS.TS Phan Thanh Sơn Nam

Nội dung cuộc họp này đã đi đến kết luận: Trong một số bài báo khoa học của nhóm nghiên cứu do Giáo sư Phan Thanh Sơn Nam đứng đầu, đã xảy ra tình trạng một số dữ liệu (cụ thể là ảnh phổ) của bài báo sau có sự trùng lắp với bài báo trước.

Các dữ liệu này đều do chính nhóm nghiên cứu này thực hiện trong thời gian dài.

Nhóm nghiên cứu bao gồm nhiều thành viên, đóng nhiều vai trò khác nhau, từ tiến hành thực nghiệm, thu thập, sắp xếp dữ liệu, và Giáo sư Sơn Nam trong vai trò là trưởng nhóm nghiên cứu sẽ kiểm tra lần cuối trước khi công bố.

Trong quá trình thực hiện, vẫn còn sai sót xảy ra với quy trình này. Đây là sai sót khoa học, cần được chỉnh sửa theo quy trình của các tạp chí. 

Về biện pháp khắc phục sai sót, nhà trường cho biết, ngay lập tức, nhóm đã chủ động liên hệ với Ban biên tập các tạp chí đã xuất bản về sai sót, đã được chấp nhận cho chỉnh sửa. Nhóm nghiên cứu đang tiến hành kiểm tra, thu thập lại dữ liệu để chỉnh sửa các nội dung sớm nhất có thể.

Đồng thời, nhóm nghiên cứu đang tiến hành rà soát tổng thể các bài báo đã xuất bản của nhóm, để đảm bảo chất lượng và tính chính xác của các công bố. Khi phát hiện có sai sót thì liên hệ với Ban biên tập các tạp chí để chỉnh sửa theo quy trình của tạp chí.

Nhóm nghiên cứu đã cải tiến, thay đổi kịp thời, và phù hợp trong quy trình xây dựng kế hoạch, thực hiện và thẩm duyệt các nội dung nghiên cứu trước khi công bố. Cụ thể, tăng cường các tiến sĩ để kiểm tra kỹ hơn, kiểm tra chéo dữ liệu giữa các nhóm nhỏ trong nhóm nghiên cứu.

Trước đó, đầu tháng 3/2021, Bách khoa toàn thư mở Wikipedia có đăng tải nội dung "tố" GS Phan Thanh Sơn Nam gian lận kết quả nghiên cứu.

Theo trang này, GS Phan Thanh Sơn Nam gian lận kết quả nghiên cứu bằng cách tái sử dụng cùng một phổ cộng hưởng từ của cùng một lần đo cho nhiều kết quả khác nhau trong một số bài báo khác nhau không liên quan (xuất bản từ năm 2014-2020). Sau đó, thông tin này đã được gỡ bỏ.

Kết luận vụ giáo sư trẻ nhất bị tố gian lận trong nghiên cứu - 2

GS Phan Thanh Sơn Nam chia sẻ và xin lỗi về sự việc trên trang cá nhân 

Liên quan đến sự việc, ngay sau đó, GS Phan Thanh Sơn Nam thừa nhận sai sót và lên tiếng xin lỗi thông qua trang cá nhân và gọi đây là kinh nghiệm xương máu trong nghiên cứu. 

GS Phan Thanh Sơn Nam, quê Bà Rịa - Vũng Tàu được biết đến là nhà khoa học trẻ nhất Việt Nam được phong chức danh giáo sư vào năm 2014.

Chủ động rà soát các công bố khoa học

Trong thông báo, Trường ĐH Bách Khoa TPHCM cũng thông tin, để tránh các sai sót có thể xảy ra với các nhóm, các cá nhân trong nghiên cứu, trường sẽ thực hiện các công việc sau:

Phòng Khoa học Công nghệ và Dự án: Đề nghị các nhóm nghiên cứu, các thầy cô giáo trong toàn trường chủ động rà soát các công bố khoa học, quy trình thực hiện và công bố các nghiên cứu để tránh tối đa các sai sót có thể xảy ra.

Nếu có sai sót phát hiện, cần nhanh chóng công bố và thực hiện việc chỉnh sửa sớm nhất theo quy trình của tạp chí.

Tăng cường thêm việc xây dựng, củng cố các quy định, quy trình về công bố khoa học các cấp: Hội nghị khoa học, trích dẫn, xuất bản…

Đẩy mạnh việc tổ chức các khóa học, môn học, tọa đàm chuyên sâu về Phương pháp nghiên cứu khoa học cho các sinh viên, học viên và các thầy cô giáo để đảm bảo thực hiện tốt các nội dung khoa học đa dạng trong trường.