HLV Park Hang Seo và “nghệ thuật” thúc đẩy học trò bằng niềm tin

Vai trò của người thầy là xây dựng niềm tin tích cực cho học trò

Trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, niềm tin của người thầy là điều quan trọng trong việc học trò có thể đạt thành tích cao vì nó giúp thúc đẩy năng lực và hành vi của học trò. Trước đây, có những nghiên cứu về niềm tin đã được thực hiện, trong đó trẻ em được chia thành hai nhóm với chỉ số thông minh (IQ) tương đương nhau. Tuy nhiên, giáo viên được thông báo rằng một nhóm có chỉ số IQ cao hơn nhóm còn lại và được dự đoán sẽ học giỏi hơn nhóm kia. Dù rằng sự khác biệt duy nhất ở đây là kỳ vọng của giáo viên (niềm tin), nhưng nhóm “IQ cao” nhận được kết quả kiểm tra tốt hơn nhiều so với nhóm còn lại.

Phải nói rằng việc xây dựng niềm tin tích cực cho học trò là một điều vô cùng quan trọng của bất cứ người thầy nào, không chỉ riêng trong lĩnh vực bóng đá.

Dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang Seo, đội tuyển U23 Việt Nam đã giành những chiến thắng kỳ tích tại giải bóng đá U23 châu Á 2018. Thành quả đó có được một phần là bởi ông thầy Hàn Quốc đã thúc đẩy được khả năng của học trò mình bằng niềm tin tích cực đó là “đội tuyển U23 Việt Nam có thể tạo nên kỳ tích” tại giải này. Niềm tin của thầy Park đã truyền đến niềm tin cho các học trò của mình và tạo động lực cho toàn đội.

Chính niềm tin tích cực đó là “giấy thông hành giúp khởi động các năng lực” trong các cầu thủ U23 Việt Nam và đã tạo ra kết quả là những trận thắng với tinh thần thi đấu quật cường và quả cảm của các cầu thủ.

Tại sao việc xây dựng niềm tin tích cực lại đóng góp vào tạo ra thành quả như vậy?

Xét theo mô hình 6 cấp độ tư duy của việc học tập và thay đổi (Tâm linh→Nhân dạng→Niềm tin và các giá trị→Năng lực→Hành vi→Môi trường) thì việc thay đổi ở cấp độ Niềm tin sẽ tác động đến cấp độ Năng lực và Hành vi.

Trong cuốn sách “NLP căn bản” (NXB Lao động Xã hội), nhà tư vấn Joseph O'Connor và nhà tâm lí học John Seymour khẳng định: Niềm tin ảnh hưởng mạnh đến hành vi của chúng ta. Chúng thúc đẩy và định hình điều chúng ta làm. Niềm tin là những nguyên tắc dẫn đường của chúng ta. Khi tin vào điều gì đó, chúng ta hành động như thể nó là sự thật. Niềm tin không chỉ là bản đồ của những gì đã diễn ra mà còn là bản đồ cho những hành động tương lai.

Còn trong cuốn sách “Thật đơn giản NLP - Lập trình Ngôn ngữ Tư duy” (NXB Lao động Xã hội), các tác giả khẳng định: Niềm tin có tác động trực tiếp đến khả năng của bạn. Nếu bạn tin rằng mình có thể, bạn sẽ tìm ra cách để thực hiện. Nếu bạn tin rằng mình không thể, bạn sẽ chẳng bận tâm đến việc tìm cách thực hiện. Những niềm tin có sức mạnh sẽ giải phóng khả năng và những niềm tin hạn chế sẽ tạo ra rào cản. Niềm tin hạn chế khiến bạn ngừng nỗ lực trong mọi việc.

Làm thế nào để xây dựng niềm tin tích cực?

Giải thích về cơ chế hình thành niềm tin, hai tác giả Joseph O'Connor và John Seymour cho biết, niềm tin đến từ rất nhiều nguồn - sự dạy dỗ, hình mẫu của những người quan trọng, những tổn thương trong quá khứ và những trải nghiệm lặp đi lặp lại. Chúng ta xây dựng niềm tin bằng cách khái quát hóa những trải nghiệm bản thân về thế giới và từ những người khác. Có những niềm tin đến với chúng ta từ văn hóa và môi trường chúng ta sinh ra. Kỳ vọng của những người quan trọng quanh ta từ thuở nhỏ khiến chúng ta thấm nhuần niềm tin.

Theo hai tác giả Joseph O'Connor và John Seymour, các kỳ vọng cao (với điều kiện chúng phải có tính thực tế) sẽ tạo ra năng lực. Những kỳ vọng thấp tạo ra sự thiếu năng lực. Trong trường hợp đội tuyển U23 Việt Nam, từ điều kiện thực tế là các cầu thủ Việt Nam có “tốc độ, kỹ thuật tốt và thể hình tuyệt vời”, kỳ vọng cao của HLV Park Hang Seo đã giúp thúc đẩy năng lực và hành vi của các cầu thủ Việt Nam đúng như mô hình 6 cấp độ tư duy nói trên.

Vậy làm thế nào để chúng ta có thể xây dựng niềm tin tích cực?

Theo các tác giả cuốn sách “NLP căn bản”, chúng ta có thể chọn lựa niềm tin. Bạn có thể loại bỏ những niềm tin bó buộc bạn và xây dựng những niềm tin khiến cuộc sống của bạn vui vẻ và thành công hơn. Niềm tin tích cực cho phép bạn tìm ra sự thật và năng lực của bản thân bạn như thế nào. Chúng là giấy thông hành để khám phá và tham gia cuộc chơi trong thế giới của những khả năng.

Hai tác giả Joseph O'Connor và John Seymour gợi ý bạn đọc rằng hãy suy nghĩ xem những niềm tin nào sẽ cho phép và hỗ trợ bạn thực hiện những mục tiêu của bản thân? Hãy nghĩ về những niềm tin của bạn đối với bản thân mình. Chúng có hữu ích không? Chúng là giấy thông hành hay là rào cản?

Hai tác giả Joseph O'Connor và John Seymour khẳng định, một phần quan trọng mang lại thành công là có niềm tin rằng bạn sẽ thành công. Niềm tin mang tính trợ lực không bảo đảm bạn lúc nào cũng thành công nhưng giúp bạn dễ dàng xoay sở và có năng lực để thành công ở đích đến.

Thay đổi niềm tin giúp hành vi thay đổi và nó thay đổi nhanh nhất nếu bạn có năng lực hay một chiến lược để hoàn thành nhiệm vụ.

Xuân Vũ

>> ​“Giải mã” phương pháp giáo dục học trò của HLV Park Hang Seo