Đề ngữ văn tốt nghiệp THPT 2025 thời sự, phù hợp với kỷ nguyên vươn mình

Thí sinh dễ đạt điểm 6-7

Cô giáo Đỗ Thanh Thủy, khối trưởng môn ngữ văn 12, Trường THCS& THPT Lô mô nô xốp (Mỹ Đình, Hà Nội) cho biết, đề thi môn ngữ văn kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay bám sát cấu trúc đề minh họa của Bộ GD&ĐT.

Các dạng câu hỏi bám sát cấp độ nhận thức theo cấu trúc ma trận đề minh họa. Ngữ liệu trong đề thi nằm ngoài sách giáo khoa, đúng tinh thần đổi mới của môn ngữ văn trong Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018.

Ngữ liệu là một đoạn trích truyện ngắn của nhà văn Nguyễn Minh Châu, đề cập về những người lính trẻ trong chiến tranh chống Mỹ cứu nước, tương đối phù hợp với trình độ tiếp nhận của học sinh lớp 12 – cũng đang là những người trẻ.

Phần Đọc hiểu, các câu hỏi ở mức độ nhận biết không làm khó học sinh. Tuy nhiên, câu 3,4 yêu cầu học sinh cần có tư duy logic, vận dụng kiến thức tiếng Việt, kiến thức văn học cùng kỹ năng cảm thụ và trải nghiệm trong cuộc sống để trả lời câu hỏi.

Đây là những câu hỏi hay, có tính phân hóa tốt, có giá trị khơi mở tư duy cho học sinh.

Câu thứ 5 trong phần Đọc hiểu có tính phân loại cao hơn đòi hỏi học sinh cần có năng lực cảm thụ văn chương, vốn sống để trình bày những suy nghĩ/xúc cảm cá nhân về một vấn đề có ý nghĩa liên quan đến tình yêu, sự gắn bó của mỗi cá nhân với những vùng đất đã đi qua, rộng hơn là với đất nước.

Câu hỏi này có tính định hướng cho những ước mơ, lý tưởng của thanh niên.

"Với đề thi này, tôi nghĩ phổ điểm môn ngữ văn năm nay tập trung ở khoảng 6,0 -7,0 điểm.

Điểm giỏi dành cho những học sinh có kỹ năng tốt và năng lực cảm thụ văn chương, rất đúng với tinh thần đổi mới của Chương trình giáo dục phổ thông 2018", cô Thủy cho biết.

Còn theo TS. Trịnh Thu Tuyết, giáo viên môn ngữ văn, Trường THCS & THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội, điểm khác biệt lớn nhất của đề thi ngữ văn trong kỳ thi năm 2025 là ngữ liệu cho các câu hỏi phần đọc hiểu và phần viết đều không sử dụng văn bản trong cả 3 bộ sách giáo khoa hiện hành.

Đó là kết quả của quá trình đổi mới dạy và học môn ngữ văn trong trường phổ thông theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 – khi thông qua các văn bản đọc hiểu trong sách giáo khoa ngữ văn, người dạy cung cấp cho người học kiến thức thể loại và tiếng Việt, hình thành kỹ năng đọc hiểu, cảm thụ, bàn luận, đối thoại…, để thí sinh có thể tự chủ giải quyết các vấn đề mới mẻ của văn chương và cuộc sống trong đề thi.

Đề thi chính thức môn Ngữ văn đã bám sát cấu trúc đề thi tham khảo do Bộ GD&ĐT công bố trước đó.

Nội dung các câu hỏi phần Đọc hiểu và phần Viết trong đề thi đều thuộc phạm vi kiến thức và kỹ năng theo “Yêu cầu cần đạt” của môn ngữ văn - Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Cập nhật bối cảnh lịch sử của đất nước

Đánh giá về câu nghị luận xã hội về chủ đề "vùng trời quê hương nào cũng là bầu trời Tổ quốc", cô Trịnh Thu Tuyết cho rằng, đây là vấn đề mang tâm thế truyền thống, thiêng liêng nhưng lại rất cập nhật với bối cảnh xây dựng và phát triển của đất nước, đặc biệt trong “kỷ nguyên vươn mình”.

Vấn đề vừa gần gũi, thiết thực, vừa chạm tới tình yêu quê hương đất nước rất thiêng liêng trong tâm hồn mỗi người dân Việt, đặc biệt có thể tạo hứng thú cho những học trò đang chuẩn bị bước vào ngưỡng cửa mới mẻ của cuộc sống, nơi các em không chỉ trau dồi, phát huy năng lực và bản lĩnh cá nhân, mà còn phải luôn tự nhắc mình giữ trái tim ấm nóng với quê hương đất nước. Tư tưởng của bài luận cũng sẽ rất phù hợp với xu hướng đổi mới, hòa nhập của thời đại.

Là môn thi mở đầu cho kì thi tốt nghiệp THPT năm 2025, kỳ thi đầu tiên của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, đề thi môn ngữ văn đã có những thay đổi cơ bản theo định hướng tiếp cận năng lực học sinh.

Đề thi bảo đảm đúng quy định về cấu trúc, định dạng đề thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 đã được Bộ GD&ĐT công bố, bám sát “Yêu cầu cần đạt” về kiến thức và kỹ năng môn ngữ văn - Chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Từ cấu trúc đề, nội dung ngữ liệu tới những cách đặt vấn đề trong hai phần Đọc hiểu và phần Viết đều cho thấy những nỗ lực đổi mới, đem lại nhiều hứng thú, thách thức và cơ hội cho các thí sinh ham hiểu biết, khám phá, có tư duy và kiến giải độc lập về các vấn đề trong văn chương cũng như cuộc sống xã hội.

"Tất nhiên, các thế hệ giáo viên, học sinh cũng như xã hội nói chung vẫn chờ đợi những bước đi mạnh mẽ hơn trong hành trình đổi mới, chờ đợi những đề thi ngữ văn "Đẹp", tiếp cận năng lực học sinh, góp phần hình thành những năng lực và phẩm chất cần thiết của các thế hệ người Việt Nam trong tương lai", cô Trịnh Thu Tuyết cho biết.

Cũng dưới góc nhìn này, cô Thủy cho rằng, ở câu nghị luận xã hội, đề bài đưa ra vấn đề trọng tâm trong cuộc sống hiện tại, rất phù hợp với bối cảnh lịch sử xã hội của đất nước hiện nay.

Đặc biệt, giá trị tư tưởng mà đề hướng tới có sự tương đồng với những sự kiện trọng đại của đất nước trong năm 2025, vì thế học sinh sẽ cảm thấy gần gũi, quen thuộc và có nhiều “đất” để diễn giải.

Dạng đề mở nên học sinh được thể hiện chính kiến, quan điểm cá nhân một cách độc lập, từ đó góp phần hình thành trong các em tình yêu và trách nhiệm với quê hương, đất nước.

Sự phân hóa của đề bài nằm ở kỹ năng sử dụng lý lẽ và dẫn chứng để làm nổi bật quan điểm cá nhân về vấn đề nghị luận. Những học sinh quen với việc học tủ, học lệch, học theo công thức, ít quan tâm tới những vấn đề xã hội thiết thực sẽ lúng túng khi giải quyết đề này.