Khoảng riêng với Nhà thơ Lê Thái Sơn

Ba năm Sơn vừa lo cho mình vừa lo cho vợ con, họ hàng, bè bạn. Cứ đau đáu sợ người khác buồn lo vì mình. Tôi vừa bước lên bậc thềm đã thấy Sơn từ trong nhà đi ra choàng tay ôm vai tôi, thì thào nói:” không sao, mình không sao !…” Ấy là anh sợ tôi buồn. Hơn thế, anh an ủi tôi, trời ạ. Lát sau, chúng tôi ngồi bên cái bàn gỗ và lặng lẽ nhìn nhau, có đến ba phút, hoặc hơn. Sơn gầy đi nhiều, bộ râu quai nón một thời cắt xén cẩn thận viền quanh khuôn miệng lúc không cười cũng như cười, nay vẫn thế, khác chăng là thêm nhiều sợi bạc và khuôn miệng trễ xuống một chút, một chút trễ  buồn đến nao lòng. Bất chợt tôi nhớ câu thơ của Sơn : “Mất còn… mặc kệ ngày xưa/  Trẻ trung hoang phí già nua lần tìm”.

Sơn cựa quậy trên ghế, mặt nhăn lại trong một cơn đau âm thầm nào đấy. Lát sau, anh hỏi:

   Ông Thái Kim Đỉnh có khỏe không?  .

    Ông Đỉnh khỏe. Chín tư tuổi, vẫn làm việc đều. Tôi nói

    Ông Đỉnh là một nhà văn hóa lớn.

    Bao nhiêu năm nữa Xứ Nghệ có thêm một người như ông ấy. Tôi nói.   

Khó lắm, khó lắm. Sơn nói. Xưa, cụ Trần Hữu Thung với cụ Đỉnh chơi với nhau tri âm lắm. Cụ Thung thì đi xa hơn chục năm rồi. Bỗng mắt Sơn sáng lên anh khoe với tôi là Thành phố Vinh đã có một con đường mang tên Nhà thơ Trần Hữu Thung.   

Tôi bỗng nhớ đầu tháng bảy năm 2001, tôi và nhà thơ Bùi Quang Thanh ra thăm nhà thơ Trần Hữu Thung, lúc anh đang chống chọi với cơn bạo bệnh. Ngồi trên giường, tựa đôi vai gầy vào chị Phương, vợ anh, anh hỏi về Hội văn nghệ, về đội ngũ những người viết văn làm thơ ở Hà Tĩnh, rồi thì chăm chú nghe tôi trả lời,cứ như đấy là mối quan tâm thường trực trong lòng anh vậy.

Tôi nhắc chuyện ấy, Lê Thái Sơn nói, các cụ lớn lắm, tấm lòng rộng mở, bao dung. Tâm huyết, say mê với đời, với văn chương đến lúc chết…Bọn ta may được sống một thời gian với họ, học hỏi được dăm ba điều. Anh im bặt, đầu hơi cúi xuống. Tôi thấy mi mắt anh rung rung.

     “Nay không nhiều người như vậy.” Tôi nói.

    “ Điều ấy thật đáng buồn.” Sơn  đỡ lời   

“ Nhưng không phải là rồi không có.   Đất Xứ Nghệ này thời nào cũng có người khổng lồ…” tôi tiếp lời Sơn

Sơn ngửng đầu nhìn tôi. Lát sau anh nói, giọng tự hào, chốc chốc còn khoát tay: Ở Nghệ an có Thơ xuyên Thế kỷ của tỉnh, của huyện, của xã, của xóm, của dòng họ. Tỉnh là tỉnh Nghệ An, huyện là Yên Thành, xã là Vĩnh Thành, xòm là xóm Điếm, dòng họ là dòng họ Vương. Mình gọi là Ngũ phẩm Thơ. Mấy nơi được thế? Nếu nhiều tỉnh có Ngũ phẩm Thơ… Thơ sẽ làm nên những khuôn mặt đẹp, những nụ cười tươi, những tâm hồn nhân ái…

Ông vẫn cái tính cách của người tuổi Kỷ sửu, đa mang. Tôi nói, bớt lo chuyện thiên hạ đi cho lòng nó thanh thoát.

Đã tính cách thì thay thế nào được. Sơn nói và nở một nụ cười khó nhọc. Thơ là nghiệp, là mệnh ông ạ.

Tôi thấy nhói đau trong lòng khi bỗng nhớ mấy câu thơ anh vừa viết trên giường bệnh, con gái anh, cô Lê Thị Lam gửi cho tôi qua Email:

Gom lại thơ một đời

Cuốn sách thành ngôi mộ

Các con ơi, từng trang

Gói ghém hồn cốt Bố

Là nói thế, nhưng Sơn vẫn bình tĩnh đến lạnh lùng khi nhận biết bằng tất cả thân thể là mình sắp về nơi cuối cùng: Mùa không gió/Không xanh/ không ngà ngọc/ Xem như anh đã có địa chỉ cuối cùng.

Tôi không dám đọc những câu thơ ấy của anh. Nhưng ngay đấy, tôi nhận ra mình đã chưa hiểu hết bạn  khi bỗng nghe Sơn nói là sẽ đọc hết những bài thơ mới viết cho tôi nghe. Rồi nói thêm sau một lúc nghĩ ngợi gì đấy, rằng nghe nhưng đừng khóc. Phải rồi, không khóc, khi anh đã bước trên bệnh tật trọn ba năm và đang bước trên con bệnh bằng nghị lực của chàng trai Diễn Châu có cuộc đời lấm láp với nhiều trải biết cùng “những vui buồn, khát khao hạnh phúc nho nhỏ của kiếp người…” ( Nguyễn Trọng Tạo.) 

Lê Thái Sơn là thế. Vừa dặn con lấy thơ gói Hồn cốt cho mình xong đã mạnh mẽ trên thuyền ngược sông Hiếu cùng những người dân ngang tàng;

Sông Hiếu thân trần

Những người đào vàng man dại

Qua đêm

Mưa trắng núi

Chuyến đò ngang định mệnh

Lật hất tôi vào lỗi lầm sông

Những người đào vàng vô tình vớt được tôi lên

Cùng với cát

Tôi bắt đầu cuộc đời lấm lát

Theo sông ngược ngàn…

Vừa lúc ấy vợ anh đưa thuốc lên cho anh uống. Tôi cầm chén nước trao vào tay anh. Nước trong cốc sóng sánh. Tôi nhận biết tay tôi run chứ không phải tay Sơn.

Ngày trước, trong trại sáng tác ở Cửa Lò, tôi đã từng đặt vào tay Sơn một bát rượu đầy và ngã người nhin anh uống, uống đến “ Vỏ chai lăn lóc cả rồi/ Chỉ còn mấy đứa bạn ngồi uống nhau…” nay thi không phải rượu mà là nước và thuốc. Còn Sơn thì sâu thẳm và thâm trầm.

Dù gì đi nữa, trong tôi và bè bạn vẫn có một Lê Thái Sơn to lớn, uống rượu và đọc thơ, một  Sơn ngang ngang, hiền lành và mềm yếu, tinh tế và  đa cảm, một Lê Thái Sơn sâu rộng trong văn hóa dân gian, trong veo trong truyện thiếu nhi và nhạy cảm, đằm thắm trong thơ…

Động vào thơ, tôi lo Sơn hào hứng, say mê rồi u nhỏ, u to trong người lại làm khổ anh, tôi đành ra về.  Sơn đi cùng tôi ra tận cổng. Đang tiết tiểu thử, nắng và gió lào cồn cột còn không gian thì trắng đến nhức nhối.