Giải Cánh diều 2025 của Việt Nam nguy cơ không có tiền thưởng

Giải Cánh diều - một trong 2 giải thưởng nghề nghiệp quan trọng nhất của điện ảnh Việt Nam - đang đối mặt nhiều khó khăn trước thời điểm công bố kết quả và tổ chức lễ trao giải dự kiến cuối tháng 12.

Ngày 23/10, đại diện Hội Điện ảnh Việt Nam thông báo giải Cánh diều năm nay có thể sẽ không có tiền thưởng vì những khúc mắc về thủ tục, quy định.

Việc giải Cánh diều đứng trước nguy cơ không có tiền thưởng đã đặt ra câu hỏi và mối lo ngại về quy mô tổ chức giải, sự hào hứng của các đoàn phim, nhà sản xuất đăng ký tham gia tranh giải sắp tới.

Trao đổi với phóng viên Dân trí sáng 15/11 về việc triển khai công tác tổ chức và tháo gỡ khó khăn, đại diện Hội Điện ảnh Việt Nam cho biết, đến thời điểm hiện tại, Hội vẫn chưa chốt được địa điểm chính thức cho lễ trao giải năm nay và cũng chưa có giải pháp cuối cùng về tiền thưởng.

“ Điện ảnh Việt Nam đang làm việc với các đối tác. Khi có thông tin cụ thể, chúng tôi sẽ công bố. Hội đã thông báo tới hội viên, văn nghệ sĩ và các tập thể, cá nhân tham gia dự giải. Hội tiếp tục làm việc với các bên để huy động kinh phí xã hội hóa”, người này chia sẻ.

Về vấn đề không có tiền chi trả cho cá nhân, tập thể giành giải, ban tổ chức giải thích, theo quy định mới, định mức chi từ nguồn ngân sách cho các hạng mục giải thưởng của các Hội văn học nghệ thuật chuyên ngành trung ương chưa được cơ quan tài chính có thẩm quyền cho phép chi.

Giải thưởng Cánh diều vì thế nằm trong nhóm không được giải ngân tiền thưởng nếu chưa có hướng dẫn cụ thể. Trong trường hợp không tháo gỡ được vướng mắc này, cá nhân và tập thể đoạt giải sẽ không nhận được tiền thưởng như những năm trước.

“Trước đây, tiền thưởng của giải Cánh diều được chi trả theo Quyết định số 25/TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành năm 1993, trong đó có quy định về kinh phí hỗ trợ hằng năm cho các hội văn học - nghệ thuật để tuyển chọn và khen thưởng các tác phẩm xuất sắc.

Tuy nhiên, từ năm 2024, theo Luật Ngân sách Nhà nước, mọi khoản chi ngân sách đều phải tuân theo định mức kinh tế - kỹ thuật.

Việc áp dụng quy định này với các hội nghề nghiệp gặp nhiều trở ngại, bởi mỗi hội có cơ cấu và số lượng giải thưởng khác nhau, rất khó xác định một định mức chung", đại diện Hội Điện ảnh Việt Nam cho hay.

Trước lo ngại giải kém hấp dẫn nếu không còn tiền thưởng, đại diện Hội khẳng định rằng, ngay cả khi không có tiền thưởng, giải Cánh diều vẫn giữ vai trò thiết yếu trong hệ sinh thái điện ảnh Việt Nam.

Giá trị và sức hút của giải Cánh diều nằm ở uy tín được xây dựng suốt hơn 2 thập kỷ. Đây là nơi quy tụ các thế hệ làm nghề, là điểm hẹn để ghi nhận nỗ lực sáng tạo và khẳng định vị trí của nghệ sĩ trong cộng đồng điện ảnh.

Mặt khác, thành tích tại Cánh diều, cùng với các giải thưởng như Bông sen vàng, Liên hoan truyền hình toàn quốc hay các giải thưởng quốc tế, là dấu mốc quan trọng trong hồ sơ nghề nghiệp của nghệ sĩ, góp phần củng cố uy tín cho những gương mặt được đề cử xét các giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật và phong tặng các danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, Nghệ sĩ Ưu tú.

Khi bàn về hướng đi lâu dài và khả năng huy động nguồn lực xã hội hóa, đại diện Hội nhấn mạnh yếu tố tiên quyết vẫn là chất lượng tác phẩm dự thi.

Những bộ phim tốt, kết hợp truyền thông và quảng bá hiệu quả, sẽ giúp giải thưởng thu hút sự quan tâm của khán giả và doanh nghiệp.

Trong bối cảnh ngân sách Nhà nước hầu như không chi cho công tác tổ chức, sự đồng hành của các doanh nghiệp và những cá nhân yêu nghệ thuật trở thành điều kiện quan trọng để duy trì một lễ trao giải trang trọng, giàu tính nghệ thuật và có thể truyền hình trực tiếp, qua đó giúp Cánh diều và các thương hiệu tài trợ cùng lan tỏa giá trị.

Hai thập kỷ qua, giải Cánh diều trải qua nhiều lần thay đổi về quy mô và địa điểm tổ chức. Từ các kỳ giải được tổ chức luân phiên tại Hà Nội và TPHCM, trong 3 năm gần đây, Hội Điện ảnh quyết định đưa sự kiện đến Nha Trang (Khánh Hòa) nhằm tạo không gian mới, thúc đẩy du lịch - văn hóa - điện ảnh kết hợp.

Tuy nhiên, để đưa hàng trăm nghệ sĩ, đạo diễn, ê-kíp phim đến một địa điểm xa trung tâm đòi hỏi nguồn kinh phí lớn, trong khi cơ chế tài chính của Hội lại nhiều hạn chế.

PGS.TS Đỗ Lệnh Hùng Tú - Chủ tịch Hội Điện ảnh Việt Nam - từng chia sẻ rằng, mỗi kỳ Cánh diều, Hội được cấp khoảng 600-800 triệu đồng.

Khoản ngân sách này chủ yếu chi trả cho hoạt động chấm giải, giải thưởng, cúp, bằng chứng nhận và chi phí truyền hình trực tiếp. Để duy trì một lễ trao giải có quy mô, trang trọng, hấp dẫn, Hội buộc phải xã hội hóa để bù đắp các khoản chi còn lại.

Dù nhiều vấn đề còn bỏ ngỏ, các tiểu ban giám khảo vẫn bắt đầu công việc. Đặc biệt, ban giám khảo phim truyện truyền hình - nhóm phải xem và đánh giá vài trăm tập phim - đã khởi động từ sớm để đảm bảo tiến độ.

Giải Cánh diều hiện là sân chơi duy nhất tại Việt Nam có hạng mục dành cho cả phim điện ảnh và phim truyền hình, khiến khối lượng phim thẩm định lớn hơn nhiều so với các liên hoan khác.

Năm 2024, giải thu hút 163 phim dự thi. Phim Mai của Trấn Thành giành loạt giải quan trọng như Phim hay nhất, Kịch bản, Thiết kế mỹ thuật và Nữ diễn viên chính xuất sắc.

Năm 2025, giải tiếp tục duy trì hệ thống hạng mục quen thuộc: Phim truyện điện ảnh, Phim truyền hình, Phim tài liệu, Phim hoạt hình và Công trình nghiên cứu. Người đoạt giải sẽ nhận cúp và bằng chứng nhận; riêng tiền thưởng vẫn chưa có hồi kết.