Cuốn sách chữa lành của nữ văn sĩ Hàn Quốc đạt giải Nobel văn chương 2024

Trắng - cuốn sách với tựa đề ngắn gọn nhưng chứa đầy tình cảm và triết lý nhân sinh của Han Kang, nữ văn sĩ người Hàn Quốc đạt giải Nobel Văn chương 2024. Trắng mang đến những hình ảnh, câu chuyện mang đậm tính tự thuật.

Mỗi câu chữ tưởng chừng "nhẹ tênh" nhưng đều ẩn chứa nhiều hàm ý. Người đọc chỉ cần lắng lòng, đọc thật chậm, thật sâu, hẳn nhiên sẽ tìm thấy mối dây liên kết của Trắng với cuộc đời mình.

Mở đầu cuốn sách, Han Kang đã trải lòng: "Vào mùa xuân, quyết tâm viết về những thứ màu trắng, việc đầu tiên tôi làm là lên một danh sách: Tã quấn, áo sơ sinh, muối, tuyết, băng, giấy trắng, tóc trắng, áo liệm. Mỗi khi viết thêm một từ, lòng tôi lại xao động. Tôi cảm thấy rất muốn hoàn thành cuốn sách này. Tôi cần một thứ gì, như thuốc mỡ màu trắng bôi lên, như miếng gạc màu trắng đắp vào vết thương".

Màu trắng xuyên suốt tác phẩm như sợi chỉ mỏng manh nhưng liên kết các chi tiết một cách chặt chẽ. Sắc trắng tượng trưng cho sự nhẹ nhàng, thuần khiết, cho sự sống - cái chết, cho điểm khởi đầu và cũng là nơi kết thúc.

Han Kang chậm rãi dẫn người đọc đến với căn phòng có đứa trẻ quấn trong lớp tã trắng như tuyết, có gương mặt nhợt nhạt của người mẹ vì mất máu, có bé gái trắng như bánh trăng tròn, vừa chào đời đã vội trút hơi thở cuối cùng trong ngày sương giá. Hình ảnh dòng sữa vàng đục dần chuyển thành màu trắng, căng tức trong bầu ngực của người mẹ vừa mất con khiến người đọc xót xa vô bờ…

Cô bé ấy chính là chị gái của Han Kang. Người mẹ đau khổ ấy chính là mẹ của Han Kang. Vậy nên, nữ văn sĩ luôn ôm ấp bóng hình người chị mà mình chưa từng gặp mặt, hy vọng tiếp nối hơi thở của chị để sống tốt cuộc đời này.

Lang thang qua từng trang sách, người đọc sẽ bắt gặp vẻ đẹp phủ đầy màu trắng mà bấy lâu nay mình vô tình bỏ lỡ. Đó là sương giá ngày đông đóng trên mặt kính cửa sổ ẩm hơi, là những con cá vảy trắng lẫn trong cát, là con bướm trắng cụp cánh nằm bên rừng sậy, là những đợt sóng vỡ tan trắng xóa mỗi lúc xô bờ hay những bông tuyết rơi trong thinh lặng, không vui vẻ cũng chẳng khổ đau…

Từng sự vật nhỏ bé quen thuộc như gạo, cơm, viên đường, hạt muối, chiếc khăn tay, hoa mộc liên, cánh chim trắng, sỏi đá nhỏ, vầng trăng tròn, sợi tóc bạc, nắm tro tàn,… dần dần hiện lên qua ngòi bút của Han Kang trở nên tinh tế và có chiều sâu hơn bao giờ hết.

Không chỉ là màu trắng hữu hình, Han Kang còn khai thác những sắc trắng vô hình trong cuộc sống để đi đến tận cùng của nỗi hân hoan hay niềm đau khổ. Một sớm trở lạnh, khói trắng phả ra từ miệng là bằng chứng cho thấy ta còn sống, cơ thể ta còn ấm.

Nụ cười bàng bạc, gắng gượng trên khuôn mặt với vẻ điềm nhiên có thể vỡ tan bất cứ lúc nào. Tấm ảnh Roentgen khi chụp X-quang trông như lòng biển màu xanh xám, đứng nổi bật một bộ xương trắng. Và cả linh hồn, giả như linh hồn có thật thì những chuyển động mắt thường không nhìn thấy cũng sẽ giống như cánh bướm lượn bay trên trời…

Miêu tả một thế giới đan xen giữa quá khứ - hiện tại, sự sống - cái chết, nhưng văn chương Han Kang không hề bi kịch hóa nỗi đau. Nhà văn ý thức sự mong manh vô thường của kiếp người chỉ trong một sát na, để từ đó nỗ lực tái sinh con người bên trong, nỗ lực xây dựng cuộc sống mới từ tro tàn đổ nát.

Bằng cách liều lĩnh tiến vào dòng thời gian mình chưa sống, vào trang sách mình chưa đặt bút viết, Han Kang đã hoàn thành một tác phẩm xóa nhòa đi ranh giới giữa thực và ảo, kết hợp khéo léo giữa tự truyện và tiểu thuyết.

 Trắng là một áng văn mềm mại, đầy chất thơ với rất nhiều những hình ảnh ẩn dụ, chiêm nghiệm sâu sắc ý nghĩa của sự sống. Vẻ đẹp ẩn chứa từ những điều bình dị khẳng định tài năng độc đáo của nữ văn sĩ châu Á đầu tiên đạt giải Nobel Văn chương.

Tác phẩm của Han Kang không chỉ là từng chương trong một cuốn sách đơn thuần mà còn là những bức tranh trong một bảo tàng ký ức, là những nốt nhạc trầm bổng trong một bản hòa ca, là cuộc đời đầy buồn vui được mất của mỗi cá nhân trong vũ trụ rộng lớn.

Trắng - đúng như Han Kang đã nói - giống như thuốc mỡ, như những miếng băng gạc, biết người đọc bị thương ở đâu để che chắn ở đấy, vừa vặn và đẹp đẽ. Trắng - thực sự đã lay động và chữa lành những điều sâu kín nhất trong trái tim người.

 Ngô Thùy Linh