Xếp hàng trải nghiệm ẩm thực ở gian hàng Làng du lịch tốt nhất thế giới

Gian hàng của Làng văn hóa du lịch cộng đồng Thái Hải (Thái Nguyên) nổi bật tại Hội chợ Mùa Thu. Không gian mang đậm hương vị núi rừng với những món ăn dân dã của đồng bào Tày, Nùng.

Tại đây, du khách không chỉ được nếm thử các món ăn truyền thống do chính người dân trong làng chế biến, mà còn được khám phá bản sắc văn hóa độc đáo qua những sản phẩm thủ công tinh xảo và câu chuyện đầy tự hào về ngôi làng “làm chung, ăn chung, tiêu chung” giữa lòng phố thị.

Anh Nguyễn Quang Tuấn - Phó trưởng bản Làng Thái Hải (xóm Mỹ Hào, xã Thịnh Đức, TP Thái Nguyên) - cho biết, năm nay làng tham gia Hội chợ Mùa Thu theo lời mời của Cục Du lịch quốc gia Việt Nam.

Đến với hội chợ lần này, làng mang đến hàng chục món đặc sản truyền thống của dân tộc Tày như xôi lá cẩm, xôi trám đen, thịt khâu nhục, lạp sườn, thịt hun khói, bánh khảo, trà lam, cùng nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ được làm từ bàn tay khéo léo của người dân.

“Chúng tôi mang những món ăn và sản phẩm đặc trưng của địa phương để giới thiệu, trưng bày và mời du khách thưởng thức, nhằm quảng bá nét văn hóa ẩm thực và nghề thủ công truyền thống của bản làng Thái Hải”, anh Tuấn nói.

Theo anh, ngay từ những ngày đầu hội chợ, gian hàng của bản làng luôn thu hút đông đảo khách tham quan.

“Bà con và du khách rất quan tâm đến các sản phẩm nông sản, đồ thủ công. Ai cũng thích thú khi được trực tiếp thưởng thức món ăn truyền thống, nên không khí ở gian hàng lúc nào cũng rộn ràng, vui vẻ”, anh chia sẻ.

Đằng sau gian hàng nhộn nhịp ấy là công sức chuẩn bị tỉ mỉ của người dân trong làng. Anh Tuấn cho hay, để chuẩn bị cho hội chợ, các món khô như thịt hun khói, lạp sườn được người dân làm sẵn để tiện vận chuyển, còn xôi, bánh, chè được chế biến tươi mỗi sáng để giữ trọn hương vị.

“Khoảng 3h-4h chúng tôi dậy đồ xôi rồi mang đến hội chợ”, anh Tuấn cho biết. Anh cũng chia sẻ thêm, các sản phẩm của bản làng đều được khách yêu thích, đặc biệt là những món có thể mua về làm quà như trà lam, bánh khảo, lạp sườn và thịt hun khói.

“Chúng tôi không đặt nặng mục tiêu doanh thu. Quan trọng nhất là giới thiệu hình ảnh, văn hóa và tinh thần hiếu khách của người dân Thái Hải”, anh nói.

Làng du lịch tốt nhất thế giới

“Ở làng Thái Hải mọi người sống như anh em một nhà, cùng làm, cùng ăn, cùng chia sẻ”, anh Tuấn nói. 

Anh Tuấn kể, làng ra đời năm 2005, trên diện tích hơn 25ha, cách trung tâm thành phố đi chừng 12km, nơi đây mái nhà chung của khoảng 200 người dân. 

Làng được lập nên từ ước mơ của bà Nguyễn Thị Thanh Hải. Bà đã gom góp toàn bộ tiền của, lặn lội lên vùng ATK Định Hóa để mua lại hơn 30 căn nhà sàn cổ của người Tày, Nùng - có căn đã gần trăm năm tuổi - rồi đưa về Mỹ Hào phục dựng

“Không chỉ dựng nhà, bà còn mời gọi các gia đình người Tày, Nùng cùng về sinh sống, để ngôi làng không chỉ có nhà, mà có cả người, có hồn, có hơi ấm”, anh Tuấn chia sẻ.

Người dân trong làng sống theo mô hình “ăn chung nồi, tiêu chung túi”. Mỗi sáng, khi tiếng mõ làng vang lên lúc 5h, cả bản thức giấc. Đàn ông nhóm bếp, phụ nữ ra giếng lấy nước, trẻ con ríu rít chuẩn bị đến lớp. Sau bữa sáng quây quần, họ tỏa đi làm, người trồng chè, người hái rau, người chăn nuôi, người đón khách du lịch.

Mọi công việc đều được phân chia theo khả năng. Ai làm trà, nấu rượu, làm thuốc nam hay du lịch đều góp thu nhập vào quỹ chung. Quỹ này do trưởng bản và các thành viên uy tín quản lý, chi tiêu minh bạch cho mọi nhu cầu trong làng - từ tiền ăn, học phí, viện phí, đến sửa chữa nhà cửa, mua sắm vật dụng lao động.

“Nếu ai cần mua gì chỉ cần trình bày lý do, bản họp xét duyệt, mọi người sống chan hòa, không có chuyện so bì hay tị nạnh”, anh Tuấn nói.

Năm 2014, Làng Thái Hải được công nhận là điểm du lịch của tỉnh Thái Nguyên. Ban đầu, khách chỉ ghé chơi, ăn bữa cơm dân dã cùng người bản. Nhưng chính không khí trong lành, sự chân chất và những món ăn mang hương vị núi rừng đã níu chân họ quay lại.

Lượng khách ngày càng đông, dân bản bắt đầu kết hợp làm du lịch cộng đồng, đón du khách đến trải nghiệm.

Du khách đến đây có thể hòa mình vào đời sống dân bản - giã cốm, dệt vải, nấu rượu ngô, hát Then, đàn Tính, hay cùng thưởng thức những bữa cơm dân dã với các món đặc sản như xôi lá cẩm, xôi trám đen, thịt khâu nhục, lạp sườn, bánh khảo, trà lam... trong nhà sàn.

Làng Thái Hải là một trong những mô hình điển hình về phát triển du lịch nông thôn của Việt Nam. Nơi đây gắn liền với các hoạt động sản xuất nông nghiệp, làng nghề truyền thống, cùng những nét văn hóa - sinh thái đặc trưng của vùng miền.

Du khách đến với làng không chỉ được trải nghiệm không gian du lịch cộng đồng, du lịch canh nông mà còn được hòa mình vào đời sống, phong tục tập quán mang đậm bản sắc dân tộc Tày. Chính những giá trị văn hóa nguyên bản ấy đã khiến Thái Hải trở thành điểm đến được du khách trong nước và quốc tế yêu thích, đánh giá cao.

Năm 2022, Tổ chức Du lịch Thế giới chính thức công nhận Thái Hải là một trong những “Làng du lịch tốt nhất thế giới”.

Tuy nhiên, theo anh Tuấn, bên cạnh việc làm du lịch, dân làng vẫn duy trì các nghề truyền thống như nấu rượu, làm chè lam, bốc thuốc, đan lát. Những ngôi nhà sàn cổ không chỉ là nơi ở mà còn là không gian văn hóa mở đón du khách. Trẻ em trong làng vẫn học hát Then, đàn tính, chơi ném còn, nói tiếng Tày - những âm thanh quen thuộc gợi nhắc về cội nguồn.

“Chúng tôi tin rằng, chỉ khi sống đúng với văn hóa của mình, làng mới thực sự có linh hồn. Giữ được cái hồn ấy giữa lòng phố thị - đó mới là giá trị quý nhất”, anh Tuấn nói.

Làng văn hóa Thái Hải ngày nay không chỉ là điểm đến du lịch, mà còn là “bảo tàng sống” của văn hóa Tày - nơi lưu giữ ký ức, phong tục và tâm hồn dân tộc giữa nhịp sống hiện đại, khẳng định giá trị của phát triển du lịch bền vững gắn liền với bảo tồn văn hóa truyền thống.