Phát triển du lịch nông thôn cần liên kết vùng, lấy người dân là trung tâm

Tổ chức Diễn đàn quốc gia: “Du lịch nông thôn gắn với văn minh sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh” vừa diễn ra ngày 8/11 tại TPHCM.

Sự kiện góp phần hiện thực hóa cam kết quốc gia về tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, đồng thời cụ thể hóa các mục tiêu của Chương trình phát triển du lịch nông thôn giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn năm 2030.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hiện đại hóa, du lịch nông nghiệp, du lịch nông thôn ngày càng khẳng định vai trò là hướng đi bền vững của ngành du lịch Việt Nam.

Đây không chỉ là cách góp phần phát triển kinh tế nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho người dân mà còn là cơ hội để bảo tồn bản sắc văn hóa, phát huy giá trị tài nguyên tự nhiên và tri thức bản địa, những “tài sản xanh” quý giá của nông thôn Việt Nam.

Chủ trương phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 cùng với Quyết định 922 của Thủ tướng Chính phủ đã mở ra hành trình mới, khẳng định hướng phát triển du lịch gắn với bảo tồn sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh.

Phát biểu tại sự kiện, TS Lê Hoàng Dũng, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TPHCM, Việt Nam có hơn 60% dân số sinh sống tại khu vực nông thôn, nơi sở hữu nguồn tài nguyên sinh thái phong phú, cảnh quan đặc sắc và truyền thống sản xuất nông nghiệp lâu đời. Đây là nền tảng quan trọng để phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng, nơi du khách không chỉ ngắm cảnh mà còn được trải nghiệm, học hỏi và gắn kết với người dân địa phương.

PGS.TS Phạm Trung Lương, Thành viên Tổ chuyên gia tư vấn quy hoạch quốc gia cho rằng, du lịch nông thôn không phải đưa khách đến chụp ảnh rồi về, mà để họ được gieo trồng, thu hoạch, nấu ăn, ở homestay, sống như người địa phương.

Giá trị của loại hình này nằm ở sự bình yên, gần gũi thiên nhiên và mối quan hệ trực tiếp giữa khách với người dân.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương, văn minh sinh thái là phát triển phải hài hòa kinh tế - xã hội - môi trường, tôn trọng tự nhiên và gìn giữ giá trị bản địa.

Du lịch nông thôn theo hướng văn minh sinh thái phải cùng lúc tạo sinh kế bền vững cho dân, bảo tồn cảnh quan, văn hóa nông thôn và định hướng hành vi xanh cho cả cộng đồng lẫn du khách.

Ông đề nghị cần, đào tạo người dân và kiểm soát hoạt động phản sinh thái, để du lịch thực sự trở thành kênh gieo mầm lối sống xanh từ chính làng quê.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Trang, Trưởng khoa Khoa Địa lý, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM, đề xuất các giải pháp để phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn theo hướng nhân văn, sinh thái và kiến tạo môi trường sống xanh. Trong đó, mục tiêu quan trọng nhất là người dân phải sống được bằng du lịch, và kinh tế nông thôn phải phát triển gắn với vùng xanh.

Phát triển kinh tế nông nghiệp đa giá trị, chuyển tư duy từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp. Người dân không chỉ trồng và bán nông sản, mà phải biết quảng bá, kể câu chuyện sản phẩm để nâng giá trị. Khi nông sản được giới thiệu tới du khách, giá trị sẽ tăng lên gấp nhiều lần.

Ngoài ra, đưa tiêu chí OCOP vào du lịch nông thôn, để điểm đến dựa trên văn hóa bản địa và nâng giá trị sản phẩm OCOP.

Bà Trang cũng nhấn mạnh, để phát triển các sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn, vai trò của người dân cần đặt ở trung tâm. Chính quyền chỉ đóng vai trò hỗ trợ ban đầu, người dân là người hưởng lợi và duy trì hoạt động du lịch bền vững.

Khi bà con tự hào về bản sắc quê hương, họ sẽ chủ động làm du lịch và xây dựng thương hiệu cho vùng mình. Việc ứng dụng công nghệ, gìn giữ bản sắc cộng đồng, đào tạo nguồn nhân lực trẻ năng động sáng tạo, đẩy mạnh liên kết vùng… được xem là “chìa khoá” để phát triển du lịch xanh.

“Du lịch không thể phát triển đơn lẻ. Mỗi địa phương cần có chiến lược liên kết nội vùng và liên vùng, tận dụng các nghị quyết về đổi mới sáng tạo, khoa học - công nghệ và phát triển nông thôn để hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy kinh tế du lịch bền vững…”, bà Trang nói.