TPHCM: Nhiều trạm xe đạp công cộng ế ẩm "phủ bụi", vắng bóng khách thuê

Xe đạp công cộng sau 4 năm vận hành

Một buổi chiều sau giờ làm, chị Trần Thị Ngọc Bích (phường Phú Nhuận, TPHCM) rảo bước từ cơ quan về trạm xe đạp công cộng trên đường Hàm Nghi. Mở ứng dụng, quét mã QR, chị chọn một chiếc xe quen thuộc cho hành trình ngắn kết thúc ngày làm việc.

“Tôi bắt đầu sử dụng xe đạp công cộng từ hơn hai năm nay. Thời gian đầu, tôi mua vé theo lượt. Gần đây tôi đi xe đạp hằng ngày nên chuyển sang mua vé tháng 79.000 đồng, áp dụng cho các chuyến đi dưới 45 phút”, chị kể.

Với chị Bích, xe đạp công cộng không chỉ là phương tiện đi lại mà còn là một cách tập thể dục sau giờ làm.

“Thật ra, lộ trình đi làm của tôi cũng không tiện lắm. Tôi phải đi bộ hơn 3km đến đường Lê Duẩn, sau đó lấy xe đạp di chuyển đến trạm gần chỗ làm trên đường Hàm Nghi, cách khoảng 1,5km”, chị chia sẻ.

Dịch vụ xe đạp công cộng do Công ty cổ phần Tập đoàn Trí Nam đầu tư, bắt đầu hoạt động tại TPHCM từ cuối năm 2021. Thời điểm ra mắt, mô hình này nhanh chóng gây sốt bởi sự tiện lợi và chi phí rẻ.

Giai đoạn đầu, hệ thống có 43 trạm, gần 400 xe, sau đó mở rộng lên 52 trạm, hơn 500 xe. Mỗi xe được trang bị khóa thông minh, định vị GPS, sử dụng thông qua ứng dụng di động. Người dùng có thể thuê xe với mức giá 5.000 đồng cho 30 phút hoặc 10.000 đồng cho 1 giờ.

Thế nhưng, sau gần 4 năm vận hành, “vòng quay xanh” ấy dường như đang chậm lại. Theo số liệu từ đơn vị vận hành, năm 2022 ghi nhận gần 320.000 lượt thuê, năm 2023 còn hơn 164.000 lượt và 2024 chỉ còn khoảng 80.400 lượt, tức giảm gần 4 lần so với thời điểm ban đầu. Sáu tháng đầu năm nay, hệ thống chỉ ghi nhận hơn 37.000 lượt sử dụng.

Chênh lệch về nhu cầu dùng xe tại các trạm

Khảo sát dọc các tuyến đường có trạm xe như Lê Duẩn, Nguyễn Huệ, Lê Lợi, Lê Thánh Tôn, Hàm Nghi... phóng viên ghi nhận có sự chênh lệch rõ rệt về lượng xe giữa các trạm.

Trong khi trạm ở đường Nguyễn Huệ, Lê Duẩn luôn đầy ắp xe, thì khu vực ga Bến Thành (phía đường Lê Lai) hay trạm trên đường Lê Lợi chỉ còn vài chiếc.

Theo ghi nhận của phóng viên, việc bắt gặp người dùng xe đạp công cộng giờ đã trở nên hiếm hoi. Đứng hơn nửa tiếng tại trạm xe trên đường Nguyễn Huệ, hầu như không có ai đến thuê xe, các du khách đi qua cũng chẳng mấy quan tâm.

Một người bán hàng rong tại đây cho biết: “Thỉnh thoảng có vài nhân viên văn phòng buổi sáng đạp từ trạm khác đến đây rồi để xe lại, chiều tan làm thì đến lấy về. Còn khách du lịch thì hầu như không thấy ai thuê”.

Tương tự, trạm xe tại ga metro Bến Thành phía đường Phạm Ngũ Lão luôn đầy ắp xe. Một tài xế xe ôm công nghệ đứng gần đó chia sẻ: “Tôi đợi khách ở đây hơn nửa tiếng mới thấy có một người đến thuê xe. Do khu này không thuận hướng ra của ga metro nên hầu như ít người đi. Xe lúc nào cũng còn nhiều, chẳng sợ hết”.

Ngược lại, ở phía bên kia ga Metro (khu vực đường Lê Lai), số lượng xe tại trạm lại thưa thớt hơn hẳn.

Ông Minh Hoàng, nhân viên một công ty trên đường Lê Lai, gần trạm xe đạp, cho biết: “Hôm nay xe ở trạm này còn nhiều, chứ có hôm chỉ còn 1-2 chiếc. Tôi nghĩ chỗ này đông người thuê là do gần cổng ra ga metro Bến Thành, lại sát bên trạm xe buýt, nên ai đến đây là tiện lấy xe đi tiếp”.

Còn nhiều bất cập

Nhiều xe để ngoài trời nắng mưa, có dấu hiệu xuống cấp, phần nhựa ở yên bị chảy, một số xe mất biển số, vành bám cặn do phơi mưa nắng lâu ngày.

“Thỉnh thoảng tôi gặp tình trạng bàn đạp bị lỏng, thắng không ăn. Có lần bóp thắng mạnh bị kẹt, suýt té ngã, nên bản thân cũng có chút lo lắng”, chị Bích kể thêm.

Anh Minh Khôi (phường Bình Đông) cùng một người bạn thuê mỗi người một chiếc xe để dạo quanh khu trung tâm.

Anh cho biết: “Đây là lần đầu tôi đi thử xe đạp công cộng. Giá thuê hợp lý. Nhưng nếu có thêm lựa chọn xe đạp đôi sẽ vui hơn. Mỗi người đi một chiếc xe như thế này nếu trò chuyện sẽ rất nguy hiểm”.

Một người lái xe ôm kể lại, ông từng chứng kiến một đoàn khách nước ngoài tỏ ý muốn thuê xe đạp, nhưng khi được hướng dẫn viên thông báo “không có xe đạp đôi”, họ đều lắc đầu bỏ đi.

“Nhiều người muốn đi xe đạp đôi để vừa đi vừa trò chuyện. Hoặc gia đình có con nhỏ, muốn chở con thì xe đạp thế này không đáp ứng được. Nếu có thêm xe hai chỗ ngồi, tôi tin sẽ có thêm nhiều người dùng”, ông nói.

Trên mạng xã hội, không ít người bình luận rằng xe đạp công cộng khá nặng, tốn sức, chỉ phù hợp đi quãng đường ngắn, nên dần ít ai sử dụng để đi dạo hay thư giãn.

Hiện TPHCM chuẩn bị triển khai làn đường ưu tiên cho xe đạp trên đại lộ Mai Chí Thọ với chiều dài gần 6km, rộng 2m, nằm dọc hành lang hai bên đường.

Đây được xem là bước khởi đầu để hình thành mạng lưới đường dành riêng cho xe đạp, khuyến khích người dân sử dụng phương tiện thân thiện môi trường, đồng thời tăng khả năng kết nối với các tuyến giao thông công cộng.

Nhiều ý kiến cho rằng, để xe đạp công cộng tồn tại bền vững, cần đồng bộ hạ tầng, đặc biệt là điểm dừng, vị trí trạm và khu vực sử dụng. Hiện có những nơi, hai trạm xe chỉ cách nhau chưa đầy một phút đi bộ, trong khi trạm xe ngoài trung tâm lại chưa được mở rộng, tạo sự bất tiện.

Không ít người dùng trung thành như chị Bích mong dịch vụ sẽ mở rộng phạm vi ra các quận lân cận, thay vì chỉ tập trung ở trung tâm.

“Nếu có thêm trạm ở khu vực ngoài trung tâm, chắc chắn sẽ có nhiều người sử dụng hơn. Tôi tin là nhiều người giống tôi, đi xe đạp không chỉ vì tiết kiệm mà còn vì muốn vận động, hít thở không khí”, chị nói.