Hai bé ở Sa Pa mắc kẹt: Sống sót kỳ diệu nhờ bản năng sinh tồn mãnh liệt

Câu chuyện hai bé trai ở xã Hoàng Liên (thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai) sống sót sau 3 ngày mắc kẹt nhờ uống nước trong bể téc đã thu hút sự quan tâm của dư luận.

Chiều 29/6, Lý A P. (10 tuổi) và Lý A S. (7 tuổi), dân tộc Mông, trú tại thôn Lao Hàng Chải (xã Hoàng Liên) đi bắt cá tại suối Mường Hoa, nghi mất tích không liên lạc được.

Hai đứa trẻ sau đó leo lên mái tum của trường Tiểu học Lao Chải thì chốt cửa bên ngoài bị sập xuống. Lúc này, do đang trong thời gian nghỉ hè nên quanh trường rất ít người qua lại.

Khu vực tầng tum - nơi hai cháu mắc kẹt - thiếu ánh sáng, không gian bí và nóng. Duy nhất téc nước là thứ đã cứu sống hai em trong 3 ngày sinh tồn. 

Hai đứa trẻ đã nhanh trí mở téc nước, trèo vào múc nước uống và tránh nóng trong những ngày mắc kẹt.

Ông Lồ A Seng, Phó Chủ tịch UBND xã Hoàng Liên, cho hay hai cháu bé bình an sau 3 ngày nhờ những ngày qua địa bàn có mưa, trời mát mẻ. Ngoài ra, dù  không có đồ ăn nhưng may mắn có téc nước để uống tại khu vực hai cháu bị mắc kẹt.

Trao đổi với phóng viên Dân trí, chuyên gia cứu hộ và cấp cứu ngoại viện người Úc Tony Coffey, đồng sáng lập Doanh nghiệp Xã hội Kĩ Năng Sinh Tồn SSVN (Survival Skills Vietnam), nhận định sự việc hai bé trai sống sót sau 3 ngày mắc kẹt trong điều kiện khắc nghiệt là "một điều kỳ diệu". 

Ba điều kiện cần thiết để con người sinh tồn, gồm: Nơi trú ẩn (tránh các yếu tố cực nóng, cực lạnh, cực gió, cực nắng); nước và thức ăn.

"Hai cháu đã sử dụng những kỹ năng sống còn rất tốt và có thể điều đó đã góp phần giúp các cháu sống sót", ông Tony Coffey nói. 

Bên cạnh đó, dù bị mắc kẹt nhưng các cháu không hoảng loạn, mất bình tĩnh nên cũng tránh được việc mất năng lượng.  

Theo chuyên gia, hiện không có con số cụ thể con người có thể tồn tại bao lâu trong môi trường khắc nghiệt, thiếu thốn.

Nếu không có thức ăn và nước uống, con người được cho là có thể sống sót lâu nhất là khoảng một tuần (tùy thể trạng). 

Ông Tony Coffey cho rằng trẻ em ở thành phố thường không phải đối mặt những điều kiện khắc nghiệt như trẻ em ở những vùng sâu, vùng xa - nơi có điều kiện sống khó khăn.

Hai đứa trẻ dân tộc Mông có thể chưa được học về kỹ năng sinh tồn, nhưng bản năng sống đã giúp chúng sống sót. 

Chuyên gia khuyến cáo trường hợp mắc kẹt trong không gian kín, không tìm được lối thoát, người lớn hay trẻ em đều nên cố gắng giữ bình tĩnh để giảm tiêu hao năng lượng và oxy; dùng mọi phương tiện sẵn có để thu hút sự chú ý bằng cách gây tiếng động/tiếng ồn, tạo lửa/khói.

"Tất cả cha mẹ và người chăm sóc trẻ trước tiên cần phải học/trang bị những kiến thức và kỹ năng sống còn để truyền đạt/hướng dẫn/dạy lại cho những người thân yêu của mình", ông Tony Coffey nhấn mạnh. 

Trong khi đó, ông Nguyễn Thoại Tường, nhà sáng lập Kỹ năng sinh tồn Corp, cho biết có 3 nguyên tắc về sinh tồn cần ghi nhớ.

Thứ nhất, hầu hết con người không thể tồn tại quá 3 giờ trong điều kiện nhiệt độ môi trường khắc nghiệt (nơi băng giá, ở nơi nhiệt độ quá cao).

Thứ hai, hầu hết con người không thể sống sót quá 3 ngày nếu không có nước uống.

Thứ ba, không ai có thể sống sót quá 3 tuần nếu không có thức ăn.

Từ thực tế nghiên cứu và huấn luyện, ông Tường cho hay, thông thường, nếu không may đi lạc hay bị mắc kẹt trong rừng một thời gian dài, giữa thời tiết mưa rét khắc nghiệt, thiếu nước uống, đồ ăn, con người sẽ đối mặt với nhiều nguy cơ về an toàn và sức khỏe.

Nếu không có nước uống, họ sẽ bị thiếu nước dẫn tới mất nước, mất cân bằng điện giải, tình trạng này kéo dài sẽ dẫn tới tử vong.

Có nước uống mà không có thức ăn thì tùy sức khỏe, thể trạng từng người, họ chỉ cầm cự được khoảng thời gian ngắn nào đó, như trên đã nói là không quá 3 tuần.

"Nếu ai đó chưa được học về kỹ năng sinh tồn mà lỡ lạc vào một nơi hoang dã, thậm chí là một ngôi nhà hoang… thì hầu hết đều sẽ cảm thấy hoảng sợ, ghê rợn.

Họ thường không biết cách xử lý khi rơi vào tình huống đó và dễ làm nguy hiểm đến tính mạng của mình. Đặc biệt, khi chỉ có một mình ở nơi hoang vắng quá lâu, con người dễ sinh ra ảo giác", ông Tường nói.

Trên thế giới, phụ huynh rất quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sinh tồn cho trẻ nhỏ.

Tại các trường mầm non, hầu như các ngày trong tuần giáo viên sẽ cho trẻ chơi tự do tại các khu vực cát, bơi lội, tiếp xúc với động vật để các bé cảm nhận được thiên nhiên.

Đồng thời, trường học thường xuyên có tiết học đi vào rừng để hướng dẫn trẻ về hướng đi, dạy trẻ phân biệt các loại cây, nhận biết các loại nấm…

Hồi tháng 6/2023, cả thế giới vô cùng sửng sốt khi giới chức Colombia thông báo lực lượng cứu hộ giải cứu thành công 4 trẻ em sau 40 ngày mất tích trong vụ tai nạn máy bay trong rừng Amazon.

Việc tìm thấy các em nhỏ trong độ tuổi 13, 9, 4 và 11 tháng tuổi còn sống sót sau thảm kịch "được coi là kỳ diệu và hi hữu".

Bột sắn cùng một số hiểu biết về các loại cây rừng nhiệt đới chính là chìa khóa giúp những đứa trẻ này sinh tồn ở khu vực vốn có rất nhiều rắn, muỗi và các loài động vật nguy hiểm khác.

Ông Tony Coffey cho biết hiện có rất nhiều tổ chức trên thế giới dạy những kỹ năng sinh tồn cho trẻ em.

Một số tổ chức chuyên dạy về điều kiện môi trường cụ thể như Hiệp hội Hướng đạo thường dạy các kỹ năng trong môi trường hoang dã. Trong khi những hiệp hội khác, chẳng hạn như Surf Life Saving chuyên đào tạo về an toàn dưới nước và sinh tồn nói chung.

"Ngoài ra, mọi lứa tuổi nên được học các nhóm kỹ năng sơ cứu cơ bản để biết cách xử lý, ứng phó hiệu quả khi gặp chấn thương hoặc tình trạng cấp cứu liên quan sức khỏe thể chất để sinh tồn trong mọi môi trường", chuyên gia cho hay. 

Trước đó, tại Việt Nam nhiều vụ sống sót sau nhiều ngày mắc kẹt cũng thu hút sự chú ý của dư luận. 

Tháng 5/2022, bà Nguyễn Thị Bích Liên (61 tuổi, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) được tìm thấy sống sót sau 7 ngày dưới vực sâu Yên Tử (tỉnh Quảng Ninh). 

Sự trở về của bà Liên được nhiều người cho là kỳ tích bởi dù chỉ có một túi bánh gạo trong tay, bà vẫn cầm cự được qua suốt một tuần giữa điều kiện thời tiết mưa gió, mây mù ở núi rừng Yên Tử.