Việt Nam không chỉ làm chủ mà phải dẫn dắt công nghệ

Phát biểu tại Diễn đàn Quốc gia phát triển doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam 2025 diễn ra chiều 30/12, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc làm chủ công nghệ mà phải tiến tới sáng tạo và dẫn dắt trong kỷ nguyên số.

Từ khẩu hiệu đến năng lực thực tế

Nhìn lại chặng đường 6 năm qua, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đánh giá tư tưởng "Make in Vietnam" đã tạo nên một bước ngoặt lịch sử. Từ một quốc gia chủ yếu gia công, lắp ráp, Việt Nam đã chuyển mình mạnh mẽ sang thiết kế, làm chủ và sáng tạo công nghệ.

"Sau 6 năm, chúng ta có thể khẳng định “Make in Vietnam” không còn là một khẩu hiệu mà đã trở thành một phương thức phát triển và một năng lực thực tế", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Hàng ngàn sản phẩm công nghệ Việt đã ra đời, giải quyết bài toán cho hàng triệu người dùng trong nước và vươn tầm quốc tế. Quan trọng hơn cả, Việt Nam đã hình thành được một thế hệ doanh nghiệp, kỹ sư và nhà khoa học "dám nghĩ lớn, dám làm chủ và dám chinh phục thế giới".

Sáng tạo để dẫn dắt

Bước vào giai đoạn 2026-2030, Bộ trưởng cho rằng thế giới đã thay đổi. Công nghệ không còn đơn thuần là công cụ kinh tế mà đã trở thành nền tảng của năng lực cạnh tranh quốc gia và chủ quyền số. Trong bối cảnh đó, nếu chỉ "làm chủ cho mình" là chưa đủ.

Tư tưởng cốt lõi của giai đoạn mới chính là: Sáng tạo tại Việt Nam, làm ra tại Việt Nam để dẫn dắt.

"Dẫn dắt không phải là dẫn đầu bằng mọi giá, mà là dẫn dắt ở những lĩnh vực Việt Nam có lợi thế, có nhu cầu thực tiễn, có khả năng tạo khác biệt và tạo ra giá trị đặc biệt", Bộ trưởng làm rõ khái niệm.

Theo người đứng đầu Bộ Khoa học và Công nghệ, sự chuyển dịch này được cụ thể hóa qua 4 thay đổi trọng tâm: Từ làm chủ sang tự chủ và dẫn dắt, từ sản phẩm công nghệ lõi sang chuẩn mực, từ giải pháp đơn lẻ sang nền tảng, từ thị trường trong nước sang thị trường khu vực và thế giới.

6 trụ cột chiến lược để hiện thực hóa khát vọng

Để thực hiện mục tiêu này, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã nêu ra 6 nhóm giải pháp chiến lược:

Tư duy dẫn dắt: Bắt đầu từ những bài toán lớn của đất nước (y tế số, giáo dục số, AI, kinh tế dữ liệu...) thay vì bắt đầu từ công nghệ thuần túy.

Sản phẩm nền tảng: Tập trung xây dựng các nền tảng cốt lõi như AI, điện toán đám mây, bán dẫn và không gian số. Ai làm chủ nền tảng, người đó có khả năng dẫn dắt hệ sinh thái.

Nhà nước kiến tạo: Nhà nước chuyển từ vai trò quản lý sang kiến tạo thông qua chính sách đặt hàng, mua sắm công và cơ chế "sandbox" (thử nghiệm chính sách).

Nhân lực chất lượng cao: Chuyển từ kỹ sư "làm theo" sang các kiến trúc sư công nghệ, nhà khoa học dữ liệu và chuyên gia tiêu chuẩn.

Thể chế đi trước: Pháp luật phải mở đường cho cái mới, chấp nhận rủi ro có kiểm soát và lấy thể chế làm lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Cuối cùng là đi từ bài toán thực tế của Việt Nam để hình thành sản phẩm, từ sản phẩm hình thành công nghệ lõi và từ công nghệ lõi dẫn dắt nghiên cứu khoa học cơ bản.

Không chỉ theo kịp mà phải đi trước

Bộ trưởng khẳng định Việt Nam không ảo tưởng sẽ dẫn dắt ở mọi lĩnh vực. Tuy nhiên, với tầm nhìn đúng và quyết tâm chính trị mạnh mẽ, Việt Nam hoàn toàn có thể đi trước trong những mô hình mới, nền tảng mới mang tính nhân văn và bền vững.

“Tinh thần của giai đoạn mới là Việt Nam không chỉ theo kịp mà ở một số lĩnh vực, Việt Nam phải đi trước. Đây sẽ là dấu mốc mới trong hành trình đưa Việt Nam trở thành nước phát triển có thu nhập cao”, Bộ trưởng tin tưởng.