Dân xót ruột, dự án thì… ung dung đội vốn!

Được khởi công từ năm 2010 nhưng đến nay, khối lượng thi công Dự án đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội mới chỉ đạt 41%. Dự án này chậm tiến độ nghiêm trọng, đến nay đã bị “phá sản” kế hoạch hoàn thành vào tháng 12/2018 và phải xin lùi tới năm 2022, tức là kéo dài thêm 4 năm.

Đây là thông tin được nhà báo Châu Như Quỳnh phản ánh trên Dân trí từ cuộc khảo sát của Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ tại các dự án đầu tư công của TP Hà Nội diễn ra chiều 20/4.

Phóng viên tính toán, với tốc độ này thì mỗi năm dự án này chỉ làm được… 1 km và đang là dự án đường sắt đô thị chậm tiến độ nhất cho tới thời điểm hiện tại.

Một trong những nguyên nhân gây ra chậm trễ, theo giải thích của ông Nguyễn Cao Minh, giám đốc dự án này là do tiến độ giải phóng mặt bằng chậm, kế hoạch vốn ODA hàng năm không được bố trí đủ, dẫn đến chậm trễ thanh toán cho các nhà thầu, tiến độ thi công bị ảnh hưởng… Nghĩa là vẫn lý do muôn thuở của các siêu dự án “rùa bò”.

Ông Minh nói, năm 2017 dự án được giao giải ngân 1.641 tỷ đồng, tuy nhiên nhu cầu thi công thực tế cần đến 3.320 tỷ đồng. Năm 2018 được giao giải ngân 1.100 tỷ đồng, nhưng nhu cầu thực tế là hơn 2.500 tỷ đồng.

Và thế là, tổng mức đầu tư phê duyệt ban đầu của dự án này là 783 triệu euro, nhưng đến năm 2013 tổng mức đầu tư phê duyệt đã tăng lên 1,176 tỷ euro (tương đương 32.910 tỷ đồng), tăng 393 triệu euro.

Với cái vòng luẩn quẩn giữa tiến độ thi công chậm vì thiếu vốn, đội vốn vì thi công chậm như thế này không biết đến khi nào người dân mới được đi đường sắt đô thị!

Đáng nói, tình trạng này không chỉ diễn ra tại dự án số 3 này mà “phổ cập” ở cả 4 đại dự án đường sắt đô thị tại cả Hà Nội và TPHCM.

Tại tuyến Cát Linh – Hà Đông hoàn thành được 95% thì phải dừng vì thiếu vốn. Tổng mức đầu tư năm 2008 là 552,86 triệu USD thì tới 2016 là 868,04 triệu USD, mỗi ngày phải trả lãi vay ít nhất 1,2 tỷ đồng.

Dự án Bến Thành – Suối Tiên được phê duyệt năm 2005 với tổng mức đầu tư ban đầu 17.000 tỷ đồng, đến năm 2010 đã lên tới 47.000 tỷ đồng. Dự án Bến Thành – Tham Lương có tổng mức đầu tư từ 26.000 tỷ đồng đã điều chỉnh lên 48.000 tỷ đồng. Cả hai dự án này đều chậm chạp và thiếu vốn.

Trở lại với dự án đường sắt đô thị Nhổn - Ga Hà Nội, ông Nguyễn Cao Minh còn giải thích rằng, dự án chậm tiến độ nghiêm trọng do năng lực và kinh nghiệm quản lý thực hiện dự án của chủ đầu tư đối với các dự án lớn và phức tạp còn hạn chế; công tác quản lý hợp đồng với tư vấn Systra còn nhiều bất cập. Tư vấn Systra là tư vấn lớn, nhiều kinh nghiệm về đường sắt đô thị nhưng thiếu kinh nghiệm vệ hệ thống quản lý, quy trình thủ tục ở Việt Nam, dẫn đến quá trình thực hiện còn nhiều vướng mắc.

Người viết bài này không rõ, nếu như vậy, việc ngân sách phải gồng gánh thêm chi phí, người dân phải mất rất nhiều chi phí cơ hội cho tiền thuế của mình và chịu hệ luỵ về tắc đường, bất tiện sinh hoạt trong suốt quá trình cả chục năm diễn ra dự án như vậy, đơn vị tư vấn sẽ là bên chịu trách nhiệm, hay người chọn tư vấn, hay ai đó sẽ chịu trách nhiệm cho điều này?

Ví dụ tuyến Cát Linh – Hà Đông chẳng hạn, mỗi ngày 1,2 tỷ đồng lãi vay, thế là bằng bao nhiêu cây cầu, bao nhiêu ngôi trường, bao nhiêu cơ hội đổi đời cho người nghèo trên đất nước chúng ta?

Những siêu dự án đó cứ bò với tốc độ rùa và gánh thêm chi phí khủng… với rất nhiều lý do chủ quan lẫn khách quan được viện dẫn… hay chính bởi vì lý do muôn đời là “cha chung không ai khóc”, bởi dùng tiền “chùa” ngân sách nên chẳng ai thấy tiền đó gắn với “khúc ruột”, với trách nhiệm của mình?

Bích Diệp