Sau vụ Hằng Du Mục, Quang Linh xin lỗi: Quảng cáo "quá lố" có bị xử lý?

Hằng Du Mục đã gây bão dư luận khi tuyên bố trong một buổi livestream trên TikTok rằng hũ yến sào dung tích 70ml chứa tới 30g yến tươi - một thông tin nhanh chóng bị các chuyên gia và khách hàng phản bác gay gắt. Trước áp lực từ công chúng và sau khi làm việc với Hiệp hội Yến sào Việt Nam, Hằng Du Mục buộc phải lên tiếng xin lỗi, thừa nhận sai sót trong cách truyền đạt và đối diện với làn sóng chỉ trích về tính trung thực của mình.

Quang Linh Vlogs cũng không thoát khỏi làn sóng chỉ trích khi mạnh miệng quảng cáo một loại kẹo rau củ với lời cam kết gây sốc: "một viên kẹo tương đương một đĩa rau". Tuyên bố này lập tức châm ngòi cho sự phẫn nộ của dư luận, buộc anh phải công khai xin lỗi vì đã gây hiểu lầm, đồng thời khẳng định không có ý định thổi phồng công dụng sản phẩm.

Những sự việc này đã làm dấy lên lo ngại về tình trạng quảng cáo không trung thực trên mạng xã hội, ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của người tiêu dùng.

Theo Luật sư Quách Thành Lực thuộc Công ty Luật Pháp Trị, hành vi quảng cáo sai sự thật là vi phạm pháp luật, bị cấm theo khoản 7 Điều 109 Luật Thương mại 2005 và khoản 9 Điều 8 Luật Quảng cáo 2012.

Cụ thể, cá nhân quảng cáo sai sự thật có thể bị phạt từ 60 - 80 triệu đồng theo khoản 5 Điều 34 Nghị định 38/2021. Một số trường hợp đặc biệt như quảng cáo mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng gây hiểu lầm có mức phạt thấp hơn, dao động từ 20 - 40 triệu đồng. Nếu vi phạm do tổ chức thực hiện, mức phạt sẽ gấp đôi.

Về mặt đạo đức, việc quảng cáo sai sự thật không chỉ vi phạm pháp luật mà còn là hành động thiếu trách nhiệm và không tôn trọng người tiêu dùng. Người có sức ảnh hưởng như Hằng Du Mục và Quang Linh Vlogs cần hiểu rõ rằng mỗi phát ngôn của họ có thể tác động lớn đến quyết định mua hàng của hàng ngàn, thậm chí hàng triệu người.

Việc đưa ra những thông tin sai lệch với mục đích thương mại là biểu hiện của sự thiếu trung thực và lợi dụng lòng tin của người hâm mộ. Nếu những người có ảnh hưởng không cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quảng cáo, họ không chỉ đối mặt với các hình phạt pháp lý mà còn có nguy cơ đánh mất lòng tin của người hâm mộ một cách không thể cứu vãn.

Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát và xử lý nghiêm minh hơn để ngăn chặn tình trạng này, bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và môi trường thương mại lành mạnh. Những biện pháp mạnh đủ sức răn đe có thể áp dụng gồm:

Theo Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ-CP, ngoài việc bị phạt tiền, cá nhân hoặc tổ chức có hành vi quảng cáo sai sự thật còn có thể bị áp dụng các hình phạt bổ sung như: Buộc gỡ bỏ, xóa các nội dung quảng cáo sai sự thật; Buộc cải chính thông tin và xin lỗi công khai; Cấm tham gia hoạt động quảng cáo từ 1 đến 3 năm khi thuộc trường hợp nghiêm trọng hoặc tái phạm.

Ngoài ra, theo Điều 197 Bộ luật Hình sự 2015, nếu hành vi quảng cáo gian dối gây hậu quả nghiêm trọng và đã bị xử phạt hành chính nhưng vẫn tái phạm, người vi phạm có thể: Bị cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 đến 5 năm. Bị phạt tiền từ 10 - 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Trước mắt, biện pháp hữu hiệu có thể là cấm phát sóng trên các nền tảng mạng xã hội.

Mặc dù pháp luật hiện hành chưa có quy định cụ thể về việc cấm phát sóng livestream trên các nền tảng như TikTok, YouTube hay Facebook, nhưng các nền tảng này đều có chính sách riêng về chặn tài khoản, cấm phát sóng nếu phát hiện hành vi quảng cáo sai sự thật hoặc vi phạm điều khoản cộng đồng. Như TikTok, có thể khóa tài khoản hoặc cấm livestream nếu phát hiện hành vi lừa đảo hoặc quảng cáo không đúng sự thật. Đối với YouTube, áp dụng hình phạt cảnh cáo, tạm ngừng hoặc cấm vĩnh viễn tài khoản nếu vi phạm chính sách quảng cáo và thương mại.

Việc cấm phát sóng hoặc cấm quảng cáo là biện pháp cần thiết để răn đe và ngăn chặn tình trạng quảng cáo sai sự thật. Tuy nhiên, hiệu quả thực tế còn phụ thuộc vào khả năng giám sát và thực thi của các cơ quan chức năng và các nền tảng mạng xã hội.

Nếu không có sự phối hợp chặt chẽ và xử lý kịp thời, biện pháp này khó đạt được hiệu quả mong muốn. Người quảng cáo sai sự thật hoàn toàn có thể bị cấm phát sóng hoặc cấm tham gia quảng cáo theo quy định của pháp luật và chính sách của các nền tảng mạng xã hội.

Việc thực thi nghiêm minh các biện pháp này là cần thiết để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và tạo ra môi trường quảng cáo lành mạnh.