Phạm tội khi 62 tuổi, ông Lê Thanh Thản có được hưởng tình tiết giảm nhẹ?

Ngày 10/8, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa xét xử ông Lê Thanh Thản (SN 1949, Chủ tịch Công ty Bemes) về tội Lừa dối khách hàng.

Theo cáo trạng, từ tháng 3/2011, ông Thản bị cáo buộc chỉ đạo cấp dưới quảng cáo gian dối về tính pháp lý của dự án CT6 Kiến Hưng (quận Hà Đông, Hà Nội) để khách hàng tin tưởng, ký hợp đồng mua bán nhà với Công ty Bemes. Tổng cộng, bị cáo đã bán 488 căn hộ khi không được quyền sử dụng đất, thu lời bất chính hơn 480 tỷ đồng.

Như vậy, ở thời điểm có hành vi vi phạm pháp luật, ông Thản chưa đủ 70 tuổi. Tuy nhiên, khi bị đưa ra xét xử, bị cáo đã ngoài 70. Trong trường hợp này, Chủ tịch Công ty Bemes có thể được áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự không?

Luật sư Dương Đức Thắng (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, pháp luật thể hiện sự nghiêm minh, xử lý đúng người, đúng tội và có những mức hình phạt nghiêm khắc, phù hợp với hành vi của người phạm tội gây ra. Tuy nhiên, bên cạnh các tình tiết tăng nặng, pháp luật cũng quy định các tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự dành cho những bị cáo thể hiện sự ăn năn hối cải, thành khẩn khai báo, thể hiện thái độ tích cực, hợp tác với cơ quan điều tra hoặc những bị cáo thuộc các nhóm đối tượng đặc biệt trong xã hội.

Cụ thể, khoản 1, Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 quy định người phạm tội có thể được xem xét áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự nếu thuộc các trường hợp như tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; phạm tội trong tình thế cấp thiết; vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hay thuộc các đối tượng như phụ nữ có thai; người từ đủ 70 tuổi trở lên hay là người khuyết tật, khuyết tật đặc biệt nặng…

Như vậy, có thể thấy người phạm tội từ đủ 70 tuổi trở lên có thể được áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự, căn cứ quy định tại điểm o, khoản 1, Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015.

Về nguyên tắc áp dụng tình tiết này, tiểu mục 3, Mục I, Công văn 02/TANDTC-PC ngày 2/8/2021 của TAND Tối cao đã quy định như sau:

"Quy định tại điểm o khoản 1 Điều 51 của Bộ luật Hình sự không phân biệt người phạm tội là người đã đủ 70 tuổi trở lên tại thời điểm phạm tội hay trong quá trình truy cứu trách nhiệm hình sự. Do đó, trường hợp khi phạm tội bị cáo chưa đủ 70 tuổi nhưng trong quá trình xét xử họ đã đủ 70 tuổi trở lên thì Tòa án vẫn áp dụng tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự "người phạm tội là người đủ 70 tuổi trở lên" đối với họ".

Từ những quy định được dẫn chiếu và áp dụng đối với trường hợp này, luật sư Thắng cho biết ông Thản phạm tội khi chưa đến 70 tuổi. Tuy nhiên, với việc bị đưa ra xét xử khi đã ngoài 70, Chủ tịch Công ty Bemes vẫn có thể được áp dụng tình tiết giảm nhẹ này.

"Quy định của Công văn 02/TANDTC-PC đã thể hiện tinh thần của nguyên tắc có lợi cho bị cáo trong tố tụng hình sự. Dù tình tiết này không được Cơ quan điều tra và Viện kiểm sát ghi nhận trong tài liệu điều tra, truy tố, tòa án khi xét xử vẫn có thể ghi nhận tình tiết này ở bản án đối với bị cáo", ông Thắng phân tích.

Hoàng Diệu