Những tình huống pháp lý từ vụ "chạy án" của Lương Bằng Quang

Mở rộng điều tra vụ án Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm liên quan tới Võ Thị Ngọc Ngân (tức Ngân 98, 27 tuổi), Công an TPHCM đã tống đạt quyết định khởi tố bị can, bắt tạm giam Lương Bằng Quang (43 tuổi, chồng Ngân), khởi tố bổ sung Ngân cùng về tội Đưa hối lộ và Lê Sỹ Cường (43 tuổi) về tội Môi giới hối lộ. 

Theo công an, từ tháng 7/2024, hoạt động kinh doanh của Ngân bị cơ quan chức năng kiểm tra và phát hiện sai phạm. Thông qua các mối quan hệ, Quang biết Cường có quan hệ rộng, có khả năng giúp họ không bị công an xử lý nên đưa cho Cường 8 tỷ đồng nhờ "chạy án". Cường đã nhận tiền nhưng không thực hiện được công việc như mong muốn của vợ chồng Ngân. 

Như vậy, dù đã thực hiện xong hành vi đưa và môi giới hối lộ nhưng cuối cùng, "phi vụ" chạy án của hai đối tượng đã bất thành. Từ đây, nhiều người đặt câu hỏi về việc vì sao dù hối lộ bất thành nhưng hai đối tượng vẫn bị khởi tố, và liệu có hay không một nhân vật đứng sau phi vụ của Quang và Cường? 

Độc giả Nguyen Huu Viet đặt câu hỏi: "Quang đưa tiền, Cường chạy án, nhưng Cường chạy án cho ai? Cần làm rõ có nhân vật nào sẵn sàng nhận chạy án hay không". 

"Cường nhận tiền nhưng không làm gì cả. Nếu nhận tiền để hối lộ chạy án thì là Môi giới hối lộ, nhưng nếu nhận tiền mà thực sự không làm gì cả thì phải là Lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản. Vậy vấn đề cần làm rõ là có hay không nhân vật đứng sau Cường trong vụ án này", bạn đọc Truong Ngo Ty phân tích. 

"Quang bị bắt vì tội đưa hối lộ, Cường bị bắt vì hành vi môi giới. Như vậy có thể hiểu là có người đã nhận hối lộ hay không?", anh Anh Tuan Tran thắc mắc. 

Bình luận dưới góc độ pháp lý, luật sư Hoàng Trọng Giáp (Giám đốc Công ty Luật Hoàng Sa, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) nhìn nhận với những thông tin hiện có, cơ quan điều tra đã chứng minh Quang có ý chí muốn đưa hối lộ để giúp thoát tội và đã thực hiện hành vi bằng cách đưa 8 tỷ cho Cường để nhờ "chạy án". 

Do Cường không phải nhân vật có thẩm quyền quyết định trong Vụ án, trong khi Quang và Cường đã bị khởi tố về tội Đưa hối lộ và Môi giới hối lộ, quá trình điều tra tiếp theo, cơ quan điều tra sẽ củng cố hồ sơ để xác định có hay không nhân vật có thẩm quyền đứng sau "phi vụ" chạy án của Quang và Cường và có hay không dấu hiệu của tội Nhận hối lộ theo quy định pháp luật. 

Đồng thời, do việc hối lộ không đạt được kết quả như Quang mong muốn, công an sẽ làm rõ nguyên nhân "phi vụ" chạy án không thành là gì. Từ đó, vụ án có thể diễn ra theo các tình huống pháp lý như sau: 

Thứ nhất, nếu cơ quan điều tra chứng minh Quang đã đưa tiền cho Cường, Cường đã giao được tiền cho người có chức vụ, quyền hạn để nhờ giải quyết nhưng không giải quyết được hoặc người có chức vụ, quyền hạn đã đồng ý nhận để giải quyết nhưng vì các lý do khách quan mà chưa kịp nhận tiền, đây thuộc trường hợp tội phạm đã hoàn thành. 

Khi đó, với giá trị tài sản ở mức từ 1 tỷ đồng trở lên, người thực hiện hành vi có thể bị truy tố với khung hình phạt 12-20 năm tù theo khoản 4, Điều 364 Bộ luật Hình sự 2015. 

Thứ hai, nếu công an chứng minh Quang đã đưa tiền cho Cường nhưng Cường không thể "kết nối" với người có thẩm quyền hoặc đã "kết nối" nhưng người có thẩm quyền từ chối nhận, đây có thể thuộc trường hợp phạm tội chưa đạt. 

Cụ thể, theo Điều 15 Bộ luật Hình sự 2015, phạm tội chưa đạt là cố ý thực hiện tội phạm nhưng không thực hiện được đến cùng vì những nguyên nhân ngoài ý muốn của người phạm tội. Người phạm tội chưa đạt phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm chưa đạt.

Căn cứ khoản 3, Điều 57 Bộ luật này, với trường hợp phạm tội chưa đạt, nếu điều luật được áp dụng có hình phạt cao nhất là tù chung thân hoặc tử hình thì áp dụng hình phạt tù không quá 20 năm; nếu là tù có thời hạn thì mức hình phạt không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định.

Đối với dấu hiệu của tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản hoặc Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, đây là những tội danh chỉ áp dụng trong trường hợp Cường đưa thông tin gian dối về việc có thể chạy án để Quang đưa tiền, sau đó Cường không thực hiện công việc và chiếm đoạt tiền của Quang. Khi đó, Cường có thể bị xem xét trách nhiệm về hành vi có dấu hiệu của tội danh như trên, còn Quang trở thành bị hại. 

Tuy nhiên, với những thông tin hiện có, chưa đủ căn cứ để xác định có hay không dấu hiệu tội danh theo trường hợp này, đặc biệt khi công an đã khởi tố Cường và Quang về các tội Đưa hối lộ và Môi giới hối lộ. 

Ngoài khung hình phạt nêu trên, quá trình điều tra, truy tố, xét xử, các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ đánh giá các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ theo Điều 51, 52 Bộ luật Hình sự 2015 để xem xét áp dụng khung hình phạt cho bị cáo. 

Trường hợp có từ 2 tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự theo khoản 1, Điều 51 Bộ luật Hình sự 2015 như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả; lập công chuộc tội hay tích cực giúp đỡ các cơ quan có trách nhiệm phát hiện hoặc điều tra tội phạm..., căn cứ Điều 54 Bộ luật Hình sự 2015, người phạm tội có thể được xem xét áp dụng mức phạt dưới khung hình phạt bị truy tố.