Nhành cây Công viên Tao Đàn đè chết người: Có thể khởi tố vụ án hình sự?

Như Dân trí thông tin, sáng 9/8, một nhánh cây cổ thụ ở độ cao khoảng 20 m trong Công viên Tao Đàn (quận 1, TPHCM) bất ngờ bị gãy, rơi trúng ít nhất 5 người đứng bên dưới. Vụ việc khiến 2 người tử vong tại chỗ, 3 người còn lại phải đi cấp cứu tại bệnh viện, trong đó có một trường hợp phải phẫu thuật. 

Đơn vị quản lý Công viên Tao Đàn cho biết nhánh cây bị gãy có khiếm khuyết bên trong, không thể hiện bên ngoài, cành còn tươi và lá xanh bình thường. Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật, Công ty Công viên cây xanh TPHCM đã phối hợp Công an quận 1 và lực lượng y tế xử lý hiện trường, xác minh làm rõ nguyên nhân sự việc. 

Theo dõi thông tin sự việc, nhiều độc giả thắc mắc trường hợp này, ai phải chịu trách nhiệm bồi thường cho các nạn nhân? Có thể xem xét khởi tố vụ án hình sự hay không?. 

Ai chịu trách nhiệm bồi thường?

Luật sư Trần Minh Hùng (Trưởng Văn phòng luật sư Gia Đình, Đoàn Luật sư TPHCM) đánh giá đây là sự việc đáng tiếc, gây thiệt hại nghiêm trọng về tính mạng con người. Căn cứ Bộ luật Dân sự 2015, đây là thiệt hại ngoài hợp đồng nên việc xác định trách nhiệm pháp lý và bồi thường sẽ tuân theo quy định về bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng tại bộ luật này.

Trích dẫn Điều 584 Bộ luật Dân sự 2015, ông Hùng cho biết người nào xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường. Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải bồi thường.

Trách nhiệm bồi thường thiệt hại chỉ được miễn trừ nếu thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

"Trước tiên, cần xác định cây này thuộc sở hữu của Công viên Tao Đàn hay đơn vị nào khác. Nếu Công viên Tao Đàn hoặc đơn vị quản lý Công viên Tao Đàn có trách nhiệm chăm sóc, quản lý cây xanh, những đơn vị này có trách nhiệm bồi thường cho gia đình nạn nhân bị thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại xảy ra do tình huống bất khả kháng", luật sư Hùng phân tích. 

Theo Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015, sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan, không thể lường trước và không thể khắc phục dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép. Tình huống này, ông Hùng cho rằng cành cây gãy có thể là tình huống khách quan, song nếu có thể lường trước và khắc phục được thì không được coi là sự kiện bất khả kháng. Bởi vậy, điều quan trọng cần làm rõ là đơn vị có trách nhiệm chăm sóc, quản lý cây xanh đã thực hiện đầy đủ công việc trong phạm vi có thể nhằm hạn chế tối đa thiệt hại có thể xảy ra hay chưa. 

Nếu xác định cành cây bị sâu mục hoặc có khiếm khuyết bên trong, đơn vị quản lý có thể lường trước được bằng việc kiểm tra, khắc phục bằng cách cắt tỉa cành, gia cố hoặc chống đổ, cắt bỏ những đoạn cành bị sâu mục nhằm ngăn hậu quả xảy ra nhưng không thực hiện thì việc cây gãy nhánh không được coi là sự kiện bất khả kháng. Ngược lại, nếu đơn vị đã thực hiện đầy đủ biện pháp bảo đảm an toàn nhưng tai nạn vẫn xảy ra, trách nhiệm bồi thường sẽ được miễn trừ do thuộc trường hợp bất khả kháng. 

Ngoài ra, luật sư đánh giá quá trình chăm sóc và quản lý cây, có thể xảy ra trường hợp thuê một đơn vị thứ 3 có chuyên môn về cây xanh để quản lý. Nếu rơi vào tình huống này, cần làm rõ nội dung hợp đồng đã ký giữa đơn vị đó với nhà trường cũng như quá trình kiểm tra, giám sát của đơn vị này diễn ra ra sao.

Nếu có cơ sở cho thấy họ đã thực hiện đúng trách nhiệm, việc cây đổ không phải lỗi của họ thì cần xem trong hợp đồng có quy định về trách nhiệm liên đới bồi thường của đơn vị này với nhà trường nếu xảy ra thiệt hại không. Trường hợp đơn vị không hoàn thành trách nhiệm, yếu tố lỗi thuộc về công ty này, họ sẽ phải bồi thường trên phần thiệt hại do lỗi của mình gây ra.

Có thể xem xét khởi tố vụ án hình sự? 

Dưới góc độ pháp luật hình sự, ông Hùng cho rằng với những thông tin hiện có, khi yếu tố lỗi chưa rõ ràng, còn quá sớm để có thể kết luận vụ việc có dấu hiệu hình sự hay không. Tuy nhiên, với hậu quả làm chết 2 người, vụ việc cần được cơ quan điều tra khẩn trương vào cuộc, xác minh để sớm làm sáng tỏ nguyên nhân. 

Từ kết quả xác minh bước đầu, nếu có căn cứ cho thấy có dấu hiệu vi phạm, tắc trách, chủ quan, cẩu thả của các cá nhân, tổ chức có trách nhiệm cắt tỉa, chăm sóc cây xanh dẫn tới hậu quả đau lòng là nhành cây rơi xuống đất làm 5 người thương vong, cơ quan điều tra có thể ra quyết định khởi tố vụ án Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo Điều 360 Bộ luật Hình sự 2015 nhằm điều tra, làm rõ các vi phạm theo quy định của pháp luật. 

Trong trường hợp có cá nhân được xác định vi phạm, cơ quan điều tra sẽ ra quyết định khởi tố bị can. Với tình tiết định khung làm chết 2 người, mức phạt có thể áp dụng là 3-7 năm tù.