Người chuyển giới có được tham gia nghĩa vụ quân sự?

Ngày 26/10, buổi khám nghĩa vụ quân sự của xã Kiến Minh (TP Hải Phòng) được quan tâm đặc biệt khi có sự xuất hiện của anh N.H.H. (22 tuổi, ở xã Kiến Minh), giới tính nam theo giấy khai sinh; cùng người em sinh đôi cũng là nam giới. Tuy nhiên, anh H. xuất hiện với ngoại hình nữ và mặc trang phục nữ giới. 

Kết quả sơ tuyển cho thấy anh H. cao 1,74m, nặng 57kg, cơ quan chức năng đã khám tổng quát sức khỏe, chiều cao, cân nặng, thị lực, không khám nội khoa với người này. Theo Chỉ huy trưởng Ban Chỉ huy quân sự xã Kiến Minh, do người này có hình dáng bên ngoài khác biệt so với giới tính ghi trong giấy tờ nên tạm đưa anh H. vào danh sách dự bị, chờ ý kiến Ban Chỉ huy phòng thủ khu vực 1 để có hướng xử lý.

Từ câu chuyện của anh H. nhiều độc giả thắc mắc, người chuyển giới có được tham gia nghĩa vụ quân sự hay không? 

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn (Giám đốc Công ty Luật TGS, Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết theo Điều 12 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015, đối tượng đăng ký nghĩa vụ quân sự gồm công dân nam từ đủ 17 tuổi trở lên và công dân nữ trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ quân sự có ngành, nghề chuyên môn phù hợp yêu cầu của Quân đội nhân dân.

Điều 13 Luật này quy định những đối tượng không được đăng ký nghĩa vụ quân sự gồm: (i) Đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự, chấp hành án tù, cải tạo không giam giữ, quản chế hoặc đã đi tù xong nhưng chưa được xóa án tích; (ii) Đang bị giáo dục tại cấp xã hoặc đưa vào trường giáo dưỡng, cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc và (iii) Bị tước quyền phục vụ trong lực lượng vũ trang nhân dân.

Về đối tượng được miễn đăng ký nghĩa vụ quân sự, Điều 14 Luật này quy định nhóm đối tượng được miễn gồm người khuyết tật, người mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh tâm thần hoặc bệnh mãn tính theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, theo Điều 37 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về việc chuyển đổi giới tính, việc chuyển đổi giới tính được thực hiện theo quy định pháp luật. Cá nhân chuyển giới có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch và có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi. 

Căn cứ những quy định trên, có thể thấy người chuyển giới không thuộc trường hợp không được đăng ký nghĩa vụ quân sự hay miễn nghĩa vụ quân sự. Bởi vậy, họ có quyền đăng ký tham gia nghĩa vụ quân sự như những công dân bình thường. 

Đối với trường hợp nam chuyển giới, pháp luật đã quy định sau khi đăng ký thay đổi hộ tịch, họ có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã chuyển đổi. Tuy nhiên, nếu chưa thay đổi hộ tịch, công dân đó vẫn được công nhận là giới tính nam và có các quyền, nghĩa vụ của công dân nam theo quy định pháp luật.