Luẩn quẩn xác nhận cư trú

Sổ hộ khẩu

Từ ngày 01/01/2023, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú bằng giấy sẽ không còn giá trị sử dụng. Tuy vậy thực tế cơ quan Nhà nước vẫn duy trì quản lý cư trú đối với người dân. Đơn giản chỉ là thay thế hình thức quản lý từ cuốn sổ bằng giấy sang phần mềm công nghệ hiện đại, hiệu quả hơn.

Đơn giản dễ hiểu là vẫn có sổ hộ khẩu, vẫn quản lý cư trú, thường trú, tạm trú, tạm vắng nhưng thay bằng ghi các thông tin đó trên sổ giấy thì ghi nhận bằng phần mềm, thông tin kết nối liên thông toàn bộ hệ thống quản lý.

Kỳ vọng là sau này chỉ biết gõ bàn phím, ngồi bất cứ đâu có mạng là có thể trưng ra được thông tin hộ khẩu.

Không đổi rượu, chỉ thay bình.

Thực tế từ 1/1/2023 đến nay ra sao?

Luẩn quẩn xác nhận cư trú.

Hầu hết đó là các thủ tục hành chính, tư pháp, tố tụng hiện nay như xin đi học, đăng ký định mức điện nước, xác nhận tình trạng hôn nhân, vay ngân hàng, công chứng mua bán nhà đất, thẩm quyền khởi kiện đều cần có thông tin nơi thường trú, nơi tạm trú.

Tuy nhiên hộ khẩu giấy, tạm trú giấy bị bãi bỏ. Hệ thống thông tin cư trú quốc gia chưa hoàn thiện, chưa cập nhật đầy đủ, chưa đồng bộ nên không khai thác được thông tin về nơi cư trú của người dân. Căn cước công dân gắn chip cũng chỉ ghi được thông tin cư trú khi làm thẻ chứ không ghi nhận được các biến động về nơi cư trú của công dân.

Lúc này người dân như thuyền ra giữa dòng. Bờ hộ khẩu thì đã rời xa, bến hệ thống thông tin quốc gia thì mờ mịt chưa nhìn nơi đậu. Để giải quyết tình thế này, Bộ công an sử dụng một chiếc phao hỗ trợ đó là ban hành quy định xin Xác nhận thông tin về cư trú tại Thông tư 56/2021/TT-BCA.

Như vậy là ở giai đoạn này, hộ khẩu giấy bị bỏ vì những bất tiện của nó lại được thay thế bằng giấy xác nhận thông tin về cư trú. Vẫn là giấy, vẫn bất tiện, vẫn phiền hà. Có cảm giác phải đi một vòng rất xa, rất lâu để người dân nhận ra sự cải tiến quay về trạng thái ban đầu.

Vẫn bình đó, vẫn rượu ấy, vẫn quay quay, vẫn say.

Người dân cần hiểu và chia sẻ với cơ quan chức năng

Quy định thay thế sổ hộ khẩu giấy bằng sổ hộ khẩu điện tử là một bước cải cách hành chính lớn lao, mang lại ích lợi lâu dài cho người dân và cơ quan quản lý hành chính.

Cái gì mới, triển khai diện rộng trong cả nước, ảnh hưởng đến khoảng 100 triệu dân sẽ khó tránh khỏi sự chệch choạc, vướng mắc. Cơ quan chức năng sẽ sớm khắc phục tình trạng chưa đồng bộ này để giảm thiểu ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt của người dân.

Cơ quan chức năng cũng cần hiểu và chia sẻ với người dân

Khó khăn, vướng mắc cả người dân và cơ quan quản lý đã cùng nắm được và nên cùng nhau giải quyết. Tôi đánh giá rằng khi hệ thống thông tin quốc gia chưa đồng bộ, chưa sử dụng được để xác định thông tin cư trú của công dân thì vẫn nên tôn trọng giá trị của sổ hộ khẩu hiện có.

Không nên xóa bỏ triệt để ngay bằng một quy định pháp luật, bỏ mặc hiện thực chưa có gì thay thế hữu hiệu sổ hộ khẩu. Bản chất của giấy xác nhận cư trú cũng chỉ là lấy từ thông tin trong hệ thống quản lý cư trú cũ bằng giấy mà thôi. Hoặc giấy xác nhận cư trú cũng chỉ là phiên bản của sổ hộ khẩu giấy.

Chúng ta cùng mong rằng trong thời gian ngắn tới sự vất vả của cơ quan chức năng, của người dân trong vụ việc này sẽ được giải quyết và chúng ta cùng được tận hưởng sự tiện lợi của sổ hộ khẩu điện tử.

Chờ mong và hi vọng.

Luật sư Quách Thành Lực