Bí ẩn sai phạm gì quanh núi phế thải “quái dị” tại Bắc Giang?

Theo kết quả kiểm tra từ ngày 01/11 đến 02/11 đối với hoạt động khai thác than và đổ thải của Công ty Cổ phần Khoáng sản Bắc Giang tại mỏ than Bố Hạ, đoàn kiểm tra của Tổng Cục địa chất và Khoáng sản Việt Nam đã chỉ ra nhiều sai phạm của doanh nghiệp này và những bức xúc của người dân là có cơ sở.

Cụ thể, đoàn thanh tra kết luận doanh nghiệp này được cấp giấy phép khai thác than với diện tích lộ thiên là 52,4ha, hầm lò là 76,5ha với tổng trữ lượng khai thác 1.659.206 tấn tại xã Đồng Hưu và xã Đông Sơn, huyện Yên Thế do Bộ TNMT cấp. Thời hạn khai thác lộ thiên là 10 năm, hầm lò là 26 năm. Ngoài ra, theo thiết kế mỏ được phê duyệt, mỏ than Bố Hạ sử dụng 02 bãi thải ngoài gồm bãi thải phía Đông Bắc có diện tích 13ha, bãi phía Tây Nam có diện tích 21ha.

Tại thời điểm kiểm tra, Công ty Cổ phần Khoáng sản Bắc Giang chưa được UBND tỉnh Bắc Giang cho phép thuê đất để lập hồ sơ ký hợp đồng thuê đất tại 02 khu vực bãi thải theo quy định của pháp luật.

Tại khu vực bãi thải phía Tây Nam, công ty đã đổ thải ra ngoài diện tích được phê duyệt là 4,5ha. Vị trí chân bãi thải cách ao Đèo khoảng 100m, nước trong ao bị đục do hòa tan bùn đen và chưa trở lại trong như trạng thái ban đầu. Tại một số vị trí khu vực khai thác mỏ có hiện tượng chập tầng, góc dốc và chiều cao tầng cao gây mất an toàn trong khai thác mỏ.

Không những vậy, công ty còn chưa có Giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường, chưa thực hiện ký quỹ cải tạo môi trường từ năm 2015 đến 2018, chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản năm 2017 và 2018.

Vì vậy, đoàn thanh tra yêu cầu Công ty Cổ phần Khoáng sản Bắc Giang dừng hoạt động khai thác dưới chân các vị trí có hiện tượng chập tầng, góc dốc và chiều cao tầng lớn gây mất an toàn trong khai thác mỏ. Chỉ được phép tổ chức khai thác trở lại sau khi đưa khu vực mỏ về trạng thái an toàn.

Dừng ngay hoạt động đổ thải và chỉ được đổ thải tại 2 bãi thải ngoài sau khi được UBND tỉnh Bắc Giang cho thuê đất.

Yêu cầu công ty này hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường và báo cáo cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền kiểm tra, xem xét cấp giấy xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường theo quy định.

Yêu cầu Công ty Cổ phần Khoáng sản Bắc Giang nộp đầy đủ tiền kỹ quỹ cải tạo phục hồi môi trường, nộp tiền cấp quyền khác thác khoáng sản theo quy định.

Trước đó, liên quan đến việc Công ty cổ phần Khai thác khoáng sản Bắc Giang, đơn vị khai thác mỏ than Bố Hạ đổ thải đất đá chất cao như núi tại thôn Đền Trắng, xã Đông Sơn, huyện Yên Thế bất chấp các quy định pháp luật, đe doạ trực tiếp đến tài sản và tính mạng của người dân, trao đổi với PV Dân trí, ông Lưu Xuân Vượng, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang cho biết: Ngay sau khi tiếp nhận thông tin, Sở TN&MT đã quyết định lập đoàn kiểm tra để tiến hành khảo sát hiện trường, làm rõ sự việc.

Ông Vượng khẳng định: Quan điểm của Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang là sẽ kiên quyết xử lý nghiêm, công khai, minh bạch nếu phát hiện sai phạm.

Luật sư Quách Thành Lực (Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho rằng: "Theo thông tin trên Báo Bắc Giang, ông Hà Văn Hòe, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Khoáng sản Bắc Giang thừa nhận, việc đổ thải là chưa đúng quy định song do áp lực sản xuất, Công ty không còn cách nào khác, sau đó mới hoàn thiện các thủ tục tiếp theo.

Ông Hòe lý giải, các khu vực đơn vị đổ thải đều nằm trong quy hoạch nhưng chưa giải phóng mặt bằng bởi người dân chưa nhất trí với phương án giải tỏa đề ra. Về giải pháp, ông Hòe cho biết, sau khi hoàn thành giải phóng mặt bằng, đơn vị sẽ xây dựng bờ bao ngăn chất thải tràn ra ngoài. Công ty cũng cam kết chịu trách nhiệm, bồi thường nếu để xảy ra thiệt hại.

Đây là sự thừa nhận tình trạng làm trước báo cáo sau, cứ làm sai rồi sửa, giật gấu vá vai, đối phó với các tác hại của bãi thải, phó mặc nguy hiểm sức khỏe, mạng sống đối với dân cư xung quanh khu vực".

Theo luật sư Lực, những sai phạm đổ thải như trên bằng mắt thường, kết hợp với sự thừa nhận của chủ đầu tư đã quá rõ ràng. Sai phạm của một tổ chức kinh tế, trực tiếp đe dọa sinh kế nông nghiệp của hàng loạt hộ gia đình, gây nguy hiểm cho tính mạng, sức khỏe của người dân trong khu vực, xâm phạm tâm linh khi nước thải chảy vào Khu di tích Đền Trắng, gây thiệt hại cho đường xá xâm phạm tài sản Nhà nước phải được UBND tỉnh Bắc Giang ra quyết định chấm dứt hoạt động ngay lập tức, vô điều kiện.

Đặc biệt, nếu những sai phạm về đổ thải gây ô nhiễm môi trường không được khắc phục có thể không loại trừ việc Cơ quan cảnh sát điều tra công an tỉnh Bắc Giang phải xem xét xử lý hình sự các cá nhân tổ chức có liên quan theo quy định tại Điều 235. Tội gây ô nhiễm môi trường Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017".

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế - Ngọc Hân