3 phút cùng luật sư: Để trẻ em làm Youtube như thế nào thì không phạm luật?

Khoảng 5 năm trở lại đây, trào lưu Youtube bắt đầu nở rộ với các kênh Youtube cá nhân mọc lên nhiều như nấm. Các Youtuber đa số là những bạn trẻ, nắm bắt được các xu hướng và thị hiếu của người xem. Đặc biệt, có nhiều youtuber chỉ là những đứa bé chưa lên 10, thậm chí còn có bé chỉ mới 4,5 tuổi. Đây là độ tuổi dưới tuổi lao động nhưng đã có thể kiếm tiền từ hình ảnh của mình. Hành động này có bị xem là vi phạm pháp luật không? Mời bạn đọc cùng gặp gỡ anh Quốc Dũng - luật gia, chuyên viên tư vấn luật của văn phòng luật sư Li và Đồng sự.

Hành động quay và đăng tải hình ảnh của con em với mục đích tạo kênh Youtube và kiếm tiền từ đó có được xem là hành vi vi phạm pháp luật hay không thưa anh?

Luật gia Quốc Dũng: Theo như chúng ta được biết, trẻ em là đối tượng đặc biệt được pháp luật bảo vệ từ mọi mặt và các qui định pháp luật về việc sử dụng các hình ảnh, thông tin riêng tư cũng hết sức chặt chẽ.

Trước hết, tính hợp pháp của hành vi trên của các bậc phụ huynh cần thỏa mãn 02 điều kiện về sự cho phép/ đồng ý từ con trẻ từ 07 tuổi trở lên và về nội dung hình ảnh, video đăng tải đó không được vi phạm điều cấm pháp luật và chính sách riêng của Youtube (như mang tính khiêu dâm, đồi trụy hoặc ảnh hưởng khác đến việc quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ em nói riêng hay các cá nhân khác trong cộng đồng nói chung). Nếu không thỏa mãn 01 trong 02 điều kiện trên thì hành vi quay và đăng tải ấy được xem như đã vi phạm pháp luật.

Thưa luật gia, những Youtuber nhí đã có thể kiếm được tiền từ những video mà phụ huynh đăng tải, thậm chí nhiều bé còn nhận làm quảng cáo từ các nhãn hàng. Đây có thể coi là một hình thức lao động hay không? Nếu có, các bé này vẫn đang dưới độ tuổi lao động thì cha mẹ hoặc người giám hộ có phải chịu trách nhiệm pháp lý khi để các bé kiếm tiền không?

Luật gia Quốc Dũng: Theo quan điểm cá nhân tôi, một quan hệ được xác định là quan hệ lao động thì quan hệ đó cần phải phát sinh trong việc thuê mướn, sử dụng lao động, trả lương giữa người lao động và người sử dụng lao động. Xét trong các quan hệ trên, việc các em nhỏ kiếm tiền từ những video phụ huynh đăng tải chưa đủ yếu tố cấu thành một quan hệ lao động và việc các em nhỏ nhận làm quảng cáo từ các nhãn hàng thì cần xem xét thêm quan hệ này có tồn tại một bên thuê, mướn hay sử dụng lao động là các đơn vị muốn quảng cáo sản phẩm và lao động là các bé hay không hay chỉ đơn giản là thỏa thuận dịch vụ quảng cáo giữa hai bên trong giao dịch dân sự. Do đó, tôi cho rằng các quan hệ trên chưa đủ yếu tố xem xét là một quan hệ lao động theo qui định pháp luật.

Cha, mẹ; người giám hộ của trẻ em phải thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo qui định pháp luật nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của trẻ. Trách nhiệm pháp lý sẽ được đặt ra khi cha, mẹ, người giám hộ có những hành vi trái pháp luật để trẻ em tham gia kiếm tiền mà không xuất phát từ sự tự nguyện của trẻ, không vì lợi ích trẻ, lợi dụng hay có các hành vi khác gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc phát triển, các quyền của trẻ em theo qui định pháp luật. Tùy vào tính chất, mức độ của hành vi trái pháp luật nêu trên có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự theo pháp luật hiện hành.

Theo ý kiến cá nhân, luật gia cảm thấy thế nào về việc để các bé quá nhỏ xuất hiện nhiều trên mạng để kiếm tiền và nổi tiếng quá sớm?

Luật gia Quốc Dũng: Tôi cũng đồng tình với một số chuyên gia về tâm lý của lứa tuổi thanh thiếu niên rằng những đứa trẻ nếu tiếp xúc với tiền bạc sớm sẽ dễ mất cơ bản, sau này rất khó khăn trong việc dạy bảo, trẻ cũng mất đi những nét hồn nhiên, ngây thơ của lứa tuổi. Bé nào có bản lĩnh sống tốt thì có thể còn đứng được, nhưng nếu bản lĩnh kém thì chắc chắn sẽ trượt dài trong những thói hư tật xấu. Ở lứa tuổi nhỏ, các em chưa đủ sức để đối đầu với những mặt trái trong giới giải trí, ngoài ra trẻ em nếu nổi tiếng quá sớm sẽ bị ảnh hưởng nhất định về mặt nhân cách, đôi khi mắc bệnh tự mãn.

Thật ra, nếu thật sư con em chúng ta sinh ra sở hữu các năng khiếu, nhanh nhạy, hoạt bát cần nên được đầu tư, đào tạo kĩ, như vậy tương lai sẽ rộng mở hơn.

Việt Khuê

Bài, clip: Như Quỳnh - Nguyễn Quang