16 triệu người không có lương hưu vào năm 2030: Chạy đua với thời gian!

Chỉ 35% người cao tuổi có lương hưu, trợ cấp

Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, tính đến cuối 2022, Việt Nam có khoảng 14,4 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu (từ 55 tuổi trở lên đối với nữ; từ 60 tuổi trở lên đối với nam).

5,1 triệu người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng, trợ cấp hưu trí xã hội. Con số này chỉ chiếm khoảng 35% tổng số người sau độ tuổi nghỉ hưu.

Trong khi đó, Ban chấp hành Trung ương đề ra mục tiêu, đến năm 2030 phấn đấu để 60% số người sau độ tuổi nghỉ hưu được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng và trợ cấp hưu trí xã hội.

Mặc khác, Tổ chức Lao động quốc tế dự báo, nếu không có sự hỗ trợ tích cực từ ngân sách nhà nước thì đến năm 2030, Việt Nam sẽ có trên 16 triệu người cao tuổi không có lương hưu do tốc độ già hóa diễn ra nhanh hơn cả tốc độ phát triển của nền kinh tế.

Thực trạng trên được lý giải là do theo quy định của pháp luật hiện hành, độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội khá cao (80 tuổi); thời gian tham gia bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu khá dài (20 năm) dẫn đến nhiều người không tích lũy đủ thời gian đóng bảo hiểm xã hội để đủ điều kiện hưởng lương hưu và cũng chưa đủ điều kiện về tuổi để hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí, số năm đóng bảo hiểm

Vì vậy, trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, ban soạn thảo bổ sung một chương về trợ cấp hưu trí xã hội.

Theo đó, công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Mức trợ cấp hưu trí xã hội hằng tháng do Chính phủ quy định.

Bên cạnh đó, người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng bảo hiểm xã hội mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và cũng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) thì được lựa chọn hưởng trợ cấp hàng tháng cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi cũng đưa ra đề xuất giảm điều kiện về số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng lương hưu hàng tháng từ 20 năm xuống 15 năm.

Từ đó, sẽ tạo cơ hội cho những người tham gia muộn hoặc quá trình tham gia không liên tục có thời gian đóng bảo hiểm xã hội ngắn được hưởng lương hưu.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đánh giá, với quy định nêu trên, mức lương hưu của những người này có thể thấp hơn những người có thời gian đóng dài nếu tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc hoặc thu nhập làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện là như nhau.

Tuy nhiên, những trường hợp này trước đây không đủ điều kiện hưởng lương hưu, phải chuyển sang nhận bảo hiểm xã hội một lần, thì nay có cơ hội được hưởng lương hưu hàng tháng.

Như vậy, cho dù mức lương hưu có thể khiêm tốn hơn những người có thời gian đóng dài, nhưng với mức lương hưu hàng tháng ổn định, định kỳ được Nhà nước điều chỉnh và trong thời gian hưởng lương hưu có bảo hiểm y tế sẽ góp phần đảm bảo tốt hơn cuộc sống khi về già của người lao động.