1,2 triệu tỷ đồng quỹ Bảo hiểm xã hội sao sinh lời chỉ 2,5%/năm?

Giải pháp nâng cao tốc độ sinh lời của quỹ

Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, quy mô Quỹ Bảo hiểm xã hội tăng nhanh qua các năm, dự kiến đến cuối năm 2022, quy mô các quỹ đạt gần 1,2 triệu tỷ đồng.

Với quy mô quỹ này, đã gấp khoảng 175 lần quy mô đầu tư năm 1998, gấp 2,1 lần quy mô các quỹ năm 2016 (năm đầu thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014).

Tuy nhiên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đánh giá, tốc độ sinh lời từ hoạt động đầu tư còn hạn chế và có xu hướng giảm dần do danh mục đầu tư chủ yếu là trái phiếu Chính phủ và lãi suất trái phiếu Chính phủ có xu hướng giảm mạnh từ mức trung bình khoảng 8-9%/năm còn khoảng 2,8-2,5%/năm vào năm 2021. 

Về giải pháp nâng cao tốc độ sinh lời của quỹ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 theo hướng bổ sung mục riêng về đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội gồm 3 Điều, trong đó quy định về nguyên tắc đầu tư, danh mục đầu tư và phương thức đầu tư, quản lý hoạt động đầu tư.

Đây là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc nâng cao hiệu quả đầu tư Quỹ Bảo hiểm xã hội trong thời gian tới.

Giải pháp hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần

Tính đến hết tháng 5/2023, số người tham gia bảo hiểm xã hội khoảng 17,47 triệu người, tăng 2,7% so với cùng kỳ năm 2022. 

Theo báo cáo của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trong năm 2022, số trường hợp được giải quyết chế độ hưởng bảo hiểm xã hội một lần là 997.470 người, tăng 3,55% so với cùng kỳ năm 2021. 

Trong giai đoạn 2016 - 2022, cơ quan bảo hiểm xã hội tại các tỉnh, thành phố đã giải quyết cho khoảng 4,84 triệu người hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Trong đó, số người quay trở lại đóng bảo hiểm xã hội là 1,24 triệu người.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đánh giá, nguyên nhân của tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần là do đa số người lao động có thu nhập không cao, khả năng tích lũy không nhiều dẫn đến khi mất việc làm phải đối mặt với các nhu cầu tài chính trước mắt rất lớn.

Hầu hết lao động trẻ có tâm lý chỉ quan tâm đến nhu cầu trước mắt hơn là nhu cầu hưởng lương hưu khi về già.

Bên cạnh đó, tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp gặp khó khăn, đặc biệt là trong giai đoạn từ năm 2020 đến nay, dẫn đến nhiều doanh nghiệp ngừng hoạt động, thu hẹp quy mô sản xuất, kinh doanh, cắt giảm lao động.

Tình trạng lao động thiếu việc làm, không có việc làm, mất việc làm gia tăng số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần. 

Cũng theo nhận định của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, thiếu sự liên kết, hỗ trợ từ chính sách bảo hiểm thất nghiệp, cơ quan chức năng chưa thực hiện tốt vấn đề duy trì việc làm cho người lao động.

Về giải pháp nhằm hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng cần hỗ trợ phát triển doanh nghiệp, phát triển thị trường lao động nhằm duy trì việc làm cho người lao động.

Bên cạnh đó, nhà nước cần sửa đổi chính sách bảo hiểm thất nghiệp theo hướng thực sự là công cụ hiệu quả hơn. Ngoài ra, cần tăng cường phát huy hiệu quả các chính sách nhằm giải quyết các khó khăn về tài chính trước mắt của người lao động như chính sách hỗ trợ vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội,…

Theo cơ quan quản lý nhà nước về lĩnh vực, cần tăng cường công tác tuyên truyền và phổ biến pháp luật nhằm nâng cao nhận thức về ý nghĩa và tầm quan trọng của việc đóng góp tích lũy cho chế độ hưu trí khi về già, từ đó tạo sự đồng thuận của người dân nói chung và người tham gia bảo hiểm xã hội nói riêng.

Một giải pháp hạn chế rút bảo hiểm xã hội một lần được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đưa ra là sửa đổi quy định chính sách cho phù hợp, gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội.